RADYASYON KARSNOGENEZ Normal hcrelerde oalrken denge halinde seyreden

RADYASYON KARSİNOGENEZİ:

• Normal hücrelerde çoğalırken denge halinde seyreden çoğalma, farklılaşma, hücre siklusunu ve apopitozu kontrol eden onkogenler ve tam tersi şeklinde bloke eden tumor supressor genler ve hücre silkusuna özgü proteinler rol oynar.

• Bu genlerdeki mutasyonlar sonucu : • • genomik instabilitede artış, DNA hasar tamirinde bozukluk, enzimatik süreçlerde hasar, vasküler geçirgenliklerde artış tümör gelişimine yatkınlık meydana gelir.

Karsinogenez: • bozulmuş sinyal yolakları ile birlikte kontrolsüz çoğalma, • differansiyasyonda bozulma, • başka dokulara invazyon ve metastaz özellikleri olan, • normal hücrelerden farklı DNAya sahip olan • tümör hücrelerine dönüşüm

Hücre döngüsü: • onkogen ve tumör supresör genler • siklinler, siklin bağımlı kinazlar • hücre döngüsünün çeşitli fazları boyunca artıp azalan diğer bazı spesifik proteinler

Hücre siklusu 2 kontrol noktası: 1. Kontrol noktası: G 1 -S fazı 2. Kontrol noktası: G 2 -M fazı

• İlk kontrol noktası : Burada DNA nın doğru ve hasarsız olduğu kontrol edilir. p 53 genince etki edilen bu noktada DNA da saptanan hasar ya onarılır veya hücre apopitozise giderek ölür. • İkinci kontrol noktası : DNA replikasyonu ve gerekli diğer proteinlerin hasarsız tamamlanıp tamamlanmadığı konrol edilir ve sonrasında M fazına geçilir.

• Kanser hücresi DNA da mutasyonlar DNA tamir mekanizmalarında bozukluk onkogen ve tümör supresor gen aktivasyonunda dengesizlikde sınırsız çoğalma • Hücresel düzeyde kanser gelişimi anlamına gelen karsinogenez de başlangıç, gelişme ve ilerleme olmak üzere 3 evre mevcuttur

• Karsinogenezin evreleri: 1 -başlangıç 2 -gelişme 3 -ilerleme

• Başlangıç evresi: • Radyasyon, kimyasal ajanlar, enfeksiyon ajanları, oksidatif stres gibi birçok faktöre maruz kalma ile birlikte geri dönüşsüz süreç başlar. • Oluşan DNA hasarı tek başına karsinogenez için yeterli değildir. Bu hasar ile hücresel düzeydeki yanıt hasarın tamiri, hücre ölümü, apopitoz veya proliferasyonun devamı şeklinde olabilir.

• Gelişme evresi: Karsinojen ajana maruziyetin devamı ve tekrarlayan karşılaşmalarla birlikte hücre çoğalmasında artışla sonuçlanan genetik değişiklik sonucu tümör gelişimi meydana gelir

• İlerleme evresi: Geriye dönüşümsüz olan kanser hücrelerinin invazyon ve metastaz evresidir. Genomik instabilite hakim olup artmış mutasyonlar ve malign süreç ile sonuçlanmaktadır.

• Kanser de görülen temel patofizyolojik değişiklikler: • • • büyüme sinyallerine kendine yeterlilik, büyüme inhibisyon sinyallerine duyarsızlık, programlanmış hücre ölümünden kaçınma, sınırsız çoğalma potansiyeli, anjiyogenezis, invazyon ve metastaz