Gemiten Gnmze Teknik Resim Hazrlayan Atila nar Makina

Geçmişten Günümüze Teknik Resim Hazırlayan: Atila Çınar, Makina Mühendisi Dumlupınar Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü 28 Nisan 2015

Atila Çınar – Makina Mühendisi 1978 -1982: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Makina Mühendisliği Bölümü 1983 -1988: HEMA Dişli Fabrikası, Kalite Kontrol Metod Mühendisi 1988 -1989: LAMAŞ Kalıp ve Makina Fabrikası, Kalite Kontrol Müdürü 1989 -1997: ROKETSAN Roket San. ve Tic. A. Ş. Üretim Mühendisliği Başmühendisi 1997 -1998: HİDROLİFT Ltd. Şti. Fabrika Müdürü 1998 -. . . : ETİK Tasarım Danışmanlık Eğitim Ltd. Şti. , Yönetici-Mühendis

1. Bölüm Bir Dil Olarak Teknik Resim 2. Bölüm Teknik Resimlerde Toleranslandırma ve Geometrik Toleranslandırma

İletişim İçin Kullanılan Özel Diller Çeşitli amaçlar için kullanılan özel diller var Müzisyenlerin dili Kaynak mühendislerinin dili İmal edilecek parçaları anlatmanın dili Konuşma dili

Teknik Resim: Yeniden Üretilecek Parçaları Anlatmanın Dili Eli Whitney’in mucitlikten mühendisliğe giden yolu Eli Whitney’in Çırçır Makinası (1792) Eli Whitney’in Musket Tüfeği (1800)

Teknik Resim: 18. Yüzyıl Sanayi Devrimiyle Gelişen Araç Gaspard Monge: 3 Boyutlu Nesneleri 2 Boyutlu Ortamda Anlatan Kişi (Fransa, 1800)

Teknik Resim Yaşayan Gelişen Bir Dildir 1. Dünya Savaşı 2. Dünya Savaşı

Teknik Resim Yaşayan Gelişen Bir Dildir Belirtilmeyen toleranslar için ISO 2768 -1 m kullanılacak.

Teknik Resim Dilini Kimler Bilmeli? Teknik Resimleri Hazırlayanlar: Tasarım Mühendisi Modelleme Teknik Ressam/Konstrüktör Fonksiyonel Boyut ve Toleranslar Teknik Resimleri Kullananlar: İmalatçı Datumlar ve ESAS (BASIC) Boyutlar Muayeneci Datumlar ve Toleranslar

Teknik Resim Dilini Kimler Bilmeli? Tasarım mühendisi ‘mükemmelin’ modelini yapar.

Teknik Resim Dilini Kimler Bilmeli? Teknik Ressam/Konstrüktör modeli ‘teknik resim’e çevirir. + Datumlar, Özel Toleranslı Unsurlar ve Geometrik Toleranslar Aksi belirtilmedikçe: - ASME Y 14. 5 M-1994 standardı kuralları geçerlidir. - Tüm birimler mm. ’dir. - Keskin köşelere 0, 5 x 45° pah, iç köşelere 0, 5 yuvarlatma yapılacaktır. - Belirtilmeyen toleranslar için ISO 2768 -m, H kullanılacaktır. - Teknik resimde görülmeyen ölçüler modelden alınacaktır. Genel Toleranslı Unsurlar ve Diğer Bilgiler

Teknik Resim Dilini Kimler Bilmeli? İmalatçı Teknik Resmi ‘ürün’e çevirir. Datumlar, Özel Toleranslı Unsurlar ve Geometrik Toleranslar

Teknik Resim Dilini Kimler Bilmeli? Muayeneci ‘ürün’ün uygun olup olmadığının kararını verir. + Aksi belirtilmedikçe: - ASME Y 14. 5 M-1994 standardı kuralları geçerlidir. - Tüm birimler mm. ’dir. - Keskin köşelere 0, 5 x 45° pah, iç köşelere 0, 5 yuvarlatma yapılacaktır. - Belirtilmeyen toleranslar için ISO 2768 -m, H kullanılacaktır. - Teknik resimde görülmeyen ölçüler modelden alınacaktır.

1. Bölüm Bir Dil Olarak Teknik Resim 2. Bölüm Teknik Resimlerde Toleranslandırma ve Geometrik Toleranslandırma

Bütünü Yapmak Parçayı Yapmaktan Her Zaman Daha Önemlidir!

Bütünü Yapabilmenin Temel Aracı: Toleranslandırma Delik Mil Ø 10 (Esas Değer) Delik Ø 10 +0, 2 Mil Ø 10 -0, 3 -0, 1 (Delik Ø 10, 1 ± 0, 1) (Mil Ø 9, 8 ± 0, 1) Mil Ø 10 -0, 2 (Mil Ø 9, 9 ± 0, 1) +0, 2 Delik Ø 10, 1 +0, 1 (Delik Ø 10, 2 ± 0, 1) DELİK ESASLI GEÇME MİL ESASLI GEÇME

Boyutlara Tolerans Vermek Uygun Montaj İçin Yeterli Değildir İstenen (teknik resim) İmal Edilen FORM HATASI DURUŞ HATASI KONUM HATASI

Unsurların Yalnızca Boyutları Değil, Gerektiğinde Form, Profil, Duruş, Konum ve Salgıları da Kontrol Edilebilmeli Tolerans Türü Bir datuma bağlı olmayan unsurlarda, unsur formunu kontrol etmek için Bir datuma bağlı veya bağlı olmayan unsurlar için Şekil Toleransı Profil Toleransı Duruş Toleransı Bir datuma bağlı unsurlarda, unsurun datuma göre duruş, yer veya salgısını kontrol etmek için Yer Toleransı Salgı Toleransı Karakteristik Sembol Kontrol Doğrusallık (Yüzey) 2 D Doğrusallık (Eksen) 3 D Düzlemsellik 3 D Dairesellik 2 D Silindirlik 3 D Doğru Profili 2 D Yüzey Profili 3 D Açısallık 3 D Diklik 3 D Paralellik 3 D Konum 3 D Eşmerkezlilik 3 D Simetri 3 D Dairesel Salgı 2 D Toplam Salgı 3 D

Şekil Toleransları 0, 02 Ø 0, 005 0, 03

Duruş Toleransları CF

Profil Toleransları – Yüzey Profili 0, 4 genişlikte tolerans bölgesi (çepeçevre) 0, 2 mm. tolerans bandı (çepeçevre) Parça BASIC boyut sınırları (model ölçüsü)

+/- Toleransa Karşı Geometrik (Konum) Toleranslandırma 0, 2 x 0, 2 kare tolerans bölgesi Ø 0, 28 silindirik tolerans bölgesi 1. Boyutlar yerine konumları toleranslandırmak tolerans birikmesinin etkisini azaltır, (38 mm. boyut üzerindeki tolerans birikmesini dikkate alma gereksinimi ortadan kalktı) 2. Konum toleranslandırması tolerans bölgesinin şeklini değiştirerek ilave tolerans kazanılmasını sağlar, (0, 2 x 0, 2 mm. kare tolerans bölgesinden, Ø 0, 28 mm. silindirik tolerans bölgesine geçildi) 3. Silindirik tolerans bölgesi nedeniyle parça unsurlarının derinlikleri de göz önünde bulundurulur, (2 boyutlu yerine 3 boyutlu düşünülmesi montajı öngören, daha fonksiyonel tasarımların ortaya çıkmasını sağladı. 4. Uygun olduğunda tolerans ve datum ile birlikte malzeme durumu belirteci de kullanılabildiğinde sabit tolerans yerine BONUS ile artan tolerans kullanılır. Bu durum MASTAR yapma olanağı sağlar. 5. DATUM kullanımı nedeniyle parçaların imalat ve muayene işlemlerinde dil birliği ve ortaklık sağlanır.

Salgı Toleransları – Dairesel Salgı ve Toplam Salgı