Lekcija Vrste novca Uvod Novac je specifina vrsta
- Slides: 8
Lekcija: Vrste novca
Uvod � Novac je specifična vrsta robe koja izražava vrednost svih drugih roba. � Novac se može definisati kao opšte priznato sredstvo razmene koje se koristi pri plaćanju roba i usluga. �U opticaju postoje različiti oblici novca.
Tri osnovne vrste novca: Metalni novac - kovanice Papirni novac - banknote Kreditni novac
1. Metalni novac � Metalni novac odnosno kovanice su komadi metala koji imaju tačno utvrđen kvalitet, oblik i težinu. � Istorijski posmatrano metalni novac se prvo izrađivao od raznih metala. � Metal se pokazao kao dobro rešenje za izradu novca: čvrst je, lako prenosiv i obradiv, trajan, deljiv. � Prvo su se kovanice izrađivale od plemenitih metala (zlato i srebro), zatim i od raznih legura metala (gvožđe i bakar). � Najstariji kovani novac u Evropi je grčki kovani novac.
Prvi metalni novac �U Egiptu i Maloj Aziji su se pre 2. 500 godina pre nove ere za plaćanje roba i usluga koristili plemeniti metali: zlato i srebro, kao i bakar. � Prvi kovani novac nastaje u VII veku pre nove ere u grčkoj provinciji Lidija, za vreme vladavine kralja Ardisa. � U početku je metalni novac simbolizovao božanstva, kao na primer boga Sunca ili boga Meseca. � Kasnije su vladari umesto simbola božanstava utiskivali sopstveni lik.
� Metalni 2. Papirni novac zamenio je papirni novac, kako bi se izbegli troškovi transporta metala. � Papir se pokazao kao mnogo lakši i praktičniji od izrada kovanica. � Najstarije novčanice vode poreklo iz Kine. � Ne zna se tačan datum kada je izdata prva novčanica, dok najstarije sačuvane novčanice potiču iz 840. god. � U Evropi prve novčanice štampane su u Švedskoj 1661. godine. � Kanije novac štampa i Francuska, kao i druge razvijene zemlje tog perioda.
�U početku je papirni novac morao imati pokriće u zlatu (zlatni standard). � 70 -tih godina XX veka papirni novac gubi materijalnu podlogu vezanu za zlato, odnosno prestaje zlatno važenje papirnog novca (zlatni standard). � Tako se danas u prometu nalazi čist papirni novac koji nije zamenljiv za zlato.
3. Kreditni novac � Treći oblik u nastanku i razvoju novca je kreditni novac. � U početku se javlja kao dopunsko sredstvo plaćanja, a danas se koristi kao dominantni sistem plaćanja. � Kao kreditni novac koriste se menice i gotovinski čekovi. � Osnovni izvor kreditnog novca su kratkoročni bankarski krediti. Banka odobarav kredit privrednom subjektu koji raspolaže tim novčanim sredstvima.
