GETEM logosu ve kitaplar GETEM Grme Engelliler Teknoloji

GETEM logosu ve kitaplar

GETEM Görme Engelliler Teknoloji ve Eğitim Laboratuvarı

Görme Engelli Bireylerin Önündeki Bariyerleri Kaldırıyoruz. .

Tanım l GETEM Boğaziçi Üniversitesi bünyesinde 2006 yılından bu yana çalışmalarını sürdüren bir E-Kütüphane ve Teknoloji Laboratuvarıdır.

İçerik l E-Kütüphane olarak GETEM l Laboratuvar olarak GETEM

E-Kütüphane Olarak GETEM

Görme Engelliler Nasıl Kitap Okur? Mürekkep yazıyla yazılı belgeleri okuyamamak görmeyenlerin yaşadığı en büyük engeldir. Kitaplar; l Braille Kitap, l Sesli Kitap, l E-Text şeklinde görmeyenler tarafından okunabilir.

Braille l Görmeyenlerin okuyup yazmak için kullandıkları noktalardan oluşan kabartma yazı sistemidir. l 6 Noktanın çeşitli kombinasyonları; harf ve noktalama işaretlerini meydana getirir. l Latin alfabesinin kabartılmış hali DEĞİLDİR.

Braille Kitap

Braille Yazının Dezavantajları l Mürekkep baskıyla yazılmış bir materyal braille alfabesine dönüştürüldüğünde çok daha fazla yer kaplar. (Örnek: Normal formatta 1 cilt olan Redhouse İngilizce Türkçe Sözlük braille formatında 20 cilttir. ) l Braille yazıcılar çok pahalı olduğundan her zaman braille materyale ulaşmak kolay olmaz.

Sesli Kitap l Kitapların okuyucular tarafından kaset ya da bilgisayarlara okunmasıyla elde edilir. l Aynı zamanda son dönemlerde bilgisayardaki sentezleyicilerin seslendirdiği bilgisayar sesi ile okunmuş Sesli Kitap formatı da mevcuttur.

Sesli Kitap Okuyan Bir Kız

Kaset Kitapların Dezavantajları l Ulaşılması ve temin edilmesi zordur. l Yıpranma olasılığı çok daha fazladır. l Günümüz teknolojisinde kaset üretimi ortadan kalkmak üzeredir.

Kaset Kitaplar Çok Yer Kaplamaktadır

E-Text l Yazılı materyallerin bilgisayar ortamındaki halleridir. l Bilgisayarlarda kurulu olan ekran okuyucu programlar yardımıyla rahatlıkla okunabilir.

GETEM’in Rolü l l l Sesli kitapların bilgisayar ortamında üretilmesini ya da kaset kitapların bilgisayar ortamına dönüştürülmesini sağlayarak, görmeyenlerin kitaplara her zaman her yerden ulaşımına imkan verir. Bilgisayar ve internet bağlantısı olan her yerden eserlerimize erişmek mümkündür. Eserler sadece bir MP 3 çalar ile her yerde rahatlıkla dinlenebilir.

GETEM’in Rolü - Devam l l GETEM tarafından tasarlanan internet kütüphanesi projesi; görme engellilerin bilgi kaynaklarına erişimini sağlamayı amaçlamaktadır. Bu proje, Türkiye’de sayıları 400 bin civarında olan görme engellilerin yanı sıra, diğer engel gruplarından mürekkep basılı kaynakları okumada güçlük çeken bireyleri de kapsamaktadır(okuma zorluğu – disleksia).

GETEM’in Rolü - Devam l l Kullanıcılarımız, Kütüphanemizde sayıları 5400’e ulaşan hikaye-roman-şiir türü kitapların yanısıra 19 adet günlük gazeteye ulaşabilmektedirler. Kullanıcılarımız, Görme Engelli olduklarına dair bir rapor ya da kimlik fotokopilerini bize göndererek tamamen ücretsiz olarak kütüphanemizden faydalanabilmektedirler

GETEM’in Koordinasyon Rolü l l l GETEM, şimdiye kadar kitap okutmuş ve halen okutmakta olan Kütüphaneler, Kurumlar ve Sivil Toplum Kuruluşları arasındaki eşgüdümü sağlar. GETEM, böylelikle bir kitabın birden fazla kere okutulması sorununu ortadan kaldırır. GETEM, yaptığı kontrollerle kitap okunma kalite standardını belli bir düzeyin altına düşmemesini sağlar.

GETEM Bünyesinde Bulunan Eserler l Kütüphanemizde bulunan yayınlar Türkçe ve Yabancı kaynaklardan oluşmaktadır. l GETEM bünyesindeki eserler İnsan Sesi, Bilgisayar Sesi ya da E-Text formatındadır. l Kütüphanemizde, Radyo Tiyatroları da bulunmaktadır.

Eserlerin Temin Edilme Yöntemleri Kütüphanemizdeki eserler; l Üniversitemizdeki gönüllü öğrenciler ve personelin GETEM bünyesinde seslendirdikleri eserler l Başka kütüphanelerce üretilmiş sesli ve e-text kitapların toplanması l Gönüllü okuyucu e-posta grubumuzdaki okuyucuların seslendirdiği eserler

Eserlerin Temin Edilme Yöntemleri - Devam l Personelimiz tarafından internet ortamından bulunan kitaplar. l Kişilerin ellerindeki çeşitli eserleri kütüphanemize göndermesi. l Sosyal sorumluluk çerçevesinde çeşitli kurumlarla yapılan çalışmalar.

Laboratuvar Olarak GETEM l l GETEM E-Kütüphane işlevinin yanısıra; birçok destek teknolojisini içeren oldukça gelişmiş bir laboratuvar rolünü de üstlenmiştir. Boğaziçi Üniversitesinde her yıl sayıları 16 20 arasında değişen Görme Engelli ve Az Gören öğrenciler de bu laboratuvardan yararlanmaktadır.

Getem Laboratuvarından Bir Görünüş

Destek Teknolojisi Nedir? l Engelli bireylerin hayatlarını kolaylaştırmak için kullanılan teknolojidir. l Hayatın her alanında engellilerin hayatını kolaylaştırmak, yaşadıkları eksiklikleri ortadan kaldırmak amaçlı ürünler ortaya koyar.

GETEM’de Bulunan Destek Teknolojileri l Görmeyenlerin bilgisayar kullanmasını ve Braille Alfabesi ile çalışma yapmasını sağlayacak birçok teknoloji GETEM’de mevcuttur.

Bu Teknolojiler; l l l l Ekran Okuyucular Ekran Büyütme Programları Ekran Büyütme Cihazları Braille Ekranlar Braille Yazıcılar Braille Not Alma Aletleri Kabartma Resim Cihazlar

Ekran Okuyucular l Görmeyenlerin, bilgisayardaki grafiksel ve yazılı ifadeleri belli bir düzen içerisinde sese ve yazıya dönüştüren yazılımlardır. l GETEM’de “Jaws For Windows” ve “Window Eyes” ekran okuyucu programlar tüm bilgisayarlarımızda kuruludur.

Ekran Okuyucu ile Bilgisayar Kullanan Bir Görme Engelli

Görmeyenler Ekran Okuyucularla Neler Yapabilir? l l MS Word ve diğer kelime işlemcilerle her türlü yazılı malzemeyi okuyup düzenleyebilir. Tüm internet işlemlerini gerçekleştirebilir. E-Posta alıp gönderebilir. Excel benzeri programlarla veritabanları üzerinde çalışabilir.

Görmeyenler Ekran Okuyucularla Neler Yapabilir? - Devam l l Powerpoint benzeri programlarla sunum hazırlayabilir. Web tasarımı yapabilir. Bilgisayar programcılığı yapabilir. .

Ekran Büyütme Programları l Az görenler için ekrandaki yazı ve grafikleri daha iyi görebilecekleri şekilde, istedikleri boyutta büyütmeyi sağlayan yazılımlardır. l GETEM’de MAGIC programı bulunmaktadır.

Ekran Büyütme Programı

Ekran Büyütme Cihazları l Bu cihazlar sayesinde, basılı bir materyal, cihazın üzerine konulduğunda yazılar ekranda istenilen ölçüde büyütülebilmektedir. l GETEM’de 1 adet Ekran Büyütme Cihazı bulunmaktadır.

Ekran Büyütme Cihazı

Braille Ekranlar l Bilgisayar ekranındaki yazıyı Braille Alfabesi olarak gösteren bir sistemlerdir. Bu şekilde görmeyenler yazılı malzemeleri hem dinleyerek hem de okuyarak takip etme imkanına sahip olurlar. l GETEM’de 5 adet Braille Ekran bulunmaktadır.

Braille Ekran

Braille Yazıcılar l Adından da anlaşıldığı gibi braille yazıcılar bilgisayarda yazılmış herhangi bir yazı dosyasını braille alfabesi olarak kağıda basar l GETEM’de 1 adet 4 x 4 Braille Yazıcı bulunmaktadır.

Braille Printer

Braille Not Alma Aletleri l l l İçinde küçük bir Braille Ekran ve sentetik bir ses bulunduran, taşınabilir donanımlardır. Bu aletlerin yardımıyla görmeyenler, ders, toplantı vb. yerlerde seri bir biçimde not alabilme ve yazılanları Braille Ekrandan takip edebilme olanağına sahip olurlar. GETEM’de 2 adet Braille Lite aleti bulunmaktadır.

Braille Not Alma Aleti

Kabartma Resim Cihazları l Kağıt üzerinde bulunan grafiksel şekilleri kabartarak görmeyenlerinde dokunarak anlamasını sağlayan donanımlardır. l GETEM’de 1 adet PİAF Kabartma Resim Cihazı bulunmaktadır.

Kabartma Resim Cihazı

Laboratuvar ve Eğitim l GETEM laboratuvarı aynı anda 5 kişinin eğitim alabilmesine imkan verecek şekilde düzenlenmiştir. l Bu eğitimi her yönüyle verebilecek gerekli donanımsal ve personel altyapımız mevcuttur.

Bilgisayar Eğitimi Alan Görme Engelli Neler Yapabilir? l l l Kimseye muhtaç olmadan bilgisayar ortamındaki yazılı materyalleri okuyabiir ve kendisi yeni belgeler oluşturabilir. İnternet aracılığı ile kimseye ihtiyacı olmadan günlük gazetelerini okuyabilir, araştırma yapabilir, e-posta gönderip alabilir. Öğrenciler kendi ödevlerini kimsenin yardımı olmaksızın bilgisayar ortamında yapabilir.

Bilgisayar Eğitimi Alan Görme Engelli Neler Yapabilir? Devam l Bilgisayar kullanımı gerektiren her türlü iş kolunda istihdam edilebilir. l Bilgisayar alanında kendini geliştirerek Web Tasarımcılığı, Bilgisayar Programcılığı gibi meslekler yapabilir.

GETEM’in Eğitim İle İlgili Amacı l Halen sayıları çok az olan görme engelli bilgisayar kullanıcı sayısını arttırmak için geniş çaplı bir eğitim çalışması yürütmek. l Bu amaçla sistematik bir eğitim programı uygulamak.

Sonuç l l GETEM projesi görme engellilerin önündeki en büyük engel olarak kabul edilen okuma güçlüğü ve bilgiye erişim yönündeki bariyerleri kaldırma amacıyla hayata geçirilmiştir. Ancak istenildiği düzeyde geniş bir hedef kitleye henüz ulaşamamıştır. Bu hedefimize ulaşabilmek için kurum ve kişilerin maddi ve manevi destekleri gerekmektedir.

Sonuç - Devam l l GETEM’in bariyerleri kaldırma yönünde açtığı ufuk sayesinde Boğaziçi Üniversitesindeki engelli öğrenciler Dünyada bile çok yaygın olmayan, filmlerdeki görsel sahnelerin izleyici anlatılmasını kapsayan Sesli Betimleme çalışmasını başlatmışlardır. GETEM ve açtığı ufukların sistematik bir biçimde devam etmesi çevresinden alacağı desteğin güçüyle doğru orantılıdır.

Görme Engelli Bireylerin Önündeki Bariyerleri Kaldırıyoruz. .

Proje, GETEM koordinasyonunda sürdürülmekte olup, Boğaziçi Üniversitesi ve dış donörlerin katkılarıyla gerçekleştirilmektedir