Projekt Kimi Tema Hekuri element kimik me vlera

Projekt Kimi Tema: Hekuri, element kimik me vlera historike, industriale dhe me ndikim ne shendet. Hekuri nje element kimik i tabeles periodike.

Vlerat historike te hekurit � Prodhimi I pare I hekurit filloi ne mesin e periudhes se Bronzit, por u deshen disa shekuj para se hekuri qe zevendesonte bronzing. Ne Asmar, Mesopotami dhe ne very te Sirise hekuri filloi te shkrihej mes viteve 3000 dhe 2700 pes. Hitejte jane te paret qe kuptuan rendesine e hekurit dhe e vleresuan ate shume ne shoqeri. Hitejte filluan ta shkrijne hekurin mes vteve 1500 dhe 1200 pes dhe me pas kjo veprimtari u perhap ne lindjen e afert pasi mbreteria e tyre u rrezua ne 1180 pes Periudha e mevonshme u quajt Periudha e Hekurit. � Objektet prej hekuri te shkrire jane gjetur ne Indi rreth 1800 dhe 1200 pes, dhe ne Levant rrethh 1500 pes. Studiuesit mendojne se hekuri ishte I perdorur ne Indi edhe shume vite me pare. � Ka disa zbulime arkeologjike ne Zimnbab dhe Afriken juglindore ne fillim te shek VIII pes. Puna perpunimin e hekurit u prezantua ne fillim ne Greqi dhe per pas u perhap ne te gjithe Europen.

Ndikimi I hekurit ne shendet � Përmes ushqimit në organizëm futen rreth 10 deri në 30 miligramë hekur në ditë. Burimet më të pasura të hekurit janë këto: mishi, mëlçia, vezët, mishi i pulës, peshku, soja, tërshërë, kungull, bizelja, fiku, etj. Personat e shëndoshë, pa simptoma të mungesës, absorbojnë nga 0. 5 deri në 1 mg hekur, ose 510%. Tek personat të cilët kanë mungesë të hekurit në orgazmën, absorbohet rreth 30% e hekurit nga ushqimi. � Hekuri merr pjesë edhe në sintezën e ADN-së, në metabolizmin e katekolaminave dhe shërben si përcjellës i elektroneve në mitokondrie. � Hekuri është pjesë mjaft e rëndësishme e ushqimit, pasi merr pjesë në përbërjen e hemoglobinës dhe ka rol në lidhjen dhe përcjelljen e oksigjenit nga mushkëritë në gjak.

Vazhdim… � Në organizmin e njerëzve të rritur gjenden prej 3 deri në 5 mg hekur. Pjesa më e madhe gjendet në hemoglobinë dhe mioglobinë. Pjesa e tepërt e hekurit në organizëm gjendet si rezervë në formë të feritinës dhe hemosiderinës në mëlçi, shpretkë dhe palcën kockore. � Në indet dhe organet e njeriut, hekuri lidhet me proteina të ndryshme, siç janë kromoproteinat, flavoproteinat dhe grupi i tretë ku bëjnë pjesë transferina dhe feritina. � Feritina ka mjaft role në organizëm: pengon grumbullimin e hekurit të lirë; ruan hekurin për sintezën e hemoglobinës dhe ka rol në përthithjen e hekurit nga zorra. Feritina është masë më e mirë për të matur edhe sasinë e hekurit në organizëm.

Rendesia e hekurit ne industri � Prodhimi i hekurit apo celikut eshte nje process qe perbehet nga dy faza kryesore. Ne fazen e pare hekuri shkrihet ne nje furrnalte. Ne fazen e dyte gizen mund ta kthejme ne hekur te farketuar. � Si nxirrej hekuri ne shek. IX. Per arsye te te kufizuara. Kur kemi nevoje per hekur te paster, ai prodhohet ne laborator ne sasi te vogla duke reduktuar oksidin e paster ose hidroksidin me hidrogjen, ose duke formuar hekur pentakarbonik dhe duke e nxehur ate ne 2500 C ne menyre qe ajo ta shperbashkoje per te formuar hekur te paster. Nje menyre tjeter eshte elektroliza e klorurit te hekurit ne nje katode hekuri.