r Gr erife AHN ETKLEML KTAP OKUMA PROGRAMI

Öğr. Gör. Şerife ŞAHİN

ETKİLEŞİMLİ KİTAP OKUMA PROGRAMI (EKOP) Ekop, okul öncesi dönemdeki çocukların dil ve erken okur yazarlık becerilerini desteklemeyi hedefleyen, kapsamlı, sistematik bütüncül bir yaklaşım ile uygulayıcının kitabı okuyan kişi konumundan dinleyici konumuna geçtiği, çocukların okuma sürecinin başından sonuna kadar etkin bir şekilde katılım gösterdiği uygulamalardır.

EKOP BİLEŞENLERİ T E K R A R L I O K U M A Etkileşimli Okuma EKOP Erken Okuryazarlık Becerilerini

EKOP UYGULAMA ADIMLARI Ekop uygulamaları, yetişkin tarafından çocuklara öykü okumaya başlamadan önce çocukların katılımcı olmalarını sağlaması ve bu katılımın öykü okuma sırasında ve sonrasında devam etmesini teşvik etmek bakımından geleneksel uygulamalardan farklılaşmaktadır.

OKUMA ÖNCESİ EKOP UYGULAMA ADIMLARI ü Gelişimsel açıdan uygun bir resimli çocuk kitabının seçilmesi ü Hedef sözcüklerin ve sesbirimlerin belirlenmesi ü Soruların, örneklerin ve açıklamaların belirlenmesi ü Fiziksel düzenlemelerin yapılması ü Çocukların sınıf içinde yerleşimi

ü Kitapla tanışma ü Açık uçlu sorular yoluyla çocukların tahminde bulunmalarını sağlama ü Çocuklardan gelen yanıtların yeniden düzenlenmesi

Uygun Resimli Kitabın Seçilmesi Ø Ekop uygulamalarında ilk adım, bu uygulamada kullanılacak nitelikli resimli kitabın seçimidir. Ayrıca çocukların gelişim özelliklerinin, ilgi ve ihtiyaçlarının da dikkate alınması gerekir. Ø Kitabın eğitim programında yer alan kazanımlar için de belirleyici olmaktadır. Bu nedenle çocuk kitaplarının biçimsel ve içerik açısından sahip olması gereke özellikler bilinmelidir.

2 -Hedef Sözcüklerin ve Sesbirimlerinin Belirlenmesi Ø EKOP uygulamalarında seçilen öykünün konusu, teması kadar hedef sözcük ve ses birimlerinin yapısı önemli. Ø Hedef sözcüklerin belirlenmesinde çocukların takvim yaşı ve gelişim özellikleri önemlidir.

3 - Soruların, Örneklerin ve Açıklamaların Belirlenmesi Öykü okunmaya başlamadan önce hedef sözcüklere ve ses birimlerine ilişkin yapılacak vurgular, hedef sözcüklere/ ses birimlerine ilişkin hangi örnekler vereceğini, hangi soruları soracağını belirlemeli ve çocukların katılımını sağlayacak düzenlemeler yapmalıdır.

4 -Fiziksel Düzenlemelerin Yapılması EKOP çalışmasının yapılacağı alanda çocuğun dikkatini dağıtan uyaranların ortadan kaldırılması gerekir. Ayrıca çocukların fiziksel ihtiyaçlarının giderilmiş olması EKOP bölünme olasılığını ortadan kaldıracaktır.

5 - Çocukların Sınıf İçinde Yerleşimi ØBütün çocukların kitabın resimlerini görebilecekleri ve rahat bir pozisyonda o oturmaları sağlanmalıdır ØYetişkin okuma süresince aynı hizada ve göz teması kuracak şekilde oturmalıdır. .

6 - Kitapla Tanışma İlk uygulamalarda, her kitabın bir ön, birde arka kapak sayfasının bulunduğu, kitapların sırt kısmında kitap adını yazdığı, içinde birden fazla sayfanın olduğu anlatılmalı. Ön kapak bütün çocukların görebileceği gibi tutularak başlık parmakla gösterilerek yüksek sesle okunmalıdır. Kapak sayfasındaki yazarın adı soyadı, kitabı resimleyen ve yayın evi parmakla gösterilerek okunmalıdır.

Her EKOP uygulamasında yazar, yayın evi ve resimleyenin görevleri kitabın biçimsel özellikleri hakkında bilgi vermeye gerek yoktur.

7 -Açık Uçlu Sorularla Çocukların Tahminlerde Bulunmalarını Sağlama Ø Açık uçlu sorular çocukların var olan bilgilerini aktif hale getirecek ve okunan öykünün anlaşılmasını kolaylaştıracaktır. Ø EKOP ta çocukların kitapla tanıştırıldıklarından itibaren açık uçlu soruların sorulması gerekir, bu da çocuklarda ifade edici sözcük dağarcığını desteklemektedir.

8 -Çocuklardan Gelen Yanıtların Yeniden Düzenlenme Çocuklardan gelen yanıtlar dikkatlice dinlenmeli, ifadeler. Bu ifadelere yeni sözcükler, yapılar eklenerek genişletilmeli yeniden düzenlenmeli.

OKUMA SIRASINDA EKOP UYGULAMALARI Ø Hedef sözcüklerinin anlamlarının açıklanması Ø Hedef sözcüklerin anlamlarının resimlerle ve ek materyallerle desteklenmesi Ø Çocukların kendi yaşamları ile ilişkilendirebilecekleri örneklerin sunulması Ø Hedef sözcüklerin anlamlarının tekrarlanması Ø Geçmiş deneyimler ile öykünün desteklenmesi

Ø Sesbilgisel farkındalığı ve yazı farkındalığı becerilerinin desteklenmesi Ø 5 N 1 K sorularının kullanılması Ø Açık uçlu soruların sorulması Ø Tekrarlar ve genişletmelerin kullanımı Ø Cümle tamamlama ile sözcük dağarcığının desteklenmesi

OKUMA SONRASINDA EKOP UYGULAMALARI Açık uçlu sorular aracılığıyla öyküyü özetleme. Etkinliler aracılığıyla kazanımların kalıcılığını sağlama.

KAYNAKÇA • Ergül, C, (2016)Etkileşimli Kitap Okuma Programı (EKOP), Ankara: Eğiten Kitap • Gönen, M. (2013) Çocuk Edebiyatı Ankara: Eğiten Kitap. • Güleç, H Ç – Geçgel, H. (2005) Çocuk Edebiyatı Ankara: Kök Yayıncılık. • Turla, A. (2015) Okul Öncesi Dönemde Çocuk Edebiyatı Ankara: Hedef Yayıncılık. • Tür, G. – Turla, A. (1999) Okul Öncesinde Çocuk, Edebiyat ve Kitap İstanbul: Yapa Yayıncılık