Specjalny Orodek szkolno Wychowawczy nr 2 Diagnostyka Obrazowa
Specjalny Ośrodek szkolno. Wychowawczy nr 2 Diagnostyka Obrazowa Opracował: mgr Rafał Wijas
Diagnostyka Obrazowa Badania obrazowe w złamaniach kości � Początek XXI wieku przyniósł bardzo dynamiczny rozwój wielu dziedzin nauki � Znaczący postęp widoczny jest również w medycynie i naukach z nią powiązanych w tym fizjoterapii
Diagnostyka Obrazowa � Wynika to z rozwoju nowych technologii i informatyki � Osiągnięcia w tych dziedzinach pozwalają na konstruowanie coraz to nowoczesnej aparatury medycznej służącej zarówno diagnostyce jak i terapii
Diagnostyka Obrazowa � Wybór i kolejność stosowania odpowiednich technik badan obrazowych (oprócz badania USG) zależą od lekarza � Fizjoterapeuta nie ma uprawnień do zlecania badań obrazowych, ale powinien orientować się jakie rodzaje badań oferuje współczesna diagnostyka obrazowa
Diagnostyka Obrazowa � Podstawowym badaniem obrazowym wykorzystywanym w diagnostyce złamań jest badanie RTG � W piśmiennictwie podkreśla się że 0 d 2 -36% złamań może być niezauważalna na zdjęciach RTG � Dla złamań typowe jest przerwanie ciągłości warstwy korowej kości któremu towarzyszyć może : uskok warstwy korowej, fragmentacja kości, obecność krwiaka
Diagnostyka Obrazowa RTG (rentgonodiagnostyka) � Potocznie rentgen lub zdjęcie rentgenowskie, najbardziej dostępne i najtańsze badanie obrazowe dlatego jest najczęściej zlecane � Zasada działania związana jest w wykorzystywaniem promieniowania X, będącego rodzajem promieniowania elektromagnetycznego emitowanego przez lampę rentgenowską
Diagnostyka Obrazowa �W badaniu wykorzystuje się różnice w pochłanianiu (absorbcji) promieniowania rentgenowskiego przez różne tkanki ciała � Ze względu na duża przenikliwość promieniowanie to przechodzi przez ciało pacjenta i przez specjalną kliszę gdzie jest rejestrowane w postaci obrazu � Promieniowanie które przechodzi przez tkanki powoduje zaczernienie na błonie
Diagnostyka Obrazowa � Im więcej promieniowania zostaje zatrzymane przez tkanki, tym mniejsze będzie zaczernienie na błonie � Najczęściej badanie wykonywane jest w projekcjach – przednio-tylnej oraz bocznej � Wykorzystuje się również projekcje skośne, czynnościowe albo celowane
Diagnostyka Obrazowa � Badanie RTG służy przede wszystkim do oceny układu kostnego, narządów klatki piersiowej, a po podaniu środka cieniującego do badania przewodu pokarmowego i moczowego � Nie jest przydatne do oceny tkanek miękkich, mięśni, ścięgien, pochewek ścięgnistych, więzadeł, powięzi, chrząstki stawowej ani błony maziowej
Diagnostyka Obrazowa Złamanie kości ramiennej
Diagnostyka Obrazowa Złamanie Galezziego
Diagnostyka Obrazowa Złamanie nasady dalszej kości promieniowej
Diagnostyka Obrazowa TK (tomografia komputerowa) � Tomografia komputerowa (TK) to rodzaj badania rentgenowskiego który pozwala na uzyskanie obrazów tomograficznych(przekrojów) badanego obiektu � W badaniu tym podobnie jak w badaniu RTG wykorzystuje się promieniowanie X
Diagnostyka Obrazowa � Różnica polega na tym że lampa rentgenowska porusza się ruchem okrężnym wokół długiej osi pacjenta, a wiązka promieniowania rentgenowskiego przyjmuje kształt wachlarza �W wyniku ruchu obrotowego detektory rejestrują osłabienie promieniowania przebiegającego pod różnymi kontami w stosunku do osi czołowej i strzałkowej płaszczyzny ciała
Diagnostyka Obrazowa � Uzyskane dane są przetwarzane za pomocą odpowiednich systemów komputerowych, dzięki czemu można uzyskać bardzo dokładny obraz warstwy ciała (przekroju poprzecznego) lub przedstawić go w formie trójwymiarowej tzw. Rekonstrukcji 3 D
Diagnostyka Obrazowa �W badaniu tym oprócz kości można oceniać tkanki miękkie i narządy wewnętrzne, metoda pozwala na określenie zbiorników płynu, występowania ropni, torbieli oraz krwiaków � Jest możliwa również diagnostyka i ocena stopnia zaawansowania procesów nowotworowych � Badanie pozwala również odzwierciedlić światło narządów rurowych
Diagnostyka Obrazowanie stawu łokciowego w wybranych jednostkach chorobowych Łokieć tenisisty � Łokieć tenisisty to nazwa zapalenia nadkłykcia bocznego kości ramiennej w miejscu przyczepu bliższego prostowników nadgarstka
Diagnostyka Obrazowa � Większość pacjentów z zapaleniem nadkłykcia bocznego to osoby w grupie wiekowej od 30 do 55 lat � Zapadalność na to schorzenie dotyka 2, 5% całej populacji � Dotyczy to głownie osób ze słabym wytrenowaniem mięśni � Od 10 do 50% osób które regularnie uprawiają sport odczuwa problemy z łokciem tenisisty o różnym nasileniu na pewnym etapie kariery
Diagnostyka Obrazowa Diagnostyka �W • • • pełnej diagnostyce schorzenia zapalenia nadkłykcia bocznego wskazane jest wykonanie następujących badań : RTG – radiologiczne USG – ultrasonografia MRI – magnetyczny rezonans jądrowy EMG – elektromiografia RTG
Diagnostyka Obrazowa � Zazwyczaj wykonuje się dwa zdjęcia rentgenowskie w projekcjach Ap i boczne obu stawów łokciowych, ponieważ konieczne jest porównanie ich ze sobą � W diagnostyce badanie to ma również na celu wykluczenie innych schorzeń takich jak: zwapnienia, urazy, zmiany zwyrodnieniowe oraz ciała wolne
Diagnostyka Obrazowa USG � To badanie określa wielkość oraz kształt, czy położenie względem siebie elementów anatomicznych w tym również unaczynienie czy strukturę danych organów � W schorzeniu łokcia tenisisty pozwala potwierdzić zmiany zwyrodnieniowodegeneracyjne
Diagnostyka Obrazowa Łokieć golfisty � Łokieć golfisty to potoczna nazwa dla zapalenia nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej � Jest stanem który powoduje ból po wewnętrznej stronie łokcia w miejscu przyczepu mięśni przedramienia : mięśnia nawrotnego obłego i mięśnia zginacza promieniowego nadgarstka
Diagnostyka Obrazowa ból ten może rozprzestrzeniać się do przedramienia, nadgarstka i palców � Do uszkodzenia przyczepów dochodzi z powodu mikro urazów, na skutek powtarzalnych ruchów nadgarstka wbrew oporowi � Wówczas dochodzi do przerostu masy mięśniowej która może uciskać na nerw łokciowy by powodować ból �
Diagnostyka Obrazowa � Diagnoza łokcia golfisty możliwa jest dzięki dokładnemu badaniu palpacyjnemu oraz dodatkowym badaniom USG, RTG, MR
Diagnostyka Obrazowa Zespół cieśni nadgarstka � Zespół cieśni nadgarstka (ZCN) jest najczęstszą neuropatią obwodową w obrębie kończyny górnej. � W literaturze przedstawiany jest jako zespół cieśni kanału nadgarstka lub zespół cieśni nadgarstka. � Stanowi on szereg objawów klinicznych, � które jako następstwo ucisku na nerw pośrodkowy w kanale nadgarstka
Diagnostyka Obrazowa � Stanowi on szereg objawów klinicznych, które jako następstwo ucisku na nerw pośrodkowy w kanale nadgarstka mogą powodować parestezje w obrębie I, III i połowy IV palca � Ból, osłabienie siły mięśniowej, zaburzenia czucia – to objawy, które często towarzyszą � pacjentom. ZCN w populacji ogólnej waha się od około 1, 5% do 3, 5%
Diagnostyka Obrazowa �W większym stopniu narażone są kobiety, osoby z otyłością oraz pracownicy umysłowi � Prekursorem, który w 1854 r. jako pierwszy odkrył i opisał uwięźnięcie nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka, był Paget – angielski chirurg
Diagnostyka Obrazowa
Diagnostyka Obrazowa � Zespół cieśni nadgarstka, jak każda jednostka chorobowa, w zależności od czasu trwania może mieć ostre i przewlekłe stadium. � Przyczyną ostrego ZCN (ang. acute median palsy) zazwyczaj jest uraz mechaniczny lub choroby naczyń krwionośnych w obrębie nadgarstka.
Diagnostyka Obrazowa Działania potwierdzające rozpoznanie: � badanie elektromiograficzne; � badanie elektroneurograficzne;
Diagnostyka Obrazowa � Elektromiografia (EMG) ze względu na niski koszt badania jest często wykorzystywana do potwierdzenia diagnozy. W przypadku potwierdzenia ZCN można zaobserwować przewlekłą reinerwację pod postacią zmian potencjałów jednostki ruchowej
Diagnostyka Obrazowa � Stwierdza się: � — podwyższenie amplitudy; � — wydłużenie czasu trwania; � — zwiększenie odsetka potencjałów wielofazowych; � — podwyższenie amplitudy zapisu wysiłkowego. � Inaczej przedstawia się to w przypadku stwierdzenia ostrego stanu odnerwienia, � gdzie występują: � — dodatnie fale ostre i fibrylacje w zapisie spoczynkowym; � — zaburzenia zapisu wysiłkowego wraz z reinerwacją.
Diagnostyka Obrazowa � Dalsza diagnostyka: � — diagnostyka w celu potwierdzeniu lub zaprzeczeniu innej choroby lub choroby współistniejącej; � – RTG lub MRI: nadgarstka – występowanie zmian patologicznych, takich jak: złamania, deformacje, procesy nowotworowe � odcinek szyjny kręgosłupa – występowanie korzeniowego zapalenia nerwu;
Diagnostyka Obrazowa Inna badania: � pomiar ciśnienia wewnątrz nadgarstka; � analiza czucia wraz z wibrometrią; � USG w kanale nadgarstka; � analiza ilościowa kanału nadgarstka – MRI; � próg odczuwania bodźca elektrycznego
Diagnostyka Obrazowa Koxartroza – choroba zwyrodnieniowa stawów biodrowych � Chrzastka szklista pokrywająca powierzchnie stawowe stopniowo ulega starciu � Dochodzi do zmian w nasadach kosci oraz zapalenia blony maziowej stawu � Choroba może dotyczyć jednego lub obu stawów
Diagnostyka Obrazowa � Częstotliwość występowania jest różna w poszczególnych krajach : a. W Szwecji dotyczy – 2% populacji b. W Finlandii – 15% c. W Polsce 8 mln ludzi z czego 40% obejmuje stawy biodrowe
Diagnostyka Obrazowa � Rozróżnia 1. 2. � się 2 postacie zmian : Koksartrozy pierwotne czyli idiopatyczne Koksartrozy wtórne Koksartrozy pierwotne stanowią ok. 48% wszystkich przypadków, dotyczą pacjentów u których nie można wskazać na podstawie wywiadu i badań klinicznych i radiologicznych czynnika wywołującego chorobę
Diagnostyka Obrazowa � Koksartrozy wtórne stanowią 52% wszystkich przypadków zachorowań na chorobę zwyrodnieniową stawów biodrowych � Są skutkiem wad wrodzonych lub nabytych: -wrodzona dysplazja stawu biodrowego -Niedorozwój dachu panewki -Pogłębienie panewki - Wrodzone lub nabyte zwichnięcie stawu biodrowego
Diagnostyka Obrazowa - Wrodzone biodro koślawe lub szpotawe Zaburzenia rozwoju panewek w okresie wzrastania Uszkodzenia stawu wywołane procesem zapalnym Zmiany pourazowe Nadwaga i otyłość Hemofilia Niedoczynność tarczycy
Diagnostyka Obrazowa Zmiany w zapisie RTG � Zwężenie szpary stawowej � Zagęszczenie struktury kostnej � Przejaśnienia zwane cystami widoczne najwyraźniej na głowie kości udowej i dachu panewki � Występowanie torbieli kostnych na krawędziach panewki oraz na pograniczu głowy kości udowej z panewką
Diagnostyka Obrazowa � Zniekształcenia głowy kości udowej określane jako „grzybowate” � Pozorne skrócenie i poszerzenie szyjki kości udowej
Diagnostyka Obrazowa Zdjęcia rentgenowskie stawów � Klasyczne radiogramy były i nadal są uważane za podstawową metodę rozpoznawania Ch. ZS � W przypadku prawidłowej oceny stawu biodrowego zdjęcia powinno być wykonane w przynajmniej dwóch projekcjach – przedniotylnej oraz bocznej
Diagnostyka Obrazowa � Niestety zdjęcie RTG stawu pozwala tylko na pośrednią ocenę grubości tkanki chrzęstnej poprzez ocenę szerokości szpary stawowej � Zdjęcia te prezentują zsumowany obraz struktur kostnych i nie pozwalają na zidentyfikowanie trójwymiarowych struktur w obrębie stawu jak i poza nim jak: nieprawidłowej wielkości czy ubytków chrząstki
Diagnostyka Obrazowa Ultrasonografia � Badanie ultrasonograficzne stawu wykonywane u chorych na chorobę zwyrodnieniową pozwala ocenić powierzchnie stawowe, jamę stawową, błonę maziową obecność dodatkowych struktur śródstawowych � Ułatwia wykonanie punkcji stawu i iniekcji dostawowych
Diagnostyka Obrazowa � Zaleca się stosowanie głowic o częstotliwości od 7, 5 do 13 MHz dzięki którym otrzymywany obraz stanowi wystarczający kompromis pomiędzy rozdzielczością obrazu a głębokością penetracji fal ultradźwiękowych � O końcowym wyniku badania USG decyduje wielkość okna akustycznego, doświadczenie operatora, częstotliwość głowicy oraz lokalizacja zmian
Diagnostyka Obrazowa Scyntygrafia � Badania pozytronowej tomografii emisyjnej (PET/CT) znajdują swoje zastosowanie głównie w onkologii i diagnostyce nowotworów � Zastosowanie metod obrazowania z zakresu medycyny nuklearnej nie jest jeszcze rutynowym postępowaniem w ocenie zaawansowania Ch. ZS ale umożliwia monitorowanie choroby we wczesnym jej stadium
Diagnostyka Obrazowa Rezonans Magnetyczny � Wśród nowoczesnych metod obrazowania badanie MR wydaje się być najbardziej obiecującą techniką w diagnmostyce Ch. ZS � W celu oceny grubości chrząstki i oceny zaawansowania Ch. ZS stosuje się najczęściej obrazy silne T 2 zależne � Obrazy uzyskane w tych sekwencjach charakteryzują się wysoką rozdzielczością i dostatecznych kontrastem tkankowym
Diagnostyka Obrazowa � Metoda MR pozwala nie tylko na dokładne zobrazowanie chrząstki stawowej ale także umożliwia dokładną ocenę wszystkich struktur wewnątrz stawowych oraz kości � Badanie MR stawu jest nastawione głównie na ocenę tkanki chrzęstnej i stanowi rozwinięcie rentgenowskiej metody pomiaru szerokości szpary stawowej
Diagnostyka Obrazowa Piśmiennictwo 1. Pruszyński B. Diagnostyka Obrazowa PZWL 2. Fisher – MR w ortopedii 3. Graf – Atlas diagnostyki ultrasonograficznej stawów biodrowych u niemowląt 4. Parker M. - Diagnostyka obrazowa klatki piersiowej
- Slides: 49