UNIVERZITET CRNE GORE PRAVNI FAKULTET PODGORICA SEMINARSKI RAD

UNIVERZITET CRNE GORE PRAVNI FAKULTET PODGORICA SEMINARSKI RAD Tema: Prethodno pitanje Predmet: Međunarodno privatno pravo Student: Šestović Nikolina, 2004/372 Profesor: Dr. Maja Kostić - Mandić Podgorica, 26. februar 2018. god.

SADRŽAJ : Pojam Uslove za primjenu prethodnog pitanja Mjerodavno pravo –načini kolizionopravnog vezivanja Nezavisno kolizionopravno vezivanje Zavisno –akcesorno kolizionopravno vezivanje Zaključak Literatura

POJAM Prethodno pitanje (question prealable, incidental question, Vorfrage ) je nezavisno pravno pitanje čije rješenje u konkretnom slučaju prethodi rješenju pitanja povodom koga je nastao spor , pa se posmatraju zajedno.

PRETHODNO PITANJE -U UŽEM SMISLU -U ŠIREM SMISLU *Primjena kolezione norme lex causae * Primjena kolezione norme lex fori *Bračni odnosi ( izdržavanje, nasljeđivanje) Npr. Domaći sud treba da odlučuje o nasljeđivanju sa stranim elementom. Kod nas za nasljeđivanje je mjerodavno strano materijalno pravo, na osnovu koga ostavioca nasljeđuju njegova supruga i djeca. Prethodno pitanje: Da li je postojao valjani brak ? Da li su djeca bračna ili vanbračna ?

USLOVE ZA PRIMJENU PRETHODNOG PITANJA : 1) Da bi uopšte postojalo prethodno pitanje u MPP , za glavno pitanje mora da bude mjerodavno strano pravo , 2) prethodno pitanje mora u sebi da sadrži strani element, 3) za određenje mjerodavnog prava za prethodno pitanje mora da postoji „specijalna“ koliziona norma 4) kolizione norme lex fori i lex causae moraju da glase različito 5) materijalnopravni rezultat koji se dobija kolizionopravnim vezivanjem prethodnog pitanja po lex fori (primjenom kolizionih normi lex fori) ili po lex causae (primjenom kolizionih normi prava koje je mjerodavno za glavno pitanje ) mora da se razlikuje.

MJERODAVNO PRAVO – NAČINI KOLIZIONOPRAVNOG VEZIVANJA ( glavno pitanje –strano materijalno pravo ) ( kolizione norme lex fori i lex causae –odlučujuće činjenice –različiti materijalnopravni rezultat ) 1) NEZAVISNO KOLIZIONOPRAVNO VEZIVANJE Sudska praksa u Njemačkoji i Austriji ( nezavisno ) kolizionopravno vezivanje prethodnog pitanja ( lex fori ) -Unutrašnja harmonija odlučivanja

IZUZETAK ( a) prethodna pitanja u vezi sa sticanjem ili gubitkom državljanstva , primjena kolizionih normi lex causae (b) prethodna pitanja koja se postavljaju u okviru primjene međunarodnih ugovora ( akcesorno kolizionopravno vezuju , međunarodna harmonija odlučivanja ) (c) prethodna porodičnopravna pitanja u domenu određenja mjerodavnog prava za lično ime (akcesorno kolizionopravno vezuju )

ZAVISNO –AKCESORNO KOLIZIONOPRAVNO VEZIVANJE Primjena kolizione norme lex causae (prava koje je mjerodavno za glavno pitanje ) Izuzetak (a)( Sticaj prvog i prethodnog pitanja ) (b)Rešenje prethodnog pitanja u Francuskoj (princip nezavisnog kolizionopravnog vezivanja tj. princip primjene kolizionih normi lex fori na prethodna pitanja ) Primjena klauzule odstupanja na kolizionu normu (dvojak efekat ) Princip najtešnje veze i princip pravičnosti

ZAKLJUČAK Opšte je prihvaćeno pravilo u doktrini i praksi, da ako sticanje ili gubitak državljanstva zavisi od određenih statusnih odnosa (npr. valjanost braka, bračnosti) tada i ta prethodna pitanja treba ocjenjivati po kolizionim pravilima države o čijem se državljanstvu radi. Da li lice ima državljanstvo određene države utvrđuje se prema pravu te države. ( ZMPP čl. 11)

LITERATURA Maja Kostić-Mandić, Međunarodno privatno pravo, PF UCG, Podgorica, 2017. Aleksandar Jakšić , Međunarodno privatno pravo –Opšta teorija, Beograd, 2017.