PERIODINO KRETANJE Uvod u periodino kretanje Periodino kretanje

PERIODIČNO KRETANJE

Uvod u periodično kretanje Periodično kretanje je kretanje koje se posle određenog vremena ponavlja na isti način. • Tijela koja izvode ovakvo kretanje su oscilatori. •

OSCILATORNO KRETANJE Ako se periodično kretanje vrši uvijek po istoj putanji, na isti način, sa prolaskom kroz jednu ravnotežnu tačku u različitim smjerovima, onda je to oscilatorno kretanje. •

Oscilatorno kretanje proučićemo pomoću kuglice za metalnu oprugu na slici: prikačene

• Kuglica izvrši jednu oscilaciju kada iz ravnotežnog položaja dođe do najudaljenije tačke, kratkotrajno se zaustavi, vrati se u ravnotežni položaj, a zatim usljed inercije nastavlja da se kreće do najudaljenijeg položaja sa druge strane i ponovo se vrati u ravnotežni položaj.

Kad se tijelo približava ravnotežnom položaju smjer sile je isti kao i smjer brzine tijela, pa se i njegova brzina povećava. • Pri udaljavanju tijela od ravnotežnog položaja smjerovi sile i brzine su suprotni usljed čega se brzina tijela smanjuje. •

AMPLITUDA Kada tijelo vrši oscilacije, rastojanje od ravnotežnog položaja naziva se elongacija, a maksimalno rastojanje od ravnotežnog položaja naziva se amplituda. • Amplituda se obilježava slovom A. •

FREKVENCIJA Broj oscilacija u jednoj sekundi naziva se frekvencija (učestalost) oscilovanja. • Obilježava se grčkim slovom v (ni): v=1/t • Jedinica ze frekvenciju je herc (Hz) Hz=1/1 s •

PERIOD OSCILOVANJA Period oscilovanja je vrijeme za koje tijelo izvrši jednu oscilaciju. • Obilježava se sa T, a izražava u sekundama (s) T= t/n •

Oscilacije koje se vrše pod dejstvom unutrašnje (sopstvene) sile oscilatora, nazivaju se slobodne oscilacije. • One se nekad nazivaju i sopstvene oscilacije, a odgovarajuća frekvencija i period sopstvena frekvencija (n 0) i sopstveni period (T 0). •

MATEMATIČKO KLATNO Matematičko klatno je tijelo obješeno o neistegljivu nit (konac) zanemarljive mase koje može da osciluje u vertikalnoj ravni pod dejstvom zemljine teže. •

Period oscilovanja matematičkog klatna se određuje formulom: l- dužina matematičkog klatna g- ubzanje zemljine teže

Period oscilovanja matematičkog klatna ne zavisi od amplitude i od mase kuglice, a zavisi od dužine klatna (l) i ubrzanja Zemljine teže (g). • Ako se dužina klatna uveća, na primjer 4 puta, period će biti 2 puta veći. • Pošto svako klatno ima period oscilovanja, koristi se za izgradnju časovnika sa klatnom. •