Wykad V Kontratypy dr Katarzyna ucarz Zaoenia kontratypizacji

Wykład V Kontratypy dr Katarzyna Łucarz

Założenia kontratypizacji; funkcja kontratypu Kontratypy w prawie wykroczeń służą wtórnej legalizacji zachowań pierwotnie bezprawnych. Zachowanie podjęte w warunkach kontratypu, mimo iż nie jest pozbawione społecznej szkodliwości jest prawnie dozwolone lub ustawodawca uznaje karanie jego sprawcy takiego czynu za niecelowe.

Okoliczności wyłączające bezprawność (kontratypy): Kontratypy ustawowe: obrona konieczna – art. 15 k. w. stan wyższej konieczności – art. 16 k. w. Kontratypy pozaustawowe: - zgoda pokrzywdzonego - działanie w granicach szczególnych uprawnień i obowiązków - zwyczaj

Obrona konieczna - struktura • zamach (zachowanie się człowieka, które nie tylko narusza dobro prawne, ale także które stwarza konkretne niebezpieczeństwo jego naruszenia): – Rzeczywisty (nieurojony) – bezpośredni (niebezpieczeństwo, które może się natychmiast zaktualizować) – bezprawny • obrona (reakcja na zamach): - konieczna, czyli niezbędna do odparcia zamachu - współmierna do niebezpieczeństwa zamachu - motywowana odparciem zamachu - współczesna

Przekroczenie granic obrony koniecznej • eksces intensywny – sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu • eksces ekstensywny – gdy sprawca podejmuje obronę zanim rozpoczął się bezpośredni zamach, bądź kontynuuje ją już po jego zakończeniu • w obu wypadkach sprawca dopuszcza się wykroczenia. Istnieje jednak możliwość zastosowania art. 39 k. w.

Stan wyższej konieczności - struktura • niebezpieczeństwo (może pochodzić od człowieka, jak też zwierzęcia lub sił przyrody: - rzeczywiste - bezpośrednie - zagrażające jakiemukolwiek dobru prawnemu zachowanie skierowanie na uchylenie niebezpieczeństwa zgodnie z zasadami: - proporcjonalności, według której poświęcane dobro prawne nie powinno przedstawiać wartości oczywiście wyższej od dobra ratowanego - subsydiarności, która wyraża się w tym, że poświęcenie określonego dobra musi być jedynym sposobem na odwrócenie niebezpieczeństwa. Gdyby istniała możliwość uniknięcia niebezpieczeństwa w inny sposób, to powyższe działanie stanowiło by przekroczenie stanu wyższej konieczności - podjęte w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa • Przekroczenie tych zasad jest równoznaczne z popełnieniem wykroczenia. Również i w tym wypadku zachodzi możliwość zastosowania art. 39 k. w.

Zgoda pokrzywdzonego • Pokrzywdzony musi być faktycznym (jeżeli rzeczywiście może nim dysponować) i prawnym (gdy znajduje się to w zakresie jego formalnych uprawnień) dysponentem określonego dobra. • Warunki uznania zgody pokrzywdzonego jako kontratypu: – musi być ona wyrażona przed określonym zachowaniem się – musi być wyrażona przez osobę poczytalną i mającą co najmniej 17 lat – musi być konkretna, tzn. dotyczyć określonego dobra lub zachowania się. • Nie jest istotne w jakiej formie została ona wyrażona, ale ważne jest by sprawca o niej wiedział.