UPPRUNI FORNGRIKKJA GRIKKLAND TMABIL SGU FORNGRIKKJA Tmabil Heiti

UPPRUNI FORNGRIKKJA GRIKKLAND

TÍMABIL Í SÖGU FORN-GRIKKJA Tímabil Heiti 2000 - 1400 f. Kr. Blómatími Mínóskrar menningar á Krít 1600 - 1100 f. Kr. Blómatími Mýkenumenningar á Grikklandi 1100 – 800 f. Kr. Myrkar aldir í sögu Grikkja 750 – 550 f. Kr. Nýlendutími Grikkja 500 – 338 f. Kr. Klassískur tími í sögu Grikkja 500 – 400 f. Kr. Gullöld Aþenu 323 – 30 f. Kr. Hellenískur tími

EYJAHAFSMENNING • Hvað er „Eyjahafsmenning“? • Menningarsamfélög sem rísa við Eyjahafið áður en Forn-Grikkir koma til sögunnar. • Þessi samfélög marka upphaf evrópskrar menningar, þ. e. okkar eigin menningar. • Hvað er „menning“? • Hvað höfum við tekið í arf frá Grikkjum?

MÍNÓSK MENNING Á KRÍT (2000 – 1400 F. KR. ) • Arthur Evans hóf uppgröft á eyjunni undir lok 19. aldar og kallaði samfélagið mínóskt í höfuðið á Mínosi konungi. • Þar fundust leifar nokkurra sjálfstæðra ríkja. Öll byggðust þau umhverfis stórar hallir, sú stærsta í Knossos. • Friðsælt samfélag: óvíggirtar hallir, friðsælt myndefni, lítið um vopnaleifar. • Mögulegt kvenveldi (matríarkí). Kvenkyns gyðjur hafa fundist. • Ekki hefur tekist að ráða eldra ritmál þeirra, en textar á því yngra innihalda aðalega bókhaldsupplýsingar.

ENDALOK KRÍTAR • Mínósk menning líður skyndilega undir lok um 1400 f. kr. Af hverju? • Eldgos á Þeru (nú Santorini) ? • Veldur miklu öskufalli og flóði => Samfélagið veikist. • Aukin ítök Mýkenumanna á 15. öld f. Kr. ? • Möguleg innrás þeirra og sigur á Krítverjum.

KRÍT - FRESKA

HÖLLIN Í KNOSSOS

MÝKENUMENNING (1600 - 1100 F. KR. ) • Heinrich Schliemann gróf upp Mýkenuborg á 19. öld. • Ný hámenning skapast á Grikklandi eftir fall Krítar. Rústir nokkurra ríkja sem tilheyra henni hafa fundist, s. k. Mýkenumenning. • Hervætt samfélag: borgir girtar þykkum varnarmúrum, mikið af vopnaleifum og myndir af stríðsköppum.

ENDALOK MÝKENUMENNINGAR • Á 12. öld f. Kr. hrynur Mýkenumenningin. • Hallir eru brenndar og rændar. Ekki er vitað hverjir voru að verki. • Innanlandsátök eða innrás Dóra? • Markar upphaf „myrkra alda“ í sögu Grikkja.

GRÍMA AGAMEMNONS - HJÁLMUR

MYRKAR ALDIR • Tímabilið 1100 - 800 f. Kr. • Ritmál glatast. • Lítið hefur fundist af fornminjum frá þessum tíma. • Byggðum fækkar og þær einangrast. • Íbúar taka upp sjálfsþurftarbúskap. • Menningarstig samfélags Grikkja lækkar. • Þessi þróun skaut stoðum undir myndun smárra samfélaga => grísku borgríkjanna. Grísk stytta af manni og kentár frá ca. 750 f. kr.

AÞENA OG SPARTA Aþena • Stærsta gríska borgríkið. • Siglingaríki. • Áhersla á verslun og viðskipti • Frægast fyrir lýðræði sitt og menningarlíf. • Áhersla á menntun, heimspeki og listir. Sparta • Spartverjar - fámenn herraþjóð af dórískum uppruna. • Helótar – þrælar. • Hringbyggjar – stunduðu verslun og iðnað • Mesta hernaðarríki Grikklands • Íhaldssamir og andsnúnir lýðræði.