LMENIN ANLAMI VE DZEYLERI PSIKOLOJIK ZELLIKLERIN DOASI TEMEL

ÖLÇMENIN ANLAMI VE DÜZEYLERI, PSIKOLOJIK ÖZELLIKLERIN DOĞASI, TEMEL KAVRAMLAR YRD. DOÇ. DR. H. DENIZ GÜLLEROĞLU

ÖLÇME NEDİR ? • Ölçme basit olarak, ölçülen niteliklerin aralarındaki ilişkileri koruyacak şekilde nu niteliklere sayı veya sembollerin atanması işlemleri olarak tanımlanabilir. • Ölçme işleminin aşamaları; • Ölçülmek istenen niteliklerin ne olduğunun tespit edilmesi • Ölçülecek niteliklerin sayı ve sembollerle iade edileceğine karar verilmesi • Belirli kurallara göre niteliklerle nicelikleri eşleştirme işleminin yapılması • (Tan, 2012)

ÖLÇME TÜRLERİ • Ölçme işleminin dolaylı veya dolaysız bir şekilde yapılması ölçütüne göre ölçme türleri dolaysızölçme ve dolaylı ölçme olarak iki gruba ayrılmaktadır; • Dolaysız ölçme: Ölçülecek değişkenin doğrudan gözlenmesi sonucu yapılan ölçme işlemine denir. • Örneğin: • Bir sınıftaki öğrencilerin sayısını belirleme. • Sınıfta kaç tane sıra olduğunu belirleme. • Öğrencileri boy sırasına koyma işlemleri. • (Tan, 2012)

ÖLÇME TÜRLERİ • Dolaylı ölçme: Ölçülecek değişkenin doğrudan gözlenmediği durumlarda bu ölçme türüne başvurur. Dolaylı ölçme, bir değişkenin başka bir değişken yardımıyla veya tanımlanan bir bağıntı yardımıyla ölçülmesidir. • Göstergeyle ölçme: Bir değişkenin başka bir değişken yardımıyla ölçülmesidir. • Türetilmiş ölçme: Ölçmek istediğimiz değişken üzerinde bir ölçme işlemi yapmadan, bu değişkenle diğer değişkenler arasındaki bir bağıntıdan faydalanılarak elde edilen ölçümlerdir. • (Tan, 2012)

ÖLÇMEDE BİRİM • Ölçme sonuçlarını anlaşılır standart birimle ifade etmek, ölçümlerin anlamlılığı sorunu çözmede bize katkı sağlar. • Ölçmeye konu olan bir bütünün miktarını belirlerken, bütünü daha küçük bir kısmının (=birim) katları cinsinden ifade ederiz. Çoktan seçmeli testlerde “ 0 -1” puanlama yöntemi kullanıldığında ve yanlışlar doğruları götürmediğinde, birim (doğru cevaplanmış bir soru) “ 1 puandır”. • (Tan, 2012)

ÖLÇMEDE BİRİM • Birimler doğal ve tanımlanmış olmak üzere iki grupta toplanabilir; • Doğal birim: Bir değişkenin hangi miktarına veya hangi miktardaki niteliğine “ 1 birim” denileceği bilim adamları tarafından tanımlanmamış, belirlenmemiş birimlere doğal birim denir. • Tanımlanmış birim: Bir değişkenin ne kadarlık miktarına 1 birim denileceği bilim adamları tarafından tanımlanmış birimlerdir. • (Tan, 2012) •

ÖLÇEK TÜRLERİ • Ölçek kelimesi, belli bir büyüklüğü küçültme oranı, birimi, ölçme aracı gibi anlamlarda kullanılmaktadır. • Ölçeklerin az bilgi sağlayandan çok bilgi sağlayana doğru sıralaması şöyledir; • Sınıflama ölçekleri • Sıralama ölçekleri • Eşit aralıklı ölçekler • Eşit oranlı ölçekler (Tan, 2012)

ÖLÇEK TÜRLERİ • Sınıflama ölçeği: bu ölçekteki değişkenler taşıdıkları özeliğe göre sınıflara tasnif edilirler. • Sıralama ölçekleri: Bu ölçek niteliklerin belli bir boyutta, büyükten küçüğe, küçükten büyüğe, iyiden kötüye veya kötüden iyiye doğru sıralanmasıyla elde edilirler. • Eşit aralıklı ölçekler: Eşit aralıklı ölçek birimlerinde eşitliğin sağlandığı ve sıfırın tanımlanmış olduğu ölçek türüdür. • Eşit oranlı ölçekler: eşit oranlı ölçekler birimlerinde eşitliğin sağlandığı ve sıfırın gerçek sıfır olduğu ölçeklerdir. • (Tan, 2012)

KAYNAKÇA • Tan, Ş. (2012). Öğretimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi.