ULS 0104 ULUSLARARASI POLTKAI Atay Akdeveliolu Ankara Siyasal

ULS 0104 ULUSLARARASI POLİTİKA-I Atay Akdevelioğlu Ankara Ü. Siyasal Bilgiler F.

V. HAFTA Küresel Politika-I Zorunlu Okuma: Andrew Heywood, ‘‘ 1. Bölüm: Küresel Siyasetle Tanışma’’, Küresel Siyaset, çev. N. Uslu ve H. Özdemir, Ankara, Adres Yayınları, 2013, s. 27 -53.

KÜRESEL POLİTİKAYA GEÇİŞ v ‘Küresel’in ‘uluslararası’ından farkı - Küresel politika öncelikle tüm küreye dair anlamını içerir. Dolayısıyla iletişim ve ulaşım teknolojisindeki bu gelişmeler sonucunda olayların dünya çapında etki, doğurması küresel politikanın ilk anlamıdır. İkinci olarak Birleşmiş Milletler gibi evrensel örgütlerin sayısında artış görülmüştür. Aynı zamanda tüm küreyi ilgilendiren çevre sorunları, uluslararası ticaret sistemi, finans piyasalarının küresel etkileşimi gibi alt konular nedeniyle bir küresel ekonomi de ortaya çıkmıştır. Küresel ekonominin sistemi olan kapitalizm küreselleşmenin temelini oluşturmuştur.

KÜRESEL POLİTİKAYA GEÇİŞ v Çoğalan aktörler - Devletler uluslararası politikanın biricik aktörleri değildir. Yeni aktörler uluslararasından küresele geçişi hızlandırmıştır. Bunun dışında devletlerin hem içinde hem de aralarında olanalar geçmişte hiç olmadığı kadar birbirini etkilemeye başlamıştır. Yeni aktörlerin en önemlisi ulus ötesi şirketlerdir (trans-national corporations TNC) daha sonra hükümet dışı örgütler gelir (nongovermental organizations NGO).

KÜRESEL POLİTİKAYA GEÇİŞ v Diğer aktörler ve TNC-NGO dengesi - TNC ve NGO devlet dışı aktörlerinden başka aktörler de vardır: Terör örgütleri, Papalık, bireyler gibi. - Ulus ötesi şirketler ile hükümet dışı örgütler arasındaki temel fark kar amacı güdüp gütmemektir. Biricik amacı kar etmek olan ulus ötesi şirketlerin olumsuz etkisini dengelemek için hükümet dışı örgütler çaba gösterir. Parasal güce karşı ahlaki güç denge oluşturmaya çalışır.

KÜRESEL POLİTİKAYA GEÇİŞ v Bilardo topu modeli - Uluslararası politika döneminde devletlerin biricik aktör olduğu ve iç ve dış politikalarının birbirinden tümüyle ayrı olduğu kabul edilirdi. Bilardo topu modeli de denilen bu kabule göre devletlerin egemenliği iç ve dış politika arasındaki geçirimsiz sınırı oluştururdu. Bu ndenele uluslararası politika devletlerin güvenlik kaygılarının belirlediği diplomatik ve askeri ilişkilerden ibaretti. İktisadi ilişkilerin bile doğrudan devletler arasında olduğu kabul edilirdi. Bu devletler Westphalian devlet sistemi anlayışı çerçevesinde egemen ve eşit kabul ediliyordu. Şüphesiz güç farkı egemenliğe ve eşitliğe aykırı bir durum yaratmadığı kabul edilirdi.

KÜRESEL POLİTİKANIN UNSURLARI v Örümcek ağı modeli - Günümüz dünyası diğer bir deyişle küresel politika dünyası bilardo topu modeli yerine örümcek ağı modeli ile sembolize edilmektedir. - Örümcek ağı modelinde devletler hala başat aktörlerdir ama biricik aktör değildirler. Devletlerin iç ve dış politikası arasında koparılamaz bir ilişki vardır. Dolayısıyla bir devletin iç politikası ile diğer devletlerin politikaları da birbirlerini etkiler. Bu karşılıklı etkileşimler ulus ötesi mal, para, bilgi, fikir ve kısmen de insan hareketleri sayesinde karşılıklı bağımlılık oluşturur. Örümcek ağı modelinde sadece devletler değil tüm aktörler karşılıklı bağlanmıştır. Böyle bir ortamda kolektif ikilemler giderek artmakta ve aktörlerin birlikte sorunları çözmesine yol açmaktadır.

KÜRESEL POLİTİKA Kavramlar v Otorite: Kabul edilmiş bir itaat görevi temelinde başkalarının davranışlarını etkileme hakkı veya meşrutiyet örtüsü altında güç. v Davranışsalcılık: Sosyal teorilerin yalnızca araştırmaya sayısallaştırılabilir veri sağlayan gözlemlenebilir davranışlar temelinde oluşturulması gerektiği inancı. v Karma aktör modeli: Devletlerin ve ulusal hükümetlerin rolünü inkar etmeden uluslararası politikanın çok daha geniş çıkar ve grup yelpazesi tarafından şekillendirildiği teorisi.

KÜRESEL POLİTİKA Kavramlar v Devletler sistemi: Devletler arasında düzenin ve tahmin edilebilirliğin ölçütünü oluşturan ilişkiler örüntüsü. v Devlet merkezcilik: Dünya sahnesi ve iç politikaya devleti temel aktör olarak alan bir siyasi analiz yaklaşımı. v Güvenlik: Tehlikeden uzak olma ve tehlikenin yokluğu. v Diplomasi: Savaşa başvurmadan sorunları çözmeye çalışan devletler arasındaki müzakere ve iletişim süreci.

KÜRESEL POLİTİKA Kavramlar v Ulus ötesi: Ulusal hükümet veya devlet sınırlarını hiç dikkate almayan veya az alan olay, insan, grup ve örgütlerin oluşturduğu bir düzen. v Anarşi: Merkezi bir hükümet veya üstün bir otoritenin olmadığı fakat bunun istikrarsızlık veya kaos anlamına gelmediği bir durum. v Güç dengesi: Genel bir eşitlik yaratma ve bütün devletlerin hegemonik tutkularını törpüleme eğilimi taşıyan ve hiçbir devletin diğerlerine üstünlük sağlayamadığı durum.