Holandia i jej sztuka w XVII w Myl

Holandia i jej sztuka w XVII w.

Myśl XVII w. • „Nie znajduję w przyrodzie ani piękna, ani brzydoty, ani ładu, ani nieładu, ponieważ rzeczy jedynie w stosunku do wyobrażeń naszych wydają się piękne lub brzydkie” (Spinoza, „Z listu do Oldenburga”)

Malarstwo XVII w. • Pierwsze ważne osiągnięcia malarstwa holenderskiego dotyczyły dziedziny portretu. Na początku wieku XVII najwybitniejszym artystą był Frans Hals (1580– 1666). • W plejadzie trzech wielkich twórców holenderskich XVII w. Rembrandt (1606– 1669) jest największy. • W pokoleniu twórców, którzy dojrzewali w poł. XVII w. wybija się szczególnie Vermeer (1632 – 1675).

Frans Hals „Malle Babbe, czarownica z Haarlemu”

Frans Hals „Malle Babbe, czarownica z Haarlemu” • „Malle Babbe”, 1633– 1635 r. , olej na płótnie, 75 x 64 cm, Staatliche Museen, Berlin. • Stara Malle Babbe przy kuflu ma uśmiech wykrzywiony w grymas, jest podobna do czarownicy – na ramieniu siedzi jej sowa. • „Na wizerunku Malle Babbe tak celnie ukazał Hals przelotny ruch odwróconej głowy, że portret nabiera cech obrazu rodzajowego. Pijana starucha zdaje się rozmawiać z mądrą sową, którą trzyma na ramieniu; ponieważ zaś stara podobna jest do sowy, a sowa do kufla – w całym obrazie wyraźnie się uwidacznia powiązanie tych trzech elementów”. (Michał W. Ałpatow)

Rembrandt, „Portret matki Rembrandta”, 1639 r.

Rembrandt • W latach 50. XVII w. Rembrandt otrzymywał najwięcej zamówień na portrety. Portrety Fransa Holsa, nawet te z najbardziej dojrzałego okresu jego twórczości, nie oddają tyle prawdy o ludzkiej twarzy, co dzieła Rembrandta. • „Niemal niepostrzeżenie uwydatnia on zawsze osobiste cechy człowieka, jego niepowtarzalną indywidualność, ukazaną wymownie w zmęczonych oczach, z lekka uniesionych brwiach lub mocno zaciśniętych wargach. (. . . ) chwyta na obliczu człowieka sam proces starzenia się”. (Michał W. Ałpatow)

Jan Vermeer, „Naszyjnik z pereł”, 1662– 1665 r.

Jan Vermeer, „Naszyjnik z pereł”, 1662– 1665 r. • Obraz ten ma wiele cech wspólnych z dziełami innych malarz holenderskich: okno, stół, dwa krzesła i – przed pustą ścianą – kobieca postać. Jednak z obrazu Vermeera promieniuje wzniosły spokój, którego nie można znaleźć u na obrazach innych malarzy holenderskich. • „Artysta ów miał rzadki dar wydobywania ze swoich postaci moralnej czystości i siły, nawet jeśli nie ujawniał intymnych ich przeżyć lub nastrojów. Kobiety Vermeera mają w sobie coś z wielkiego dostojeństwa antycznych posągów i marmurowych steli. Był to jeden z nielicznych malarzy holenderskich, którzy nie zajmując się tematyką mitologiczną, odczuwali szlachetne piękno klasyki”. (Michał W. Ałpatow)