KK HCRE PROF DR E SMER ARAS 1

KÖK HÜCRE PROF. DR. E. SÜMER ARAS 1. HAFTA

KÖK HÜCRE TARİHÇESİ • Kök hücre çalışmaları, ilk olarak 1939 yılında başlamıştır. Bu tarihte ilk kayıtlı insan kemik iliği nakli deneyimi yapılmış ancak başarılı olamamıştır. • 1949 yılında Jacopson ve arkadaşları tarafından gerçekleştirilen çalışmalar bu konudaki ilk başarılı çalışmalardır.

• 1950’li yıllarda 2. dünya savaşı sonuçlarına (Hiroşima ve Nagazaki) bağlı olarak Reckers ve arkadaşları tarafından hematopoietik kök hücre ilgili çalışmalar radyasyondan dunma amacıyla ile fare deneyleri ile başlamıştır.

• Kök hücreleri diğer hücrelerden ayıran iki temel özellik bulunmaktadır; • Bölünüp, çoğalabilme (proliferasyon) ve kendini yenileyebilme (rejenerasyon) • Farklılaşabilme

KÖK HÜCRE NEDİR? • Kök hücreler, kendilerini yenileme özelliğine sahip, özelleşmiş hücrelere farklılaşabilen, vücut içinde veya laboratuvar ortamında uygun şartlar sağlandığında birçok farklı hücre tipine dönüşebilen farklılaşmamış hücrelerdir.

• Tekli hücrelerden elden edilen embriyonik kök hücrelerin 300 -400 döngü süresince çoğalabildikleri gösterilmiştir. • Sonuçta bu hücreler özelleşmediği için uzun dönemde kendilerini yenileyebilme yeteneğine sahip olduğu rapor edilmiştir.

• Hücrelerin bölünme kapasiteleri kromozom uçlarında bulunan ve “ telomer “ denilen özel DNA dizileri belirler. • Telomerler ne kadar uzunsa hücreler o kadar çok bölünebilirler. • Telomerlerin uzamasını sağlayan “telomeraz enzimi ” dir. • Yetişkin diğer hücrelerde bu enzim aktivite göstermezken, kök hücrelerde telomeraz enzim aktivitesi yoğundur ve çok sayıda bölünebilirler.

Kök Hücreleri Farklılaşma Yeteneklerine Göre Sınıflandırılması • Totipotent Kök Hücreler Embriyoya ait, ileri safhalarda tüm doku ve organların ve membranların kaynağını oluşturan kök hücrelerdir. • Pluripotent Kök Hücreler Üç germ tabakası olan ektoderm, mezoderm, endoderme ait hücre ve dokulara farklılaşma yeteneği olan kök hücrelerdir.

• Multipotent Kök Hücreler Tek bir doku ya da germ tabakasının hücrelerine farklılaşabilen kök hücrelerdir. • Oligopotent Kök Hücreler Yalnızca birkaç hücre tipine farklılaşabilen kök hücrelerdir. • Unipotent Kök Hücreler Tek bir hücre tipine dönüşebilen kök hücrelerdir.

KAYNAKLAR • *Kök hücre biyolojisi ve klinik uygulamalar. TÜBA yayınları http: //www. tuba. gov. tr/tr/kok-hucre-yayinlar/1511 -kok-hucrebiyolojisi-ve-klinik-uygulamalar. html *Kök hücre araştırmalarında güncel kavramlar, TÜBA yayınları *http: //www. tuba. gov. tr/tr/kok-hucre-yayinlar/1512 -kok-hucrearatirmalarinda-guncel-kavramlar. html Diğer Kaynaklar • *www. pubmed. com *www. sciencedirect. com