SZTUKA ROMASKA Prostota i dostojno wczesnego redniowiecza RAMY

SZTUKA ROMAŃSKA Prostota i dostojność wczesnego średniowiecza

RAMY CZASOWE: � okres wczesnego romanizmu obejmuje lata 900 -1050, � okres dojrzałego romanizmu zamykają daty 10501200. Styl romański dotyczy przede wszystkim architektury- szczególnie sakralnej (związany przede wszystkim z działalnością zakonów)

CECHY STYLU ROMAŃSKIEGO: Styl dostojny, ale dość ponury, oparty na prostej bryle, surowych ścianach, małych, nie dających wiele światła oknach, wnętrzach tonących w mroku… Styl romański ma cechy ogólne, charakterystyczne dla całej architektury, ale również regionalne, zależne od lokalnych upodobań i stylów.

CHARAKTERYSTYKA STYLU ROMAŃSKIEGO: � Czystość formy- w budowli romańskiej i w jej elementach forma zawsze dominuje nad dekoracją, okno, portal, kaplica, nawa, wieża - wszystkie te elementy mają swoje czytelne miejsce w kompozycji, której tłem jest ściana.

� Prostota formy- świątyniom nadawano prostą formę. Budowano je na planie kwadratu, prostokąta, niekiedy koła (rotundy). Najbardziej okazałe wznoszono na planie krzyża. Kościoły oglądane z zewnątrz, z pewnego oddalenia, sprawiają wrażenie jakby zestawiono je z wielkich brył geometrycznych. � � � Vera Cruz w Segovii- kościół zakonu Templariuszy Dover Castle Kolegiata w Tumie pod Łęczycą

� Sklepienie kolebkowe zbudowane jest z elementów przenoszących pełne obciążenie partii wyższych, musi być więc wykonane z mocnego materiału i mieć odpowiednią grubość. Jest więc ciężkie i wymaga liniowych podpór w postaci masywnych, grubych ścian. � � Opactwo Maria Laach Katedra w Mainz Santiago de Compostella St. Trinite

� Skromne dekoracje- romańskie kościoły ozdabiano dekoracją rzeźbiarską. W portalu, czyli obramowaniu wejścia wiodącego do świątyni, ustawiano po bokach smukłe kolumienki. Niekiedy wykuwano na nich motywy roślinne lub geometryczne. W znajdującym się w górnej części portalu półkolistym tympanonie umieszczano czasem płaskorzeźbę ukazującą fundatora, postaci świętych lub Chrystusa. � � Portal Ołbiński w południowej elewacji katedry Marii Magdaleny we Wrocławiu Arles

PORTALE ŚREDNIOWIECZNE: Lincoln, Rates- Portugalia, Minster of Our Lady

� Małe okna, niewielkie drzwikamienne, romańskie ściany były nadzwyczaj grube i masywne, okna i otwory wejściowe musiały być małe i bardzo wąskie, tak aby nie zakłócić statyczności budowli. Chcąc wzmocnić okno, rozdzielano je kolumienką. Powstałe w ten sposób podwójne okna nazywamy biforiami. � Donato, Sesto Calende � Prugiasco

ROMAŃSKIE OKNA: S. Clemente, Caravate, Varese; S. Pietro, Brebbia, Varese; Labin Chorwacja

� Obronny charakter budowlipełniły w tym okresie podwójną rolę: były ośrodkami kultu i często spełniały funkcję obronną, dając schronienie podczas oblężeń. � Kościoły romańskie były zorientowane na wschód, w kierunku grobu Chrystusa. Posiadały okazałą fasadę- z wł. Faccia- twarz. � Freckenhorst- fasada westwerkowa

FASADY KOŚCIOŁÓW ROMAŃSKICH: Katedra w Chartres, Katedra w Lizbonie, Kościół św. Tifoma w Arles Fasada wieżowa Fasada kurtynowa

DETALE: Fryzy lombardzkie, ślepa arkada, rzeźbione głowice kolumn w portalu

https: //www. youtube. com/watch? v=fy. Q 5 KFRdfl. M

ROMANIZM TO NIE TYLKO ARCHITEKTURA � Malarstwo- Było związane z architekturą. Malowidła powstawały tam, gdzie nie można było umieścić rzeźb, czyli zazwyczaj na sklepieniach i fragmentach ścian. Przedstawiały one sceny z Biblii, jednak w dużo bardziej naturalnych i ożywionych pozach. Miały ograniczoną skalę barw (ochra żółta i czerwona, zieleń i błękit).

Ewangeliarz Emmeramski, Przypowieść o bogaczu i Łazarzu: Złoty kodeks z Echternach Sakramentarz Tyniecki.

� Rzeźba- Rzeźba romańska wykonywana była najczęściej w kamieniu, czaem również z drewna i brązu. Była nierozerwalnie związana z architekturą. Najczęściej wypełniała miejsca na portalach, w tympanonach, zagłębieniach muru i pokrywała głowice kolumn, trzony filarów. Tematyką były przede wszystkim sceny ze Starego i Nowego Testamentu oraz żywoty świętych. Częste były również motywy roślinne i zwierzęce. W rzeźbie romańskiej stosowano tzw. "prawo ram" które kazało komponować postacie ludzkie tak aby mieściły się one w kwadracie. Efektem tego prawa były nierealistyczne proporcje przedstawianych sylwetek.

Fragment Fryzu z katedry w Lincoln, Sen Trzech Króli, Ucieczka do Egiptu

TKANINA Z BAYEUX � Bayeux to niewielkie miasto w północnej Francji, położone nad rzeką Aure (dopływ Vire). Tym co przyciąga tu wielu turystów z całego kraju jest znajdująca się w miejscowym muzeum słynna średniowieczna Tkanina z Bayeux. Płótno wykonane zostało prawdopodobnie w 1077 roku przez ówczesnych angielskich tkaczy z Canterbury na polecenie normandzkiego biskupa Odona z Bayeux. Tkanina ma 50 centymetrów szerokości i aż 70 metrów długości. Wyhaftowano na niej kolorowymi wełnianymi nićmi 58 scen przedstawiających historię podboju Anglii przez Wilhelma Zdobywcę (1028 -1087). Ujęto na nich blisko 1000 postaci, a także mnóstwo realistycznie odwzorowanych szczegółów (w postaci zwierząt czy przedmiotów codziennego użytku). Uwieczniono na niej nawet kometę Halleya (pojawiła się na niebie 1066 roku) pl. khanacademy. org/humanities/medieval-world/romanesque 1/v/the-animated-bayeux-tapestry