Cyflwyniad i cynllunio gofodol Delfrydau cynllunio a cynllunwyr

Cyflwyniad i cynllunio gofodol. Delfrydau cynllunio a cynllunwyr proffesiynol. Neil Harris. NR@cardiff. ac. uk

Y Mudiad Gardd-Ddinas. § Cyd-destun y bedwaredd ganrif ar bymtheg. § Proffil o Ebenezer Howard. § “the most important single character in this entire tale” (Hall, 1996, p. 87). § Dylanwadau ar Howard a syniad y garddddinas. § Y gardd-ddinas: ffurf ffisegol a rheolaeth. § Ymddatodiad syniad y gardd-ddinas.

Cyd-destun: diwedd y bedwaredd ganrif ar bymtheg § Mudo trefol-wledig. § Trefol: pobl yn byw mewn eiddo orlawn, slymiau, tagfeydd, llygredd. Gwledig: dirwasgiad, rhenti isel, (gostyngiad yn nifer y gweithwyr), ffermydd yn cau. § § ‘Agents of geographical diffusion’: rheilffyrdd, post a. y. b. § Symudiadau sosialaidd a diwygiadol. ‘The land question’. Ymdrechion i gyflawni’r ‘baradwys daearol‘ (‘an earthly paradise’). § § § Howard yn datblygu ei syniadau yn y cyd-destun hwn 1880 au-1890 au.

Proffil o Ebenezer Howard § § § § 1850 -1928; ganwyd yn Llundain, bu’n byw mewn amrywiaeth o drefi bach. Ymfudodd i Nebraska pan yn 21 oed. Bu’n byw yn Chicago am 4 mlynedd – ‘y gardd-ddinas’. Gohebydd Seneddol a stenograffwr. Dyn crefyddol; diddordeb mewn dyfeisio. Dyn mwyn a diymhongar; aflêr, dyn bach, ddi-nôd. ‘tried and failed at various things in his life’ (Ward, 1994).

Dylanwadau ar waith Howard § § Cyd-berchnogaeth tir; rhent cyhoeddus (Spence). Mudo cynlluniedig y tlawd a’r dosbarth gweithiol (Wakefield). Manteision economaidd mudo i gefn gwlad (Marshall). ‘Iwtopia‘ Bellamy: Boston yn y flwyddyn 2000: dileu trosedd, tlodi a llygredd. § Cynllunio ar gyfer tref fodel (Buckingham). § Cyfraniad Howard? ‘a unique combination of proposals’. § 1898 To-morrow! A Peaceful Path to Real Reform.

Yr ardd-dref: ffurf a nodweddion. § § § § § Yn ceisio uno’r wlad a’r dref. Stad 5, 000 erw; poblogaeth o 32, 000. Tref fach i chanolig ei maint. Radiws ¾ milltir. Gardd gyhoeddus 5 erw yn y canol gyda adeiladau cyhoeddus. Arcêd gwydr o gwmpas ymyl y parc. . Ardal breswyl. Llain ddiwydiannol cul gyda rheilffordd crwn. Stad amaethyddol, weldig. Rhwydwaith lluosganolog o gardd-drefi gan ffurfio’r ‘ddinas cymdeithasol'

Materion ariannol a rheolaeth. § § § § Roedd llyfr Howard yn canolbwyntio ar ariannu’r gardd-dref. Yr angen i ddal ‘gwerth datblygu'. Gweithredu cydweithredol a chyd-berchnogaeth tir. Ddim yn sosialydd ond rheolaeth lleol a hunan-lywodraeth. Rhyddid – cyd-weithrediad. ‘Unigoliaeth cysylltiedig’ Sefydlwyd Cymdeithas Gardd-Ddinas ym 1899.

Ymddatodiad gweledigaeth Howard. § § § § Letchworth 1903, Welwyn 1919. Pensaernïaeth Unwin a Parker. Anhawster ariannol – 20 mlynedd i dalu buddran o 5%. Gwrthrych gwawd yn ystod yr oes Edwardaidd. 1909 Gardd-drefi a’r Gymdeithas Cynllunio Trefol. Poblogrwydd gardd-ddinasoedd - e. e. Hampstead. ‘New Townsmen’; y wladwriaeth yn adeiladu trefi newydd. Hyblygrwydd y syniad wedi arwain at ei chwilfriwiad.

Casgliadau a darllen pellach. § § Hall, P. 1996. Cities of Tomorrow. Oxford: Blackwell. Pennod 4. Ward, S. V. 2004. Planning and Urban Change. London: Sage, pp. 21 -24. § Hall, P. and Tewdwr-Jones. M. 2011. Urban and Regional Planning. London: Routledge, pp. 28 -38. Similar material in Hall, P. 2002. Urban and Regional Planning. Fourth edition, pp. 28 -42 (pp. 31 -48 in 3 rd edition). § § Hall and Ward. 1998 Sociable Cities. The Legacy of Ebenezer Howard. Chichester: Wiley. Pennodau 1 -3. Ward, S. V. 1992 (Ed. ) The Garden City: Past, Present and Future. London: Spon. Pennod 1. Darlleniad y seminar ar gyfer y gweithdy – testun gwreiddiol Howard

Cyflwyniad i cynllunio gofodol. Datblygiad cynllunio rhanbarthol: Geddes ac Abercrombie. Neil Harris. NR@cardiff. ac. uk

Sylfeini’r dull o gynllunio rhanbarthol. § § Cynllunio statudol wedi canolbwyntio ar reoli twf maestrefol. Tyfodd poblogaeth Llundain Fwyaf gan 2 filiwn rhwng y rhyfeloedd; cynigion ar gyfer Llain Las 1935. The New Townsmen (1918) – adfywio syniadau Howard o ddatganoli cynlluniedig. Patrick Geddes: arolygu, dadansoddi, cynllunio.

Ymddangosiad problem rhanbarthol. § 1920 au dirywiad yn y diwydiannu glo, dur, tecstiliau ac adeiladu llongau – e. e. Merthyr Tudful – diweithdra o 61. 9%. § 1920 au gweithgarwch mewn cyrff ymgynghorol rhanbarthol: Patrick Abercrombie. § 1929 -36 lefelau diweithdra: De Ddwyrain 7. 8%; Cymru 30. 1%.

Geddes: arolygu, dadansoddi, cynllunio. § § § Polymath - rhywun â diddordeb mewn bioleg, daearyddiaeth, ecoleg, cymdeithaseg ac ati. Bu’n gweithio yn Dundee a Chaeredin. ‘Cymdeithasegydd y mudiad cynllunio tref’. ‘Un o sylfaenwyr y fethodoleg gynllunio’ Integreiddio’r ddinas a'r rhanbarth; uned naturiol o ddadansoddi; hanes y rhanbarth.

Geddes’ methodology. § § Arolwg cynhwysfawr. Arddangosfa dinesig. Dadansoddiad o ddata. Dull yr arolwg yn mynd i'r afael â sefyllfa, topograffi a manteision naturiol; cyfathrebu; masnach; poblogaeth ac ati; ac awgrymiadau ar gyfer cynllunio a dylunio trefi.

Cynllun Llundain Fawr Abercrombie 1944 § § § § ‘one of the most significant plans ever produced anywhere’ (Ward, 1994). Ardal o 10 miliwn o bobl, radiws 30 milltir ar draws Llundain. Datganoli cynlluniadwy o 1 miliwn o bobl. Clirio slymiau ac ailddatblygu yn Llundain. Trefi newydd ac estynedig mewn cylch allanol (e. e. Stevenage, Slough) Llain Las 5 milltir o led. Deddf Trefi Newydd 1946.

Casgliadau. § § § Graddfa: dull rhanbarthol o gynllunio. Methodoleg: arolygu, dadansoddi, cynllunio. Cynllunio a daearyddiaeth ddynol. Ymdrechion cyhoeddus ar y cyd i newid patrymau datblygiad. Syniadau allweddol: Trefi Newydd, Llain Las, ac ati.

Gwaith darllen ar gyfer y sesiwn hon. § § Rhannau mewn amrywaieth o ffynonellau – defnyddiwch yr indecs. Hall, P. 1996. Cities of Tomorrow. Argraffiad wedi’i ddiweddaru (pennod 5, yn enwedig: pp. 137 -148) § Hall, P. and Tewdwr-Jones, M. 2011. Urban and Regional Planning. Fifth edition. London: Routledge, pp. 42 -44 Hall, P. 2002. Urban and Regional Planning. Fourth edition (pp. 42 -44). (pp. 4852 in 3 rd edition) § § Ward, S. V. 2004. Planning and Urban Change. § Meller, H. 1990. Patrick Geddes. Social Evolutionist and City Planner. (pennod 6) § Seminar – detholiad o bennod Geddes: ‘Cities in Evolution’ yn ‘The City Reader’ gan Le. Gates a Stout.