TEPE SALK Tepe Sialk yerleimi yaklak olarak M

TEPE SİALK Tepe Sialk yerleşimi yaklaşık olarak M. Ö. 5. binden M. Ö. 8. yüzyıla kadar yerleşim görmüştür. A ve B diye adlandırılan iki tepeden olur. Ve iki mezarlık alanı vardır. En eski yerleşim izine kuzey tepede M. Ö. 5. binin ilk yarısında rastlanır. Yerleşim sakinleri sazdan, çamurla sıvanmış basit kulübelerin içinde yaşıyorlardı. Buluntular arasında taş baltalar ve kemikten üretilmiş nesneler vardır. İkinci dönem kuzey yerleşim sakinleri düzensiz, çamurdan tuğlalarla yapılmış evlerde yaşıyorlardı. Bu dönemde ölüler ev tabanlarına kırmızıya boyanarak bir yön birliği dahilinde gömülüyorlardı. Ayrıca ilkel dahi olsa kendi seramiklerini ve aletlerini yapma konusunda kendilerine ait bir sanat anlayışları oluşmuştur. Maden işleme konusunda da önceki döneme oranla kalite artmıştır.

• Tepe Sialk I (MÖ 5500 -5000): bu safha kendi içinde beş yapı katına ayrılır. Bu tabakanın en erken evresinde mimari olarak Pise teknikli yapılar çıkarılmıştır. En erken safhada bulunan seramikler, iki tip bezemeli olarak karşılaşılır.

Dördüncü bin yılın başlarında kuzey yerleşimi terk edip ve güney yerleşime geçtiklerine dair arkeolojik veriler söz konusudur. Bu yeni yerleşim alanı, köy sakinleri için üçüncü dönemi oluşturur ki burada tuğladan yapılmış dikdörtgen bir mimari söz konusudur. Bu evrede de ölüler halen yapı altlarına gömülüyor. Fakat çarpıcı kültürel aşama ise çömlekçi çarkının bu dönemde kullanılmaya başlanmasıdır. Burada devetüyü üzerine kahverengi boyalı geometrik, insan ve hayvan figürleri ile dekore edilmiş yeni bir seramik türü ortaya çıkar. Bu Sialk III türü çanak çömlek olarak adlandırılır. Dördüncü dönem, Er Hanedanlık Dönemi ile çağdaş sayılır. M. Ö. 3000 -2500’e kadar sürmüştür. Üçüncü bin yıl ortalarına boya bezekli çanak-çömlek türü devam ediyor.

TEPE YAHYA

M. Ö. 4. bin sonu-3. bine tarihlenmektedir. Lut Çölü’nün kıyısındaki Sogun Nehri’nin bulunduğu vadide yer alır. Güneydoğu İran’ın en büyük höyüğü olan Tepe Yahya, 4. binin ortalarında terk edildikten sonra dördüncü tabakada bir Proto Elam yerleşmesi kurulmuştur. Tepe Yahya, bütün Ortadoğu’ya dağıtılan klorit kapları ile tanınır.

GODİN TEPE

Kangavar vadisinde bulunan Godin Tepe Erken Kalkolitik çağda iskan görmeye başlamıştır. Mezopotamya ile yapılan ticaretin önemli merkezlerinden biridir. Burası Uruk ticaret istasyonudur. Oval bir çevre duvarı bulunan Godin Tepe, Susa-Uruk bağlantılı tüccarları yerli halktan ayırmaktadır. Burada çok sayıda lapis lazulinin olduğu eserlere rastlanmıştır. Godin Tepe V yerleşimi Tepe Yahya ve diğer yerleşimlerde görülen Proto Elam dönemlerinde Elam yerleşmesi haline gelmemiş, sonraki Godin Tepe IV’te çok farklı bir kültür ortaya çıkarmıştır. Bundan yola çıkarak, Godin Tepe IV yerleşimi, kuzeybatı İran’da görülen Transkafkasya bağlantılı kültürel oluşumun güneydeki ulaştığı son nokta olabilir.