Wstp do prawoznawstwa wiczenia 4 Martyna Stpie Katedra

Wstęp do prawoznawstwa ćwiczenia 4 Martyna Stępień Katedra Teorii i Filozofii Prawa

System prawa – definicja ogólna Zbiór norm generalnych i abstrakcyjnych: 1) uporządkowanych i wzajemnie ze sobą powiązanych, 2) wysłowionych w tekstach aktów prawotwórczych, 3) nieuchylonych odpowiednim aktem derogacji, i 4) obowiązujących na określonym terytorium w określonych przedziałach czasowych.

System prawa �obejmuje też normy generalne i abstrakcyjne niewyrażone wprost w tekstach aktów normatywnych (normy uznawane za logiczną, instrumentalną i aksjologiczną konsekwencję norm w tych tekstach wysłowionych); �nie obejmuje norm wprost wyrażonych w tekście, które dotknięte są wadą sprzeczności.

Więzi łączące normy w systemie prawa: 1. POZIOME (statyczne, treściowe); 2. PIONOWE (dynamiczne, hierarchiczne, kompetencyjne). Więzi służą uporządkowaniu norm.

Rodzaje systemów prawa: System konkretny: - na danym terytorium, - w określonym momencie czasowym, - zmienność norm, - niezależność od doktryny. I. System prawny – typ: - wzorzec zawierający w sobie kilka systemów konkretnych, - grupa systemów prawa obowiązujących w określonym miejscu i czasie (cechy wspólne). I.

Systemy prawne - typy: Cecha Civil law Common law Operacyjna zamkniętość/otwartość System operacyjnie zamknięty System operacyjnie otwarty Możliwość pojęciowego rozgraniczenia tworzenia i stosowania prawa Tak Nie LEGALIZM Nullum crimen sine lege ADEKWATNOŚĆ I SKUTECZNOŚĆ Nullum crimen sine poena USTAWA PRECEDENS Przebieg tworzenia i stosowania prawa Podstawowa wartość systemu (+paremia) Podstawowe pojęcie systemu

Klasyfikacje systemów prawa: System pionowy, 2) System poziomy. 1) System autopojetyczny, II. System allopojetyczny. I. System prawa powszechnego, 2. System wewnętrzny. 1.

System prawny powinien być: �niesprzeczny – brak kolizji między normami; i �zupełny – brak luk w prawie.

Rodzaje luk: 1. Luka aksjologiczna; 2. Luka logiczna; 3. Luka tetyczna.

1. Luka aksjologiczna (pozorna, subiektywna) �ujawnia się w wyniku porównania systemu obowiązującego z systemem idealnym: a) system nie zawiera pewnych elementów, które zawierać powinien; b) system zawiera regulację, którą należałoby uchylić bądź zmienić; lub c) system zawiera regulacje prawne, ale sformułowane zbyt luźno (zbyt duża swoboda pozostawiona organom).

II. Luka logiczna �współobowiązujące i sprzeczne ze sobą regulacje znoszą się nawzajem, pozostawiając po sobie w systemie puste miejsce. �Obecnie: termin używany wobec rozmaitych form kolizji usuwanych za pomocą tzw. reguł kolizyjnych.

III. Luka tetyczna (konstrukcyjna, rzeczywista, obiektywna) �następstwo niedokończenia procesu legislacyjnego, �stwierdza się to na podstawie zobiektywizowanych kryteriów. *LUKA SWOISTA

Sposoby zapełniania luk: 1. poprzez działania legislacyjne, lub 2. typ wnioskowania analogia iuris i legis.

Typy kolizji: O charakterze logicznym: I. a) Sprzeczność; b) Przeciwieństwo, II. O charakterze prakseologicznym: a) Radykalne; b) Umiarkowane, III. O charakterze aksjologicznym.

Sposoby usuwania kolizji między normami: 1. derogacja, 2. właściwa wykładnia, 3. reguły kolizyjne.

Reguły kolizyjne: I stopnia – są 3: 1) Hierarchiczna reguła kolizyjna Lex superior derogat legi inferiori 1) Temporalna (chronologiczna) reguła kolizyjna Lex posterior derogat legi priori Merytoryczna (zakresowa) reguła kolizyjna Lex specialis derogat legi generali 1)

Reguły kolizyjne II stopnia – metareguły: �Lex posterior inferior non derogat legi priori superiori, �Lex specialis inferior non derogat legi generali superiori.

Obowiązywanie prawa w 3 aspektach: 1. Temporalnym; 2. Terytorialnym; 3. Personalnym.