Inleiding Koloniale en postkoloniale literatuur Nederlanders op reis

Inleiding Koloniale en postkoloniale literatuur. Nederlanders op reis. Reisliteratuur.

Reisliteratuur • • scheepsjournaal reisdagboek reisbeschrijvingen imaginair reisverhaal

• • • Reizen als noodzaak Tachtigjarige oorlog (1568 -1648) de handel met het Oostzeegebied nam toe ideaal: gebieden zonder concurrentie VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie), opgericht in 1602, alleenrecht (monopolie) op alle Nederlandse handel met Azië

"Andere" mensen voorgeschiedenis: • bijbels verhaal van Cham - een van de zonen van Noach • de klimaattheorie: ontworpen door Griekse en Romeinse artsen, klimaat was bepalend voor het karakter, het uiterlijk en intellectuele vermogens

Verspreiding van reisteksten • Gerrit de Veer: Waarachtige beschrijving van drie zeilagiën (1598) - in verschillende vertalingen • Bontekoe: Journaal (1646) - vooral in NL populair

Overwintering op Nova Zembla • Gerrit de Veer - schreef het scheepsjournaal op het schip van Willem Barentsz • eiland Nova Zembla, een huis gebouwd (Behouden huis) • Fragment over de Samojeden, p. 21 -23

De reis van Bontekoe • Willem IJsbrantszoon Bontekoe – in dienst van de VOC, vertrok in 1618 naar Batavia, schip Nieuw Hoorn • 1619 explodeerde zijn schip vlakbij Sumatra (buskruit had vlam gevat) • 1646: het bewerkte verslag op de markt gebracht Journaal of gedenkwaardige beschrijving van de Oost-Indische reis • 1924: De scheepsjongens van Bontekoe van J. Fabricius

• De VOC: tussen 1602 en 1795 – ruim een miljoen mensen naar Azië vervoerd • de WIC (West-Indische Compagnie) opgericht in 1621, handel met gebieden aan de kust van West-Afrika, Amerika en eilanden in de Atlantische Oceaan; naast handel ook verovering van Spaanse schepen

• zeemansliedjes – populair, herkenbaar, werden verkocht op goedkope losse vellen • Oost-Indischvaarders lied • Een nieuw lied op een vrouw matroos • De Zwarte Haan

Andere bekende schippers en ontdekkingsreizigers, andere reisteksten • Jan Huygen van Linschoten – Itinerario (1596) • 1596 -1597: de eerste Hollandse vloot voer naar Indië, o. l. v. Cornelis de Houtman • Olivier van Noort: reis 1598 -1601, de eerste Nederlander die een tocht om de wereld voltooide (Beschrijvinghe van de voyagie)

Huiswerk • Lees dit artikel over Jacob Haafner J. de Moor: Jacob Haafner 1755 -1809. Reiziger in Azië. In: Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 12. Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, Leiden 1994. https: //www. dbnl. org/tekst/_nie 012199401_01_0020. php