Karlksz ek Yetkili hamil tarafndan deme iin sresinde

Karşılıksız Çek • Yetkili hamil tarafından ödeme için süresinde ibraz edilen geçerli çekin karşılığının keşidecinin çek üzerinde belirtilen muhatap banka nezdindeki hesabında çekin ödenmesine elverişli şekilde tamamen veya kısmen mevcut bulunmaması halinde “karşılıksız çek” karşımıza çıkar. • Bu durum, Çek Kanunu’nun 3/3. fıkrasında; “‘Karşılıksızdır’ işlemi, muhatap bankanın hamile kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktarın dışında, çek bedelinin karşılanamayan kısmıyla sınırlı olarak yapılır” şeklinde ifade edilmiştir. • Hesapta yeterli karşılığın bulunmaması hesabın alacaklı cari hesabı şeklinde olduğu durumlarda yeterli nakdin hesapta bulunmaması şeklinde olabilirken muhatap banka ile hesap sahibi arasında çekle işleyen borçlu cari hesabının mevcut olduğu durumlarda ise çekin bedelinin muhatap bankaca hesap sahibine açılan kredinin limitini aşması şeklince de olabilir. • Çekin karşılıksız olduğu gerekçesiyle ödenmediği durumlarda, çekini ödeme için kanuni ibraz süresi içerisinde muhatap bankaya ibraz eden ve karşılıksız olduğunu yine kanuni süresi içerisinde tespit ettiren hamilin keşideci dahil müracaat borçlularına kambiyo senetleri hakkındaki özel takip usullerine göre başvurma hakkı da vardır (TTK m. 808 -811).

Başvurma Hakkı • Zamanında ibraz edilmiş olmasına rağmen ödenmeyen bir çek ödenmemiş olduğu ve ödememe hâli; – Resmî bir belge, “protesto” ile, – Muhatap tarafından, ibraz günü de gösterilmek suretiyle, çekin üzerine yazılmış olan tarihli bir beyanla, – Bir takas odasının, çek zamanında teslim edildiği hâlde ödenmediğini tespit eden tarihli bir beyanıyla, sabit bulunduğu takdirde hamil; cirantalar, düzenleyen ve diğer çek borçlularına karşı başvurma haklarını kullanabilir (TTK m. 808).

Başvurma Hakkının Kapsamı Türk Ticaret Kanunu’nun 810. maddesine göre; hamil, başvurma yolu ile; a) Çekin ödenmemiş olan bedelini, b) İbraz gününden itibaren bu tutarın faizini, c) Protestonun veya buna denk olan belirlemenin ve gönderilen ihbarnamelerin giderleri ile diğer giderleri ve d) Çek bedelinin binde üçünü aşmamak üzere komisyon ücretini, isteyebilir. • Ayrıca, muhatap nezdinde karşılığı kısmen veya tamamen bulunmayan bir çek düzenleyen kişi, çekin karşılıksız kalan bedelinin yüzde onunu ödemekle yükümlü olduktan başka, hamilin bu yüzden uğradığı zararı da tazmin etme yükümlülüğü altındadır (TTK m. 783/3). • • Çek bedelini ödemiş olan başvurma borçlusu kendisinden önce gelen borçlulardan; a) Ödemiş olduğu tutarın tamamını, b) Ödeme tarihinden itibaren bu tutarın faizini, c) Yaptığı giderleri ve d) Poliçe bedelinin binde ikisini aşmamak üzere komisyon ücretini, isteyebilir.

Karşılıksız Çekin Cezai Yaptırımı “Adli Para Cezası” Üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde ibrazında, çekle ilgili olarak “karşılıksızdır” işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında, hamilin şikâyeti üzerine, her bir çekle ilgili olarak, binbeşyüz güne kadar adli para cezasına hükmolunur. Ancak, hükmedilecek adli para cezası; çek bedelinin karşılıksız kalan miktarı, (…)(2) az olamaz. Arş. Gör. Gökhan Aydoğan 4

Karşılıksız Çekin İdari Yaptırımı “ÇEK DÜZENLEME VE ÇEK HESABI AÇMA YASAĞI” Mahkeme, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına; bu yasağın bulunması hâlinde, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının devamına hükmeder. Yargılama sırasında da resen mahkeme tarafından koruma tedbiri olarak çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına karar verilir. Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı, çek hesabı sahibi gerçek veya tüzel kişi, bu tüzel kişi adına çek keşide edenler ve karşılıksız çekin bir sermaye şirketi adına düzenlenmesi durumunda ayrıca yönetim organı ile ticaret siciline tescil edilen şirket yetkilileri hakkında uygulanır. Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilmiş olan kişi, elindeki bütün çek yapraklarını ait olduğu bankalara iade etmekle yükümlüdür. Bu kişi adına yeni bir çek hesabı açılamaz. Arş. Gör. Gökhan Aydoğan 5

Yaptırımın Kaldırılması • Çek Kanunu’nun 6. maddesinde çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırılmasına ilişkin esaslara yer verilmiştir. Bu düzenlemeye göre; Karşılıksız kalan çek bedelinin, çekin üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanunî ibraz tarihinden itibaren işleyecek 3095 sayılı Kanuna göre ticarî işlerde temerrüt faiz oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte tamamen ödeyen ya da hakkında yapılan şikayetten vazgeçilen kişi hakkında; a) Yargılama aşamasında mahkeme tarafından davanın düşmesine, b) Mahkûmiyet hükmünün kesinleşmesinden sonra mahkeme tarafından hükmün bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına, karar verilir. Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırıldığı, MERSİS ile Risk Merkezine Çek Kanununun 5 inci maddesinin sekizinci fıkrasındaki usullere göre bildirilir ve ilan olunur. Arş. Gör. Gökhan Aydoğan 6

Yaptırımın Kaldırılması ÇK. m. 6/3: Kişi, mahkûm olduğu cezanın tamamen infaz edildiği tarihten itibaren üç yıl ve her halde yasağın konulduğu tarihten itibaren on yıl geçtikten sonra, hükmü veren mahkemeden çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırılmasını isteyebilir; mahkemenin vereceği karara itiraz edebilir. Bu itiraz bakımından İcra ve İflas Kanununun 353 üncü maddesinin birinci fıkrası hükmü uygulanır. Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırılmasına ilişkin karar kesinleştiğinde, yasağın kaldırıldığı, MERSİS ile Risk Merkezine 5 inci maddenin sekizinci fıkrasındaki usullere göre bildirilir ve ilan olunur. Arş. Gör. Gökhan Aydoğan 7