Marek Fertsch Zarzdzanie zapasami 1 Zapas dobro materialne

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami 1 Zapas – dobro materialne znajdujące się w ściśle określonej lokalizacji, którego ilość przekracza bieżące zapotrzebowanie. Zapas tworzony jest zawsze dla określonego celu. słownik APICS

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami 2 Zarządzanie zapasami – część czynności realizowanych w przedsiębiorstwie związana z planowaniem zapasów oraz kontrolą i regulacją ich stanu. słownik APICS

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami 3 Cel zarządzania zapasami - minimalizacja kosztów zapasu przy zachowaniu pożądanego poziomu obsługi w procesie przepływu dóbr.

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami Cel zapasu – utrzymanie ciągłości dostaw przy założonym poziomie obsługi 4

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami 5 Zarządzanie zapasami obejmuje: Ø podejmowanie decyzji o asortymencie, wielkości i terminie składania zamówień na odtworzenie zapasu Ø śledzenie, pomiar i korygowanie poziomu zapasów w zależności od zmieniającego się zapotrzebowania.

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami 6 Zakres stosowania rozwiązań proponowanych przez zarządzanie zapasami: Rozwiązania, jakie proponuje zarządzanie zapasami stosuje się zwykle w warunkach ciągłości zapotrzebowania i jego stabilności w czasie, gdy nie stosuje się zintegrowanego wspomagania informatycznego dla zarządzania przepływem dóbr. Od tej generalnej zasady mają miejsce liczne odstępstwa.

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami Klasyfikacja zapasów: v • • • wg formy zapasy surowców Zapasy półfabrykatów (robót w toku) Zapasy wyrobów finalnych 7

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami 8 Klasyfikacja zapasów: v wg funkcji • zapas antycypowany • • • - sezonowy - promocyjny - spekulacyjny zapas zabezpieczający (bezpieczeństwa) zapas dysponowany zapas w tranzycie zapas robót w toku – przedmiot zainteresowania sterowania produkcją zapas części zamiennych

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami 9 Podstawowy model zapasu ilość Z max Informacja o konieczności Złożenia kolejnego zamówienia np ND Z inf Zz Z min to t 1 t 2 czas

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami Ważne parametry związane z podstawowym modelem zapasu: Ø Ø Ø Cykl dostawy = t 2 - t 1 Cykl zużycia zapasu = t 2 - t 0 Zapotrzebowanie w cyklu dostawy ZD = Zt 1 - Zt 2 Zapas średni Zśr = Zz + NDśr / 2 Wskaźnik rotacji – częstotliwość obrotu zapasem Rz = 10

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami 11 Wielkość dostawy Koszty związane z wielkością dostawy Koszty zapasy K 3 K 1+K 2 K 3 K 2 koszty utrzymania zapasu K 1 koszty zamawiania nopt Wielkość dostawy

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami 12 Wielkość dostawy Składowe kosztów zamawiania Ø Koszty płac personelu zajmującego się składaniem zamówień Ø Koszty jednostek organizacyjnych zajmujących się składaniem zamówień Ø Koszty systemów informatycznych obsługujących składanie zamówień

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami Wielkość dostawy Składowe kosztów utrzymania zapasu Ø Koszty personelu odpowiedzialnego za utrzymanie zapasu Ø Koszty jednostek organizacyjnych odpowiedzialnych za utrzymanie zapasu (pomieszczenia, budynki i budowle) Ø Koszty „zamrożenia” kapitału 13

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami 14 Wielkość dostawy Wzór Wilsona Nopt = 2 Rx. S Cx. I R - zapotrzebowanie danego okresu (najczęściej roczne) S - przeciętny koszt zamówienia C - cena jednostkowa danej pozycji materiałowej I - koszt utrzymania zapasu jako ułamek dziesiętny ceny jednostkowej

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami 15 Wielkość dostawy Wzór Wilsona - warunki stosowania. Ø Zapotrzebowanie danego okresu jest znane i nie ulega zmianie w trakcie jego trwania Ø Zapotrzebowanie jest równomiernie rozłożone w czasie Ø Cena jednostkowa danej pozycji materiałowej nie ulega w danym okresie zmianie Ø Cena jednostkowa danej pozycji materiałowej nie zależy od wielkości zamówienia

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami 16 Wielkość dostawy Inne sposoby określania wielkości dostawy Østała wielkość partii Ødostawa pokrywająca zapotrzebowanie stałego okresu Øpartia na partię Øpartia o minimalnym koszcie całkowitym (LTC) Østały rytm dostaw Ørównoważenie zapotrzebowania pomiędzy okresami (part – period – balancing) Øalgorytm Wagnera – Whitina Literatura podstawowa: J. Orlicky „Planowanie potrzeb materiałowych” PWE Warszawa 1981

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami Zapas zabezpieczający Ø Poziom obsługi – pożądana wielkość (najczęściej wyrażana w procentach) pokrycia zapotrzebowania przez zapas w czasie i ilości zadowalającej odbiorcę. słownik APICS Ø W logistyce większość zjawisk podlega rozkładowi normalnemu 17

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami 18 Zapas zabezpieczający Czynniki, które mają wpływ na przedwczesne wyczerpanie zapasu Wejście -opóźnione dostawy - niepełne dostawy (Z 2) Wyjście Z Przechowywanie -ubytki naturalne -zagubienia -uszkodzenia -błędne wydania (Z 3) - losowe zmiany zapotrzebowania (Z 1)

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami 19 Zapas zabezpieczający Z 1 – odchylenie standardowe zmienności zapotrzebowania jednostkowego x pierwiastek kwadratowy z cyklu dostawy x współczynnik poziomu obsługi. Uwaga: Wzór poprawny tylko wtedy, gdy zmienność zapotrzebowania odpowiada rozkładowi normalnemu.

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami Zapas zabezpieczający Z 2 – odchylenie standardowe cyklu dostawy x zapotrzebowanie jednostkowe cyklu dostawy x współczynnik poziomu obsługi Uwaga: Wzór poprawny tylko wtedy, gdy zmienność cyklu dostawy odpowiada rozkładowi normalnemu. 20

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami 21 Zapas zabezpieczający Z 3 – średnia wielkość partii dostawy x współczynnik ubytków w trakcie przechowywania

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami System przeglądu ciągłego 1. Po każdej transakcji obliczany jest ZD 2. ZD porównywany jest z Zinf 3. Jeżeli ZD jest mniejszy niż Zinf , to wysyłana jest informacja o konieczności złożenia kolejnego zamówienia. 22

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami System przeglądu okresowego 1. Co pewien okres dokonywane jest sprawdzenie ZD 2. ZD porównywany jest z Zinf 3. Jeżeli ZD jest mniejszy niż Zinf , to wysyłana jest informacja o konieczności złożenia kolejnego zamówienia. 23

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami System min – max 1. 2. 3. Ø Ø Opiera się na systemie przeglądu ciągłego lub okresowego ZD porównywany jest z Zinf Jeżeli ZD jest mniejszy niż Zinf to wysyłana jest informacja o konieczności złożenia kolejnego zamówienia. Informacja zawiera: termin dostawy określony tak, by do momentu dostawy ZD nie spadł poniżej Zmin wielkość dostawy określoną tak, by w momencie dostawy ZD większy od Zmin 24

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami System dwóch lokalizacji (skrzynek , worków) 1. 2. 3. 4. ND dzielona jest na dwie części Każdą część umieszcza się w innej lokalizacji Pobrań dokonuje się tylko z jednej części ND (zwykle większej) Po wyczerpaniu się części ND z której dokonywano pobrań wysyłana jest informacja o konieczności złożenia kolejnego zamówienia. 25

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami System „sztuka za sztukę” 1. Po każdym pobraniu wysyłana jest informacja o konieczności złożenia kolejnego zamówienia 2. W informacji podana jest wielkość ZD 26

Marek Fertsch Zarządzanie zapasami 27 Cechy użytkowe i warunki stosowania Cechy użytkowe Warunki stosowani a System przeglądu ciągłego System przeglądu okresowego Zmienna pracochłonność Stała Takie pracochłonność system wyjściowy Niska Ryzyko pracochłonno wyczerpania ść zapasu Precyzyjna ciągła ewidencja Ewidencja uproszczona -”- Ewidencja uproszczona Precyzyjna ciągła ewidencja Ciągłe, zmienne zapotrzebow. Ciągłe stałe zapotrzebowan ie -”- Dopuszcza nieciągłość zapotrzebow. Elementy tanie i łatwe w przechowywan iu Elementy drogie 10 < Nd / np, < 20 Elementy średnie System min - max System dwóch lokalizacji System „sztuka za sztukę” -”Elementy drobne -”-