Projektet kurrikulare Trajnim me msuesit e shkolls Punoi

Projektet kurrikulare Trajnim me mësuesit e shkollës Punoi: Aida Dedja

NENI 72 Projektet kurrikulare ndërlëndore/ lëndore 1. Temat e projekteve kurrikulare ndërlëndore/lëndore (më tutje në këtë nen “projektet”) përzgjidhen nga nxënësit. 2. Mësuesi udhëzon nxënësit para dhe gjatë zhvillimit të projektit, vëzhgon qëndrimin dhe kontributin në projekt të secilit nxënës-pjesëmarrës gjatë punës individuale e në grup dhe vlerëson nxënësit. 3. Drejtori i shkollës nxit mësuesit të punojnë për projekte ndërlëndore. 4. Projekti ka aspak ose shumë pak shpenzime dhe nuk kërkon shpenzime nga prindërit. 5. Në projekte është e dëshirueshme të përfshihen edhe prindër. 6. Mësuesi përshkruan përmbledhtas projektin kurrikular sipas një formati me këto rubrika: Titulli i projektit, objektivat e projektit, temat e njohurive kryesore lëndore të cilat do të rimerren në sajë të projektit, partneret (nëse ka, si: prindër, OJF), numri i orëve gjithsej të projektit dhe i ndarë në mes të mësuesve, numri i nxënësve që përfshihen në projekt ose numri i klasave, përshkrimi i shkurtër i veprimtarive kryesore të projektit; përshkrimi i shkurtër i produktit të projektit; mënyra e prezantimit përfundimtar të projektit.

Vazhdim… 7. Në orarin mësimor të klasës shënohen ato orë mësimore të projektit që zhvillohen në klasë (përzgjedhja e projektit, një pjesë e punës së nxënësve në projekt dhe prezantimi i projektit) 8. Mësuesi (mësuesit) planifikojnë një numër orësh të mjaftueshme për realizimin cilësor të projektit. 9. Orët mësimore të projekteve përfshihen në ngarkesën mësimore vjetore të mësuesve përkatës. 10. Orët mësimore të projektit shënohen në regjistër si orët e tjera lëndore. 11. Kur projekti është ndërlëndor, secili mësues bën vlerësimin e nxënësve për pjesën e lëndës së tij ku nxënësit janë përfshirë. 12. Institucioni arsimor krijon arkivin e projekteve më të mira, të cilat mësuesit i shfrytëzojnë përgjatë viteve. Arkiva është objekt inspektimi nga ISh. A dhe vëzhgimi nga DAR/ZA-ja përhapjen e përvojave të suksesshme.

Projekte kurrikulare � Projekti kurrikular synon të kuptuarit më të thellë të njohurive lëndore të mësuara më parë duke: � Gërshetuar njohuri të lëndëve të ndryshme, � Gërshetuar njohuri të kapitujve ose klasave të ndryshme të një lënde. � Projekti kurrikular: a. Duhet të mos përmbajë njohuri të reja për nxënësit[1]; b. Mund të jetë njëlëndor, dylëndor ose shumëlëndor; � Mund: a. të jetë disa orësh, b. të jetë me orë të njëpasnjëshme ose me orë të shkëputura, c. mund të përfundojë në pak ditë, por mund të zgjasë disa muaj, edhe një vit shkollor, edhe më shumë se një vit shkollor. [1] “Njohuri të reja do të quajmë ato njohuri të cilat nxënësi e ka për detyrë t’i mësojë dhe duhet të dëshmojë se i zotëron.

Kështu një mësues lëndor në hapësirën e orëve të lira të parashikuara një projekt kurrikular lëndor për klasën e dhënë. P. sh mësuesi i kimisë në shkollën e mesme mund të planifikojë një projekt kurrikular me temë: “Roli i kimisë në jetën tonë të përditëshme”. Nxënësit marrin informacionet e nevojshme në fusha të ndryshme të jetës si: bujqësi, shëndetësi, industri, teknologji ushqimore etj mbi rrugët e përdorimit të zbulimeve kimike në sferat përkatëse. Ata përdorin për këtë burime të ndryshme informacioni si p. sh internetin, manualë dhe tekste të ndryshme shkencore, bisedat me kimistë që punojnë në fusha të aplikimit të kimisë në rajonin ku shkolla bën pjesë etj. Nxënësit ekspozojnë të dhënat e grumbulluara nëpërmjet shkrimit të eseve, përgatitjes së diafilmave etj, të cilat prezantohen në klasë në një orë të caktuar. Nxënësit duhet të vlerësohen për punën e tyre në projektin e dhënë kurrikular.

Vazhdim… �Edhe mësuesit e një fushe të nxëni psh mësuesit e shkencave të natyrës në shkollë, mund të planifikojnë një projekt kurrikular të përbashkët, projekti në këtë rast përmbledh çështje dhe problematika që i takojnë lëndës fizikë, kimi dhe biologji. �Një projekt i përbashkët në shkencat e natyrës mund të jenë me tema të tilla si: “Shkencat e natyrës në shekullin e 19” ; “ Lidhja e shkencës me teknologjinë”; “Zbulimet në shkencat e natyrës dhe ndikimet në mjedis” etj.

Vazhdim… Për realizimin e projekteve të një fushe lëndore secila nga lëndët e përfshira në projekt kontribuon me hapësirën e nevojshme kohore që e jep nga orët e lira të përcaktuara në programin përkatës lëndor. Kështu psh kimia, fizika, biologjia venë në dispozicion nga 3 orë secila nga pjesa e orëve të lira , për realizimin e projektit të përbashkët të fushës. Secili mësues lëndor shënon në regjistër temën e secilës orë mësimore që ka vënë në dispozicion të projektit, duke vendosur dhe shënimin (orë e lirë). Projektet mësimore mund të planifikohen në shkolla dhe me tematikë më të gjerë se ajo që i takon një fushe të caktuar të nxënies, pra me tematikë që lidhet me disa fusha të nxënies. Përmendim si të tillë p. sh një projekt mjedisor me temë: “Të gjithë së bashku për një mjedis të shëndetshëm”.

Në mënyrë që projekti kurrikular t’u përshtatet interesave të nxënësve, mësuesit duhet: • Të organizojnë takime me nxënësit me qëllim që këta të propozojnë tema të projekteve kurrikulare; • T’u ofrojnë nxënësve „menu“ me tema projektesh ku nxënësit të përzgjedhin temën që do të zhvillojnë; • Të luajnë kryesisht rolin e këshilluesit të nxënësve, kurse vetë nxënësit të marrin përsipër sa më shumë detajimin organizativ të projektit dhe vënien e tij në jetë; • Të nxitin nxënësit që të zgjedhin vetë rolin që do të luajë në një projekt kurriular.

Nëpërmjet projekteve kurrikulare nxënësit të stërviten të: §Vëzhgojnë; §Bëjnë sa më shumë pyetje; §Bashkëpunojnë në grupe të vogla; §Shfletojnë tekstet e tyre shkollore të tanishme ose të viteve të kaluara për të vjelur informacione që u duhen; §Përdorin burime të tjera të informimit si interneti, biblioteka e shkollës ose ndonjë bibliotekë tjetër, prindërit dhe persona të tjerë.

Zhvillimi i një projekti kurrikular ndahet në disa etapa. Këto janë: §Gjetja e temës së projektit §Përcaktimi i objektivit (objektivave) të projektit §Përcaktimi i veprimtarive që do të zhvillohen §Shkrimi i projektit §Realizimi i projektit §Parashtrimi i gjetjeve të projektit (Kjo etapë e fundit ka, gjithashtu, mjaft rëndësi. Gjithmonë duhet një përshkrim përmbledhës i zhvillimit të projektit dhe sidomos i gjetjeve të tij. Shpesh projektet përmbyllen në mënyrë ceremoniale)

Një projekt i shkruar përmban doemos disa elementë. Këto janë: q. Tema e projektit q. Objektivi ose objektivat e tij q. Klasa ose klasat që do të përfshihen në projekt q. Lënda ose lëndët të cilat lidhen me projektin q. Numri i orëve mësimore për secilën lëndë q. Njohuritë kryesore që shfrytëzohen në projekt nga tekstet shkollore q. Veprimtaritë kryesore të projektit q. Mënyra e paraqitjes së gjetjeve të projektit

Qëllimi dhe objektivat e projektit. Veprimtaritë që do të ndërmerren për realizimin e një projekti kanë më shumë vlerë nëse paraprakisht mendohen qëllimi dhe objektivat që duam të arrijmë. Qëllimi shprehet në terma të përgjithshme, për një situatë që duam të studiojmë apo të ndryshojmë në fund të projektit. Objektivat, shprehen në terma specifike e konkrete për çështje të veçanta që duam të studiojmë apo në lidhje me ndryshimet që duam të arrijmë. Objektivat duhet të jenë : specifike, të matshme, të arritshme, të realizueshme, të përcaktuara në kohë. Përshkrim i shkurtër i projektit. Në mënyrë narative përshkruhet shkurtimisht se çfarë veprimtarish do të kryhen, nga kush, në ç’periudhë dhe çfarë do të rezultojë në mbarim të projektit. Plani i detajuar i veprimtarive. Plani i veprimtarive jep informacion se: Çfarë do të bëhet në projektin e dhënë Cila klasë, grup individ do të kryejë veprimtaritë përkatëse Afatet kohore të realizimit të veprimtarive të përcaktuara

Plani i veprimtarive hidhet në tabelën sipas modelit në vijim: Përshkrimi i veprimtarive Data. . . . . Data. . Veprimtari 1 X X Veprimtari 2 Veprimtari 3 Data. . . Perso ni përgj egjës A. B X C. D X A. K

Vlerësimi i veprimtarive. �Pas çdo veprimtarie, grupi organizues i projektit duhet të mblidhet për të bërë vlerësimin e procesit dhe rezultatit të arritur. Qëllimi kryesor është të shihet çfarë gjëje nuk ka shkuar si duhet për të nxjerrë mësime në veprimtaritë e tjera të mëpasme. Vlerësimi bëhet duke : �krahasuar rezultatet me objektivat �nxjerrë rekomandime për të ardhmen Në fund të çdo projekti duhet të nxirren të dhëna për: �Cilat aspekte të projektit shkuan mirë dhe duhen përforcuar në të ardhmen? �Çfarë ishte mirë por që duhet të përmirësohet më tej në projekt? �Çfarë shkoi keq në punën e bërë dhe duhej ndryshuar? Ç’veprim mund t’i parandalonte aspektet që shkuan keq?

VLERËSIMI I NXËNËSVE � � � � Tre parime janë të detyrueshme për t’u pasur parasysh për një projekt kurrikular. Nuk është e domosodshme që në një projekt të caktuar të përfshihen që të gjithë nxënësit e një klase. Secili nxënës duhet të jetë i përfshirë në projekte kurrikulare. Secili nxënës, që është i përfshirë në një projekt kurrikular, duhet të jetë vërtet i përfshirë, që do të thotë se duhet të jetë i ngarkuar me një detyrë të përcaktuar qartë. Nxënësit duhet të vlerësohen për mirëkryerjen e një projekti kurrikular. Vlerësimi bazohet në mirëkryerjen e detyrave si grup dhe si pjesëtar i grupit. Vlerësimi vetë nuk nënkupton doemos dhe gjithmonë me notë në regjistër, sidomos në përvojat fillestare të mësuesve në projekte kurrikulare. E domosdoshme dhe e përherëshme është krijimi i portofolit të nxënësit për një projekt të caktuar.

PËRSHKRIMI I PROJEKTIT KURRIKULAR SIPAS DISA TREGUESVE �Mësuesi ose ekipi i mësuesve, që udhëheqin një projekt kurrikular, plotësojnë tabelën e mëposhtme për të përshkruar përmbledhtas projektin kurrikular. �Për secilën pyetje shkruhet përgjigja “po” ose “jo”.

1 A është i mundshëm për t’u realizuar nga nxënësit? 2 A ka të bëjë tema e projektit me situata nga jeta reale? 3 A i mundëson nxënësit zbatimin e njohurive të marra në një lëndë të një klase? 4 A i mundëson nxënësit zbatimin e njohurive të marra në një lëndë në disa klasa? 5 A i mundëson nxënësit zbatimin e njohurive të marra në disa lëndë? 6 A i kërkon nxënësit përdorimin e informacionit jo vetëm nga tekstet shkollore? 7 A merr më shumë kohë puna në terren nga puna në klasë? 8 A “zgjidh” një problem që ndeshet në jetën e përditshme? 9 A zhvillon të menduarit shkencor të nxënësve? 10 A zhvillon të menduarit kritik të nxënësve? 11 A zhvillon aftësitë komunikuese të nxënësve? 12 A zhvillon aftësitë organizuese dhe vetëmenaxhuese të nxënësve? 13 A zhvillon aftësitë e nxënësve për punën në grup? 14 A zhvillon aftësinë e nxënësve për prezantuar gjetjet e projektit? 15 A vlerësohet rregullisht puna e nxënësit duke përdorur metodën e portofolit?

Detyrat e mesuesit �Objektivat (u behen te qarta nx pritshmerite) �Formati I projektit(me te gjitha pikat e siperpermendura) �Ditari (teme pas teme ne forme lineare , ne nje fletore te vecante) �Menaxhimi i informacionit( teksti, internet, media, biblioteka, vizita, intrvista, pyetesore) �Vleresimi I nxenesve(lloji dhe kriteret e vleresimit, ditari I nxenesit, portofoli) �Menyrat e vleresimit : �Vleresimi ne grup(I njejte) �Vleresimi individual (80% grupi, produkti; 20% individi)

Detyrat e nxenesit Ø Hapat �Percaktimi I objektivit �Plani I projektit (veprimtarite; personat pergjegjes; afatet) �Buxheti �Raporti perfundimtar(pershkrim teorik dhe I veprimtarive) v Portofoli : a) Plani I projektit b) Planet vetiake c) Shenimet gjate takimeve d) Burimet e informacionit (liste) e) Raportin perfundimtar f) Te tjera qe nx deshirojne si foto, intervista, episode te ndryshme