Yerel ynetimler Yer Ynnden YY Yerel hizmetlerden sorumlu

Yerel yönetimler (Yer Yönünden YY) • Yerel hizmetlerden sorumlu yerel düzeydeki yönetsel birimlerdir. • Bu birimlerin karar organları seçimle işbaşına gelmiştir, hukuken tanınmış ayrı bir kurumsal varlığa (kamu tüzel kişiliğine) sahiptirler, bu anlamda kanunların elverdiği doğrultuda karar alabilirler, örgütlenebilirler, gelirlere sahip olabilirler, çalışanlarını seçebilirler, yatırım yapabilirler. • Yerel bir topluluktaki bireylerin birlikteki gereksinimlerini karşılayan, kamu mal ve hizmetlerini sağlayan, yerel halkın kendi seçtiği organlarca yönetilen kurumlardır. • Başka bir ifadeyle yerel yönetimler, merkezi yönetimin kurumlarından ayrı, seçilmiş politika yapıcılarının öncülüğünde faaliyet gösteren siyasal kurumlardır.

Yerel yönetimler (Yer Yönünden YY) • Kamusal hizmet kapsamında ihtiyaçların tespiti ve giderilmesi için temsile dönük siyasal, yönetsel ve mali örgütlenme; hizmete ihtiyaç duyanlar ve ihtiyacın kapsamı, başka bir ifadeyle verilen hizmetten fayda görenler ve belli ölçüde bu hizmetin maliyet düzeyi; fayda ve maliyetin mekânsal ölçeğe göre hesaplanması; hizmetleri gerçekleştirmek için gerekli tüm yönetsel araçların optimum düzeyde kullanımı gibi ölçütler üzerinden “demokrasi”ye, “etkinliğe”, “ölçek ekonomisi”ne, “fayda-maliyet analizi”ne vurgu yapılarak literatürde yerel yönetimlerin tanımlandığı görülmektedir.

Yerel yönetimler (Yer Yönünden YY) • Anayasa md. 127 “Mahalli idareler; il, belediye veya köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kuruluş esasları kanunla belirtilen ve karar organları, gene kanunda gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzelkişileridir. Mahalli idarelerin kuruluş ve görevleri ile yetkileri, yerinden yönetim ilkesine uygun olarak kanunla düzenlenir. ”

Yerel yönetimler (Yer Yönünden YY) • Türkiye’de üç yerel yönetim birimi bulunmaktadır: • İl özel idareleri (51) • Belediyeler (1. 399 (30 BŞB + 519 İB)) • Köyler (18. 329)

İl Özel İdaresi • “İl halkının mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idarî ve malî özerkliğe sahip kamu tüzel kişisidir. ” • İl mülki sınırlarında yerleşim yerlerinde ve dışında (bağ, bahçe, tarla, orman, dağ gibi araziler ile akarsular ve yollar vb. ) yerel hizmetler veren yönetim birimidir. Bir tür alan yönetimidir. • Ağırlıklı olarak alt yapı hizmetlerine ve kırsal alana hizmet götürmeye odaklanmıştır. • İl kurulunca otomatik olarak kurulur (BŞB olan illerde İÖİ’ler yoktur).

İl Özel İdaresi • İl özel idaresinin organları: • İl Genel Meclisi karar organı • İl Encümeni danışma ve karar organı • Vali yürütme organı • Örgütün başındaki yönetici Genel sekreter • İhtisas komisyonları: eğitim, kültür ve sosyal hizmetler; imar ve bayındırlık; çevre ve sağlık; plan ve bütçe komisyonu…

İl Özel İdaresi (asıl görevler) • a) Gençlik ve spor sağlık, tarım, sanayi ve ticaret; Belediye sınırları il sınırı olan Büyükşehir Belediyeleri hariç ilin çevre düzeni plânı, bayındırlık ve iskân, toprağın korunması, erozyonun önlenmesi, kültür, sanat, turizm, sosyal hizmet ve yardımlar, yoksullara mikro kredi verilmesi, çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtları; ilk ve orta öğretim kurumlarının arsa temini, binalarının yapım, bakım ve onarımı ile diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin hizmetleri il sınırları içinde, • b) İmar, yol, su, kanalizasyon, katı atık, çevre, acil yardım ve kurtarma; orman köylerinin desteklenmesi, ağaçlandırma, park ve bahçe tesisine ilişkin hizmetleri belediye sınırları dışında yapmakla görevli ve yetkilidir.

İl Özel İdaresi • Bakanlıklar ve diğer merkezi idare kuruluşları; yapım, bakım ve onarım işleri, devlet ve il yolları, içme suyu, sulama suyu, kanalizasyon, enerji nakil hattı, sağlık, eğitim, kültür, turizm, çevre, imar, bayındırlık, iskan, gençlik ve spor gibi hizmetlere ilişkin yatırımlar ile bakanlıklar ve diğer merkezi idare kuruluşlarının görev alanına giren diğer yatırımları, kendi bütçelerinde bu hizmetler için ayrılan ödenekleri il özel idarelerine aktarmak suretiyle gerçekleştirebilir. • Kamu kurum ve kuruluşlarının Taşıt Kanunu kapsamındaki araçlarının alımı, işletilmesi, bakım ve onarımı ile bürolarının ihtiyaçları; kamu konutlarının yapım, bakım, işletme ve onarımı ile emniyet hizmetlerinin gerektirdiği teçhizat alımıyla ilgili harcamalar il özel idaresi bütçesinden karşılanabilir.

Belediye • “Belde sakinlerinin mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idarî ve malî özerkliğe sahip kamu tüzel kişisidir. ” • Kentsel yerleşimlerde yerel hizmetler vermekle yükümlü yönetim birimidir (büyükşehir belediyesinin olduğu iller hariç).

Belediye • Belediye organları: • Belediye Meclisi • Belediye Encümeni • Belediye Başkanı • Belediye örgütünün başındaki kişi Genel Sekreter • İhtisas Komisyonları: denetim; plan ve bütçe; imar…

Belediyenin kuruluşu “Nüfusu 5. 000 ve üzerinde olan yerleşim birimlerinde belediye kurulabilir. İl ve ilçe merkezlerinde belediye kurulması zorunludur. Köylerin veya muhtelif köy kısımlarının birleşerek belediye kurabilmeleri için meskûn sahalarının, merkez kabul edilecek yerleşim yerinin meskûn sahasına azami 5. 000 metre mesafede bulunması ve nüfusları toplamının 5. 000 ve üzerinde olması gerekir. Bir veya birden fazla köyün köy ihtiyar meclisinin kararı veya seçmenlerinin en az yarısından bir fazlasının mahallin en büyük mülkî idare amirine yazılı başvurusu ya da valinin kendiliğinden buna gerek görmesi durumunda, valinin bildirimi üzerine, mahallî seçim kurulları, onbeş gün içinde köyde veya köy kısımlarında kayıtlı seçmenlerin oylarını alır ve sonucu bir tutanakla valiliğe bildirir. İşlem dosyası valinin görüşüyle birlikte İçişleri Bakanlığına gönderilir. Danıştayın görüşü alınarak müşterek kararname ile o yerde belediye kurulur. ”

Belediyenin görevleri qa) İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları; sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır. Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 100. 000’in üzerindeki belediyeler, kadınlar ve çocuklar için konukevleri açmak zorundadır. Diğer belediyeler de mali durumları ve hizmet önceliklerini değerlendirerek kadınlar ve çocuklar için konukevleri açabilirler.

Belediyenin görevleri qb) Devlete ait her derecedeki okul binalarının inşaatı ile bakım ve onarımını yapabilir veya yaptırabilir, her türlü araç, gereç ve malzeme ihtiyaçlarını karşılayabilir; sağlıkla ilgili her türlü tesisi açabilir ve işletebilir; mabetlerin yapımı, bakımı, onarımını yapabilir; kültür ve tabiat varlıkları ile tarihî dokunun ve kent tarihi bakımından önem taşıyan mekânların ve işlevlerinin korunmasını sağlayabilir; bu amaçla bakım ve onarımını yapabilir, korunması mümkün olmayanları aslına uygun olarak yeniden inşa edebilir. Gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdî yardım yapar ve gerekli desteği sağlar, her türlü amatör spor karşılaşmaları düzenler, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan öğrencilere, sporculara, teknik yöneticilere ve antrenörlere belediye meclisi kararıyla ödül verebilir. Gıda bankacılığı yapabilir.