Jan Kochanowski YCIE I TWRCZO yciorys Ojciec polskiej

Jan Kochanowski ŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ

Życiorys Ojciec polskiej poezji, tłumacz i dramaturg. Urodzony w 1530 roku w Sycynie, zmarł w 1584 roku w Lublinie. Najwybitniejszy twórca polskiego Renesansu, wybitny poeta na skalę europejską. Tego rodzaju geniusz poetycki pojawił się w literaturze polskiej po raz pierwszy i pozostał jedyny aż do czasu Romantyzmu. Był synem Piotra Kochanowskiego (prawnika, sędziego sandomierskiego) i Anny Białaczowskiej.

Herb Kochanowskich

Okres dworski Poeta zbliżył się do dworu króla Zygmunta Augusta i na przełomie 1563/1564 roku uzyskał tytuł królewskiego sekretarza. W czasie pobytu na dworach magnackich i królewskim Jan Kochanowski wiele przeżył. Uczestniczył w licznych zabawach, był świadkiem wielu doniosłych wydarzeń politycznych (np. sejmu unijnego w Lublinie) oraz spotykał się z wybitnymi i znanymi osobistościami. Życie dworzanina pozwalało mu także bezpośrednio obserwować świat dworskich intryg i knowań.

Okres czarnoleski Jan Kochanowski podjął decyzję o porzuceniu życia dworskiego i przeniósł się do majątku w Czarnolesie, otrzymanego w spadku po matce. W roku 1575 ożenił się z Dorotą Podlodowską i założył rodzinę. Przebywając w Czarnolesie, Jan Kochanowski przeżył nieoczekiwaną śmierć swoich dwóch ukochanych córeczek: Urszulki i Haneczki. Ostatnie cztery lata swojego życia Kochanowski poświecił na uporządkowanie i przygotowanie do druku swoich tekstów. Niestety nie udało mu się tego ukończyć, gdyż podjętą pracę przerwała nagła śmierć w Lublinie. Pochowany został w kaplicy kościoła w Zwoleniu.

Twórczość Fraszki Jan Kochanowski jako pierwszy przeniósł na polski grunt gatunek literacki zwany fraszką, którego rodowodu możemy doszukiwać się już w antycznych epigramatach. Nazwa pochodzi z języka włoskiego „frasca” i oznacza coś lekkiego, błahego i żartobliwego. Fraszka jest więc drobnym, wierszowanym utworem satyrycznym lub lirycznym o charakterze żartobliwym, kończącym się zazwyczaj zaskakującą puentą.

Pieśni Jan Kochanowski pisał pieśni od lat sześćdziesiątych XVI wieku. O ile „Fraszki” możemy uznać za swoisty pamiętnik poety, o tyle cykl "Pieśni" przedstawia jego program poetycki i filozoficzny. Wzorował się głównie na starożytnym poecie Horacym, od którego zaczerpnął nazwę i formę gatunku oraz życiową filozofię. Podobnie jak antyczny poeta rzymski i Jan Kochanowski kierował się w swoim życiu zasadą tzw. złotego środka. Łączył ze sobą elementy filozofii epikurejskiej i stoickiej i dodatkowo wplatał do nich chrześcijanizm.

Treny Ø W wieku około 50 lat Kochanowski przeżył śmierć swojej córeczki - Urszulki. Kilka miesięcy po tym smutnym wydarzeniu poeta zaczął pisać cykl liryków żałobnych poświęconych zmarłej Urszulce. Ø Zamierzał zostawić literackie świadectwo swojej ojcowskiej rozpaczy, bólu i żałoby wywołanych stratą dziecka oraz wielkiego kryzysu światopoglądowego, jaki wówczas go dotknął.

Śmierć Urszulki Urszula Kochanowska znana jest tylko z informacji zawartych w „Trenach” Jan Kochanowskiego. Dlatego też formułowane były nawet tezy, że być może jest ona tylko fikcyjną bohaterką utworu literackiego. Według informacji poety zawartych w „Trenach”, Urszula już w wieku dwóch lat przejawiała zdolności poetycko-literackie, przez co rodzina i przyjaciele Kochanowskiego uznali ją za jego godną następczynię. Zmarła w wieku dwóch i pół lat.

Odprawa posłów greckich „Odprawa. . . ” jest pierwszym nowożytnym dramatem. polskim Utwór ma charakter skierowanego do widza moralnego pouczenia o wadze postaw etycznych wobec spraw państwowych. Tłem tych moralnych rozważań jest wątek mityczny w postaci opisu greckiego poselstwa wysłanego do Troi w przeddzień wojny trojańskiej.

Złote myśli „Fraszki to wszytko, cokolwiek myślemy, Fraszki to wszytko, cokolwiek czyniemy; Nie masz na świecie żadnej pewnej rzeczy, Próżno tu człowiek ma co mieć na pieczy”. „Nauka skarbem drogim, Tak bogatym jak ubogim I bogactwa często giną Lecz nauki nie przeminą”. „Przeto chciejmy wziąć przed się myśli godne siebie, Myśli ważne na ziemi, myśli ważne w niebie; Służmy poczciwej sławie, a jako kto może, Niech ku pożytku dobra spólnego pomoże”.

Ciekawostki W pogrzebie poety uczestniczył sam król – Stefan Batory. Jan Kochanowski posiadał jedenaścioro rodzeństwa. Dwaj bracia – Mikołaj i Andrzej – także parali się literaturą, choć daleko im było do talentu i sławy Jana. Kochanowski napisał utwór pt. „Broda”, w którym ukazany został spór tytułowej bohaterki z Wąsem o to, które z nich jest ważniejsze.

Dziękujemy za uwagę