HARTIJA Papir ili hartija je tanak sloj celuloidnih

HARTIJA

• Papir ili hartija je tanak sloj celuloidnih vlakana najčešće pravougaonog oblika koji u većini slučajeva služi za štampanje, pisanje ili crtanje po njemu. Pravi se raznih oblika i formata, kao i raznih boja. • Najbolji papir se pravi od biljaka koje sadrže mnogo celuloze u svojim vlaknima ili od krpa od prirodnih materijala kao što su pamuk i lan. Kinezi su tvrdili da im je jeftinije da proizvode hartiju nego svilu i da je ona pogodnija za pisanje od traka drveta ili bambusa, naročito za neke dugačke knjige. Na zapadu je papir zamijenio pergament kao najpogodnija podloga za pisanje. • Proces pravljenja celuloznog papira je razvijen u Kini tokom ranog 2. veka, verovatno još 105. godine. Značajnu ulogu u razvoju papira je imao Caj Luen dvorski evnuh dinastije Han. Postoje i raniji arheološki fragmenti papira koji datiraju iz 2. veka p. n. e. u Kini.

Proizvodnja papira • Kao sirovinu, Kinezi su koristili koru duda ili bambus, Evropljani su koristili stare krpe od pamuka i lana, dok su danas drveta tačnije od celuloze. Papir je izrazito značajno doprineo prosveti i nauci. Pronalazak papira smatra se jednim od pokazatelja početka novog vijeka. Koristi se u razne svrhe i može se naći u raznim oblicima. • Osnovno sredstvo za ručnu proizvodnju hartije je kalup za zahvatanje natopljene pulpe. Dobri kalupi sa istoka su lijepo izrađeni i imali su okvir sa šarkama za držanje sita. Majstor naizmjenično spušta i izvlači kalup iz bazena i lagano ga trese da bi se pulpa raširila po situ. Stezaljke se zatim otvore a sito se izvadi. Kalupi na Zapadu imaju sito od tanke žice umjesto bambusa. • Majstor stavlja kalup u bazen, pulpa se skuplja na kalupu a tečnost se cijedi ostavljajući na situ veoma tanak sloj vlakana. Cijeđenje se radi kada vlakna naprave vlažan list papira. Listovi se slažu jedan preko drugog, a voda se cijedi pritiskom kamena ili pomoću prese koja liči na štamparsku. Islamski majstori prvi su napravili hartiju u boji. Oni su na nju nanosili čak i zlatne ili srebrne začkice. Danas imamo hartiju u svim mogućim bojama.

Hemijsko pulpovanje • Da bi se formirala pulpa od drveta, procesom hemijskog pulpovanja se odvaja lignin od celuloznih vlakana. To se ostvaruje rastvaranjem lignina u vreloj tečnosti, tako da se može isprati iz celuloznog sadržaja, uz očuvanje dužine celuloznih vlakana. • Papir napravljen od hemijskih pulpi je isto tako poznat kao bezdrvni papir – što ne treba miješati sa papirom koji nije napravljen od stabala, već od druge biomase. • Naziv bezdrvni daje indikaciju da papir ne sadrži lignin, do čije deterioracije dolazi tokom vremena. Pulpa isto tako može da bude izbijeljena radi produkcije bijelog papira, mada je time obuhvaćeno 5% vlakana; procesi hemijskog pulpovanja se ne koriste za pravljenje papira izrađenog od pamuka, koji sam po sebi sadrži 90% celuloze.

• Postoje tri glavna tipa hemijskog pulpovanja: sulfitni proces datira iz 1840 -ih i to je bio dominantan metod do Drugog svjetskog rata. • Sulfatni proces, do čijeg izuma je došlo tokom 1870 -ih i koji je prvi put ušao u upotrebu tokom 1890 -ih, u današnje vrijeme je najzastupljenija strategija. Jedna od njegovih prednosti je hemijska reakcija sa ligninom kojom se oslobađa toplota, što se može koristiti za pogon generatora. • Većina operacija pulpovanja koje koriste sulfatni proces su neto doprinosioci električnom snabdijevanju, ili se njima proizvedena struja koristi za pogon obližnje fabrike hartije. Još jedna prednost je da ovaj proces oporavlja i ponovo koristi sve neorganske hemijske reagense. • Sodno pulpovanje je još jedan specijalizovani proces koji se koristi za pulpovanje slame, bagase i tvrdog drveta sa visokim silikatnim sadržajem.

Mikroskopska struktura papira: Mikrografija papira koji autofluorescira pod ultraljubičastom iluminacijom. Individualna vlakna u ovom uzorku imaju oko 10 µm u prečniku.

• Aditivi • Osim vlakana, pulpa može da sadrži punioce kao što su kreda ili kaolinit, koji poboljšavaju njene karakteristike u pogledu štampanja ili pisanja. Aditivi za šlihtovanje (podešavanje) mogu da budu pomiješani sa pulpom ili primijenjeni na papirnu osnovu kasnije u proizvodnom procesu; svrha šlihtovanja je da se uspostavi korektan nivo površinske apsorbancije da bi papir bio podesan za primenu mastila ili boje. • Formiranje papira • Pulpa se unosi u mašinu za pravljenje papira u kojoj se formira papirna mreža i voda se uklanja presovanjem i sušenjem. Presovanjem listova se dejstvom sile uklanja voda; nakon što je voda istisnuta iz lista, specijalna vrsta filca, koji ne treba miješati sa tradicionalnim, koristi se za sakupljanje vode; dok kad se ručno izrađuje papir, umjesto toga se koristi vodoupijajući list. • Sušenje se vrši pomoću vazduha ili toplote, radi uklanjanja vode iz papirnih listova. U ranim danima pravljenja papira to je rađeno kačenjem listova poput veša; u današnje vrijeme se koriste razne forme mehanizama za suženje zagrevanjem. U mašinama za pravljenje papira su najzastupnjeniji sušači na parno zagrevanje. Oni mogu da dostignu temperature preko 200 °F (93 °C) i koriste se u dugim sekvencama od preko četrdeset jedinica, pri čemu oslobođena toplota može lako da osuši papir do manje od šest procenata vlage.

• Dorada • Papir može da bude podvrgnut šlihtovanju da bi se podesila njegova fizička svojstva i učinio podesnim za razne vidove primjene. Papir je tu neobložen. Obloženi papir posjeduje tanak sloj materijala kao što je kalcijum karbonat ili kaolinit nanesen na jednu ili obe strane, da bi se površina učinila podesnijom za rasterske obrade visoke rezolucije. (Neobloženi papir je rijetko podesan za štampanje u rezolucijama iznad 150 lpi. ) Površine obloženog i neoboloženog papira mogu da budu polirane pomoću kalendera. Obloženi papiri se dijele na mat, semi-mat ili svilen, i glazirane. Glazirani papiri omogućavaju najvišu optičku gustinu pri štampanju slika. • Papir se zatim stavlja na koture ako je namenjen upotrebi na štamparskim mašinama, ili se sječe u listove za druge štamparske procese ili druge svrhe. Vlakna u papiru bazično idu u mašinskom smeru. Listovi se obično sijeku „dugozrno”, npr. sa zrnima paralelnom dužom dimenzijom lista. Kontinuirana forma papira (ili kontinuirani listovni papir) se seče do širine sa otvorima izbušenim duž ivica, i savija u stogove.

Papir može da bude napravljen za širok opseg namjena, u zavisnosti od njegove namijenjene upotrebe. • Za predstavljanje vrijednosti: novčanica, vrijednosni papir, ček, bezbijednost, vaučer i karta • Za čuvanje informacija: knjiga, sveska, karirani papir, časopis, novine, umjetnost, pamflet, pismo • Za ličnu upotrebu: dnevnik, napomena za lično podsjećanje, etc. ; za privremenu ličnu upotrebu • Za komunikaciju: između osoba i/ili grupa ljudi. • Za pakovanje: valovita kutija, papirna kesa, koverat, papir za pakovanje i uvijanje, papirni niz, Charta emporetica i tapete • Za čišćenje: Toaletni papir, maramice, papirni ubrusi, maramice za lice • Za gradnju: papir-mašne, origami, papirnati avioni, kviling, papirno saće, koristi se kao materijal u kompozitnim materijalima, papirnom inženjerstvu, građevinski papirna odeća • Za druge namjene: šmirgla, brusni papir, upijajući papir, litmus papir, papir univerzalnog indikatora, papirna hromatografija, električni izolacioni papir i filter papir