Karstik ekillerin snflandrlmas 01 02 03 04 Oluum
- Slides: 15
Karstik şekillerin sınıflandırılması 01 02 03 04 Oluşum biçimlerine göre karstik şekiller. Karstik şekiller diğer topoğrafyalarda olduğu gibi, aşınma ya da birikme sonucu oluşmuşlardır. Çözünme şekilleri; lapya, dolin vs. Birikme şekilleri; sarkıt, dikit vs.
Oluşum yerlerine göre karstik şekiller Yüzey karstı şekilleri; yüzey ve yüzeye yakın kısımda oluşurlar. Örnek: Dolin, lapya, hum vs. Derinlik karstı; yerin derinliklerinde oluşmuş şekilleri ifade ederler. Örnek: Mağara, tünel vs.
Karst topoğrafyası tipleri • Çıplak karst (serbest karst, bare karst)); bitki ve toprak örtüsünden yoksun, ana kayanın bütünüyle açığa çıktığı sahalarda gelişen karst tipidir. • Örtülü karst; ana kayanın üzeri bitki ve toprak örtüsüyle kaplıdır. • Yarı serbest karst; yukarıdaki iki karst tipi arasında bir geçiş tipi oluşturur. Böyle sahalarda çıplak kayaların arası bitki ve toprak örtüsü ile kaplıdır.
Serbest karst (Çıplak karst) • Anakayanın toprak ve bitki örtüsünden yoksun olduğu karst tipidir. • Foto: Sarıçiçek dağında karst kaldırımı, Alucra/ Giresun
Örtülü Karst • • Anakayanın toprak ve bitki örtüsüyle kaplı olduğu karst tipidir. Foto: Kalkarenit anakaya üzerinde gelişmiş örtülü karst ve dolin tabanında mısır tarlası.
Yarı serbest karst Anakayanın yer çıplak yer de bitki ve toprak örtüsüyle kaplı olduğu karst tipidir. Foto: Orman örtüsü içinde açığa çıkmış kalker kayalıklar. Batı Toroslar, Akseki/ Konya.
Suya doymuş zon • (Freatik zone, staurated zone) • Yeraltında boşlukların bütünüyle suyla dolu olduğu zondur. • Bu zondaki mağara galeri ve boşluklar bütünüyle su ile doludur.
Eksürjans kaynak • Çatlaklardan yeraltına sızan sular gür bir kaynak şeklinde yüzeye çıkarlar. • Foto: Karadere kaynağı, Yaralıgöz dağı güneyi, Devrekani/ Kastamonu.
Eksürjans kaynak, Karakuyu polyesi, Dinar 1993
Su batan, Karakuyu polyesi, Dinar
Dinar Marseyas kaynağı (Resürjans kaynak)
Estavelle http: //www. showcaves. com/english/expl ain/Karst/index. html Çift fonksiyonlu bir karst kuyusudur. Yeraltı suyu tablası yükseldiğinde, suların dışarı akmasını sağlayan bir kaynak olur. . Yeraltı suyu tablası alçaldığında ise, yüzey sularının yer altına inmesinei sağlayan bir subatan gibi çalışır.
Su karbondioksitle birleşerek karbonik asit oluşur. H 2 O+CO 2 à H 2 CO 3 Kireçtaşının çözünmesi Karbonikasitli sular kireçtaşı üzerinden geçerken onu bünyesine alır ve kalsiyumbikarbonat şeklinde ortamdan uzaklaştırır. H 2 CO 3 + Ca. CO 3 à Ca (HCO 3) 2 Bu denklem geriye dönüşlüdür.
Karstlaşmanın oluşabilmesi için, saf suda ya da CO 2 içeren sularda çözünebilen kayaçların (kireç taşı, jips, tuz vs. ) mevcut olması gerekir. Çözünme derecesi Karstlaşmanın hızı, kayacın çözünme derecesine bağlıdır. Kayacın çözünme derecesi ise, kayaç içinde çözünmeyen maddelerin miktarına ve kayacın çözünmeye karşı direncine bağlıdır.
• Buharlaşma. Birikme (çökelme)şartları • CO 2 miktarının azalması. • Sıcaklığının düşmesi. • Basıncın azalması. • Ana kaya ile olan kimyasal reaksiyonlar. • Bitkilerin ve özellikle alglerin etkisi.