UNIVERZITET U BANJALUCI MEDICINSKI FAKULTET KATEDRA ZA DERMATOVENEROLOGIJU

UNIVERZITET U BANJALUCI MEDICINSKI FAKULTET KATEDRA ZA DERMATOVENEROLOGIJU TUBERKULOZA KOŽE STUDENT: Dejana Jovanović 6137/07 MENTOR: prof. dr. Bogdan Zrnić BANJA LUKA decembar 2010.

v. ETIOLOGIJA Tuberkuloza kože je izazvana Kochovim bacilom(Mycobacterium tuberculosis) humanog, ređe animalnog bovinog tipa. Način infekcije može biti egzogena kontaminacija od bolesnih ljudi ili bolesnih životinja, per continuitatem, limfogeno ili hematogeno.

• PRIMARNE TUBERKULOZE KOŽE Primarni tuberkulozni kompleks( Tuberkulozni šankr) Etiologija • Primarni tuberkulozni kompleks kože nastaje spoljnim inokulacijom M. tuberculosis, kod osoba koje dotad nisu bile inficirane. Klinička slika • Oboljenje nastaje na mjestima prethodne povrede (bušenje uva, cirkumcizija, vađenje zuba). Promjene na koži počinju inflamovanim čvorićem, koji se pretvara u ulceraciju prekrivenu mrkom krustom(primarni afekt). Prisutan je unilateralni regionalni limfadenitis, koji je bezbolan. Tuberkulinski test je u početku negativan(anergija), a kasnije postaje pozitivan.

• Histologija U ranoj fazi ćelijski infiltrat je nespecifičan, ali bogat bacilima. Nekoliko nedelja kasnije razvija se tipičan tuberkul sastavljen od epiteloidnih ćelija i limfocita, tada i bacili postaju malobrojni. • Diferencijalna dijagnoza Treba imati u vidu sifilisni primarni kompleks i superficijalni herpes simplex.

Primarna kožna tuberkuloza-preuzeto sa wikipedia. org

SEKUNDARNE TUBERKULOZE KOŽE • Tuberculosis luposa cutis (Lupus vulgaris) Etiologija • Lupus vulgaris je najčešći oblik tuberkuloze kože i javlja se kod osoba sa dobrim imunitetom. Nastaje širenjem sa susjednih ognjišta: limfne žlijezde, kosti, skrofuloderma, može se takođe prenijeti limfogenim i hematogenim putem, kao i inokulacijom. Klinička slika • Promjene su najčešće na licu i vratu, ali se javljaju i na ostalim dijelovima tijela. Mogu zahvatiti i bukalnu, nazalnu i konjuktivalnu sluznicu

• Osnovna promjena je translucidni čvorić želatinozne konzistencije i ružičasto mrke boje, koji se naziva lupom. • Lupomi se grupišu u jasno ograničenu policikličnu ploču, koja se širi centrifugalno, dok se u centru stvara cikatrijelna atrofija, često bez prethodnog ulcerisanja. Pojava svežih lupoma na ožiljku je karakteristična (tuberkuloza ne poštuje svoj ožiljak). • Fenomen želea od jabuke • Fenomen sonde

Histologija • U gornjem dermu se nalazi tipičan tuberkulom: centralno su lokalizobane epiteloidne i džinovske Langhansove ćelije s perifernim vencem limfocita. U epidermu se vide sekundarne promjene; ili je stanjen i atrofičan ili postoji akantoza sa vrlo izraženom hiperkeratozm, a u nekim slučajevima i pseudoepiteliomatozna hiperplazija. Diferencijalna dijagnoza • U obzir dolaze: sarkoidoza, lajšmanijaza, lepra. Nodulo ulcerozni sifilidi u trećem stadijumu nikada na ožiljcima nemaju svježih čvorića(sifilis poštije svoj ožiljak).

Lupus vulgaris-Preuzeto sa www. epathologies. com

TUBERKULIDI • Tuberkulidi nastaju usled hematogene diseminacije malobrojnih tuberkuloznih bacila kod osoba sa dobrim imunitetom. • Tuberkulozno ognjište iz koga potiče bacil nije aktivno i opšte stanje bolesnika je dobro. Promjene na koži obično recidiviraju i pokazuju tendenciju ka spontanoj involuciji. Smatra se da je mehanizam nastajanja ovih promjena imunološki i da predstavlja hiperergijsku reakciju.

• Tuberculosis papulo-necrotica cutis Etiologija • Smatra se da je u osnovi promena treći tip imunološke reakcije (imuni kompleksi) koji je praćen imunološkom reakcijom četvrtog tipa(granulomatozni infiltrat). Klinička slika • Papulonekrotski tuberkulidi se javljaju kod mlađih osoba. Lokalizuju se na donjoj polovini potkolenice, ekstenzornoj strani podlaktica, na koži laktova i koljena, a rijetko na ostaloj koži.

• Promjene su pojedinačne, simetrično i ravnomjerno raspoređene. • Javljaju se u vidu crvenih i ljubičastih čvorića koji nekrotišu i pokriveni su mrkom krustom. Po otpadanju kruste ostaju pravilni, kružni, atrofični ožiljci, koji podsjećaju na konfete. Promjene se javljaju u naletima u jesen i proljeće. Histologija • Nalaze se tuberkulozni granulomi s limfocitnim vaskulitisom. Postoji i klinasta nekroza gornjeg derma, koja zahvata i epiderm. Diferencijalna dijagnoza • Oboljenje treba diferencirati prema leukocitoklazičnom vaskulitisu, sekundarnom papulo-pustuloznom sifilisu, ujedima insekata i pruriga.

Tuberculosis papulo-necrotica-Preuzeto sa www. msdlatinamerica. com

Dijagnoza • Postavlja se na osnovu anamneze, kliničke slike, kliničkog pregleda, histopatološkog nalaza i dokazivanjem bacila tuberkuloze u lezijama kože.

Liječenje • Liječenje primarne i sekundarne tuberkuloze kože kod odraslih sprovodi se u toku 6 mjeseci, a daju se paralelno sledeća četiri lijeka: - Izoniazid: 300 mg/dn 6 mjeseci - Rimfapicin: za odrasle osobe ispod 50 kg 450 mg/dn: za osobe iznad 50 kg 600 mg/dn 6 mjeseci - Pirazinamid: ispod 50 kg 1, 5 g/dn; iznad 50 kg 2 g/dn - Etambutol: 15 mg/kg/dn u prva dva mjeseca • Kod tuberkulida je moguće i spontano povlačenje promena. Tuberkulostatska terapija ne daje tako dobre i pouzdane rezultate kao kod pravih tuberkuloza kože.

• Lokalna terpija je nespecifična. To su dezinfekciona pranja, antibiotske masti, a kod verukozne tuberkuloze keratolitici i krioterapija u cilju bržeg razaranja promena.

LITERATURA: - dr. Bosiljka M. Lalević-Vasic, dr. Ljiljana M. Medenica, dr. Miloš M. Nikolić Dermatovenerologija sa propedevtikom, Beograd 2002. - www. epathologies. com - www. msdlatinamerica. com - wikipedia. org