TRKYEDE Kadn Hareketi Trkiyede kadn haklarnn savunulduu ilk

TÜRKİYE’DE Kadın Hareketi: • Türkiye’de kadın haklarının savunulduğu ilk dönem olması nedeniyle 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başı, kadın hareketinin başlama tarihi olarak kabul edilmektedir. • Türkiye’de feminizm bir hareket olarak 1980’lerde görünürlük kazanmıştır.

• Aydınlanma Çağı olarak anılan 19. yüzyıl, Batı’da köklü değişimlerin yaşandığı bir yüzyıldır. • Bu değişimin temelinde daha önce yaşanan rönesans ve reform hareketleri, coğrafi keşifler, Endüstri Devrimi ve teknolojik gelişmeler vardır.

• İnsan hakları, köleliğin kaldırılması ve eşitlik gibi kavramlar tartışılmaya başlanmıştır. • Endüstri Devrimi sonrasında yaşanan gelişmelere paralel olarak, kadınlar evlerinden çıkmış, yeni iş alanlarına girmiş ve kadın-erkek eşitliği tartışmaları, bu kez çeşitli eylemlerle birlikte gündeme gelmiştir.

• Olympe de Gouges giyotinle cezalandırılmıştır. • Gouges, giyotine giderken bile görüşlerinden vazgeçmemiş ve • “madem ki kadınlara giyotine çıkma hakkı veriliyor, kürsüye çıkma hakkı da verilmelidir”

• Tanzimat Dönemi ile birlikte Osmanlı Devleti de ilgisiz kalmamıştır. • Kadının toplumdaki konumunu değiştirmek için de çaba göstermeye başlamışlardır.

Osmanlı’da kadın Hareketi: • Osmanlı döneminde kadın hakları konusundaki tartışmalar, Osmanlı devletinin Batı ile her alanda uyumlu olmaya çalıştığı Tanzimat döneminde başlamıştır. • Tanzimat Fermanı’nın ilanıyla (1839) birlikte toplumsal değişme süreci de başlamıştır.

• II. Meşrutiyet döneminde (1908) kadınlar, kurdukları çok sayıda dernek ve çıkardıkları çok sayıda yayınla birlikte, toplum hayatına katılma isteklerini dile getirmişlerdir (Tekeli, 1995: 30, 31).

• “Devlet feminizmi”nin ilk kez bu dönemde gündeme geldiği vurgulanmaktadır. • “Devlet feminizmi”: Devlet eliyle gündeme gelen kadınerkek eşitliği konusundaki yasa vb. düzenlemeler…

• Türkiye’deki “modernleşmeci aydınlar”, ‘kadın meselesi’ni Tanzimat’tan başlayarak toplumsal modernleşme projesinin bir unsuru olarak tartışmışlardır (Durakbaşa, 1998: 36, 37).

• İlk kez bu dönemde kadına ilköğretimin üzerinde bir eğitim imkanı sağlanmış, bunun sonucu olarak kadınlar çalışma hayatına resmen katılmışlardır. • Meşrutiyet dönemiyle birlikte Tanzimat’la başlayan hakların verilmesi sürecinde gelişmeler olmuş, kadınlara yüksek öğrenim hakkı tanınmıştır.

• 1908’de bir grup kadın parlamentoya dinleyici olarak katılmak için harekete geçmiştir (Kurnaz, 1991: 4, 47).