HARTIJA PROF SNEANA VUKIEVI Hartija Hartija je proizvod

HARTIJA PROF SNEŽANA VUKIČEVIĆ

Hartija ■ Hartija je proizvod sa raznovrsnom primjenom, pa se zbog toga izrađuje u ogromnim količinama. Koristi se prvenstveno za pisanje, štampanje, crtanje, pakovanje robe i slično, ali se primjenjuje u kožarsko-prerađivačkoj industriji.

Sirovine za proizvodnju hartije • Glavne sirovine za proizvodnju hartije su drvenjača i celuloza, stare krpe biljnog porijekla i stara hartija. • Za dobijanje pojedinih vrsta hartije mogu se upotrebljavatii slama i kukuruzovina. • Osim glavnih sirovina, u proizvodnji hartije se, u većoj ili manjoj mjeri, kao i dodaci koriste razne vrste lepaka, punioci i boje.

DRVENJAČA

Drvenjača ■ Drvenjača se dobija mehaničkom preradom drveta sa koga se odstrani kora. Trnjem-bušenjem drvenih oblica o hrapavu površinu toplica, uz hlađenje vodom, dobija se bijela drvenjača, a trnjem parenih oblica tzv. mrka drvenjača. U oba slučaja drvo se pritiska na tocilo po dužini vlakana. Dobijena vlaknasta masa se zatim oslobađa vode tako da se drvenjača na tržište doprema u tablama. ■ Od bijele drvenjače se dobija jeftina hartija, ali lomljiva i nepostojna prema svjetlosti. Kad stoji duže na vazduhu , hartija se većim sadržajem ove drvenjače požuti i postaje krta. Zato je upotreba bijele drvenjače ograničena na proizvodnju novinske hartije, kartona i lepenki. Hartija izrađena samo od drvenjače bila bi izuzetno lošeg kvaliteta , pa joj se uvijek dodaje, bar u malim količinama , celuloza.

■ Mrka drvenjača je, zahvaljujući drugačijem načinu dobijanja, jača od bele, pa se koristi za izradu jačih vrsta hartije, kao što su hartija za: Pakovanje, kartoni, lepenke, kutije i drugo.

CELULOZA

Celuloza ■ Celuloza se dobija hemijskom preradom drveta, najčešće četinara koji je sadrže u količini 40 -60%. Kako su hemikalije u kojima se komadići drveta kuvaju radi izdvajanja celuloze prilično skupe, od celuloze se dobija skuplja ali mnogo bolja i finija hartija nego od drvenjače. Koristi se više postupaka za dobijanje celuloze iz drveta pa, zavisno od toga, ona može imati duža ili kraća, finija ili grublja, slabija ili jača vlakanca. Vlakna celuloze se posle odvajanja od pratećih materija u drvetu mogu prema potrebi beliti, budući da im je prirodna boja pomalo žućkasta. Celuloza se, kao i drvenjača na tržište u tablama.

LEPKOVI

Lijepkovi ■ U toku procesa proizvodnje hartije koriste se i lijepkovi da bi se vlakna povezala i hartija na taj način postala čvršća i kompaktnija. ▪�Osim toga, dobro lijepljena hartija ne upija i ne razliva mastilo ili boje niti njena glatka površina mijenja brisanjem teksta. ▪� Lijepkovi nisu potrebni jedino ako se proizvodi porozna hartija, kao što je filtirpapir.

PUNIOCI

Punioci ■ Punioci popunjavaju prostor između vlakana i istovremeno povećavaju masu i glatkoću hartije. ■ Osim toga, dodavanjem punioca hartija postaje jača i manje providna. ■ Zavisno od namjene hartije, količina punioca može biti veća ili manja, ali nikako ne smije preći određenu granicu, jer bi se na taj način umanjila njena čvrštoća , a povećala lomljivost. ■ Obično se dodaju u količini 2 -10%. ■ Kao punioci koriste se bijele, nerastvorljive materije koje nemaju hemijski uticaj na hartiju. ■ To su najčešće kreda, kaolin, talk i drugi.

BOJE

Boje ■ ▪� Boje se dodaju hartiji prema potrebi. Danas su to uglavnom organske sintezovane boje. Od mineralnih boja jedino se primjenjuje ultramarin. On se dodaje kada se proizvodi hartija od drvenjača i nebeljene celuloze, jer će svojom Plavom neutralisati njihovu žućkastu boju. Proces proizvodnje hartije obuhvata mešanje osnovnih i pomoćnih sirovina sa ogromnom količinom vode da bi se dobila homogena mješavina, koja odlazi na mašinu za proizvodnju hartije. Tom prilikom će masa izgubiti vodu i oblikovati se u traku ravnomjerne debljine, koja se, dalje presuje i suši.