Projekt prezantim nga lnda e psikologjis Prof Edona

Projekt prezantim nga lënda e psikologjisë Prof. Edona Berisha Kida Programi : Gjuhë dhe letërsi shqipe Mars, 2011

Bazat organike të jetës psikike • Ndertimi dhe funksionet e sistemit nervor • Zhvillimi i sistemit nervor • Anatomia e sistemit nervor • Lokalizimi I proceseve psikike në sipërfaqen e trurit • Sistemi nervor vegjetativ • Gjendrat me sekretim të brendshëm ose endokrine.

Bazat organike të jetës psikike • Psikika është një veti e trurit, e cila pasqyron realitetin objektiv, që bëhet në bazë të disa ndryshimeve të caktuara fiziologjike të cilat ndodhin në organizmin tonë. • Psikofiziologjia studion lidhjen ndërmjet ndryshimeve e proceseve fiziologjike në një anë dhe jetës psikike në anën tjetër. • Bazën anatomiko-fiziologjike të proceseve psikike e paraqet gjithë organizmi.

Ndërtimi dhe funksionet e sistemit nervor • Sistemi nervor përbëhet nga qelizat nervore ose neuronet. • Neuroni si pjesa më e vogël e sis. nervor përbëhet nga protoplazma (trupi I qelizës) dhe nga zgjatimet e shkurtëra (dendrite) dhe të gjata (aksone, neurite). • Neuronet ndahen në 3 grupe kryesore: 1. Nervat aferente ose ndijuese (sensitive), 2. Nervat eferente ose lëvizore(motorike), 3. Nervat qendrore, komisurale ose bashkuese.

Zhvillimi i sistemit nervor • Forma më e thjeshtë e sis. nervor është sis. nervor I shpërndarë ose difuz (te meduzat). • Sis. nervor sinaptik apo nyjoro-zinxhiror është sistem nervor më I lartë se I pari dhe vërehet tek krimat dhe insektet. • Sinapsë quhet vendi I kalimit ë nxitjes nervore prej një neuroni në neuronin tjetër. • Truri – te njeriu kontrollon çdo aktivitet, kurse te kafshët shumë aktivitete bëhen pavarësisht nga truri.

Anatomia e sistemit nervor • Sistemi nervor ndahet në: 1. Sis. nervor somatik ose animal, I cili përbëhet nga sis. nervor periferik dhe atij qendror; 2. Sis. nervor vegjetativ Sis. nervor qendror e përbëjnë: 1. Palca kurrizore-e vendosur në kanalin e shtyllës së kurrizit. 2. Truri I kokës-është qendra më e lartë nervore.

Ndarja e trurit • • • Pjesët e trurit janë: Truri i zgjatur Truri i vogël Truri i mesëm Truri i ndërmjemë dhe Truri i madh.

Lokalizimi I proceseve psikike në sipërfaqen e trurit • Pavlov dha teorinë e lokalizimit dinamik të funksioneve psikike dhe thotë se në sipërfaqen trurore ekzistojnë qendra të lokalizuara të cilat përgjigjen në funksione të veqanta, të cilat nuk kanë kufij të caktuar. Këto qendra, i kalojnë kufijtë e njëra-tjetrës dhe gërshetohen.

Sistemi nervor vegjetativ • Është pjesë e sis. nervor që ka për qëllim rregullimin e veprimtarisë së organeve të brendshme: zemrës mushkërive, enëve të gjakut, stomakut, zorrëve etj. • Përbëhet nga qendrat autonme në tru, në palcën kurrizore dhe grupet e qelizave nervore nga të dy anët e palcës kurrizore dhe trurit të zgjatur-ganglionet autonome. • Ky sistem ndahet në dy pjesë-në pjesën simpatike dhe parasimpatike të cilat I kryejnë anët e kundërta të një funksioni.

Gjëndrat me sekretim të brendshëm ose endokrine • Gjendrat endokrine janë: 1. Gjendra tiroide (mbrojtëse) është e vendosur ne indin e qafës. 2. Gjendrat mbiveshkore ose adrenale gjenden përbrij veshkave. 3. Gjendrat seksuale ose gonadet kanë për funksion zhvillimin e karakteristikave sekondare seksuale. 4. Hipofiza ose gjëndra pitutiare është ndër gjëndrat më të rëndësishme, sepse njëri prej hormoneve të saj drejton rritjen në përgjithësi e tjerat ndikojnë në funksionimin e gjëndrave tjera endokrine.

Punoi : Albulena Xharra