Interpunkcja Autor Anita Rejch Znaki interpunkcyjne Interpunkcja to

Interpunkcja Autor Anita Rejch

Znaki interpunkcyjne • Interpunkcja to zbiór znaków interpunkcyjnych, czyli przestankowych, oraz zasad ich stosowania. W języku polskim używamy dziesięciu znaków interpunkcyjnych: • kropka • przecinek • dwukropek : • myślnik, zwany też pauzą – • znak zapytania, zwany też pytajnikiem ? • znak wykrzyknienia, zwany też wykrzyknikiem ! • nawias, najczęściej okrągły ( • cudzysłów „ • wielokropek • średnik • . ; , ) i kwadratowy [ ] ”, rzadziej » « « » …

Kropka . Kropka jest bardzo istotnym znakiem interpunkcyjnym, zamyka bowiem zdanie. Pojechałem do cioci Jadzi. l Kropka po skrótach: r. – rok ul. – ulica św. – święty itd. – i tak dalej n. e. – naszej ery m. in. – między innymi l Kropka w pisaniu dat: - Stawiamy kropkę w datach pisanych w całości cyframi arabskimi (17. 07. 1975 r. ). - Nie stawiamy kropki w datach, w których miesiąc jest napisany cyfrą rzymską albo słowami (17 VII 1975 r. lub 17 lipca 1975 r. ). l

Kropka cd. . Nie stawiamy kropki po skrótach jednostek miar i wag oraz rodzimych jednostek monetarnych. m – metr cm – centymetr kg – kilogram gr – grosz, grosze l Nie stawiamy kropki po skrótach zawierających początek i koniec wyrazu skróconego. dr – doktor mgr – magister nr – numer wg – według l

Przecinek l l • • • , Przecinek to najczęściej używany znak interpunkcyjny. Przecina tekst, jest więc znakiem rozdzielającym wyrazy, ich połączenia, a także zdania złożone. Używamy przecinka do: oddzielania członów szeregu: Asia zbierała w parku liście zielone, żółte, brązowe. oddzielania zdań składowych w wypowiedzeniach złożonych: Asia musiała wykonać jesienną kompozycję na lekcję plastyki, dlatego zbierała liście w parku. wydzielania wtrąconych fragmentów: Magda, według mamy, to nie jest najlepsza przyjaciółka dla mnie.

Dwukropek l : Dwukropek poprzedza na ogół cytat, wyliczenie, uzasadnienie, wyjaśnienie, w pewien sposób łączy człony zdania. Jan Brzechwa napisał wiele wierszy dla dzieci: Żuraw i czapla, Samochwała, Koziołeczek, Jak rozmawiać trzeba z psem, Pytalski. Martwiły się inne kaczki: „Co będzie z takiej dziwaczki? ” (Jan Brzechwa, Kaczka-dziwaczka)

Myślnik (pauza) – Myślnik może pełnić różne funkcje. Jako znak pojedynczy zastępuje opuszczone fragmenty wypowiedzenia, poprzedza uogólnienie; jako parzysty znak wprowadza fragment wtrącony. – Kto ty jesteś? – Polak mały. (Władysław Bełza, Katechizm polskiego dziecka) Miał zjeść kolację – tylko ustami mlasnął, Miał położyć się spać – nie zdążył – zasnął. (Jan Brzechwa, Leń) l

Nawias l ( ) Nawias jest głównie znakiem wyodrębniającym. Składa się z dwóch części: otwierającej i zamykającej. Przecinkiem (albo dwoma przecinkami) oddzielamy w zdaniu wyrazy występujące w wołaczu. Puchatek, Prosiaczek, Tygrys, Sowa, Królik, i Kłapouchy (choć wiecznie zmartwiony) – wszyscy kochali Krzysia.

Cudzysłów „ ” Cudzysłów jest znakiem wyodrębniającym. Składa się z dwóch części: otwierającej i zamykającej. Wyodrębnia z tekstu wypowiedzi i myśli innych osób, cytowane fragmenty, tytuły dzieł, wyrazy użyte w tekście w innym znaczeniu, pseudonimy. Biega, krzyczy pan Hilary: „Gdzie są moje okulary? ” (Julian Tuwim, Okulary) Wyraz „cudzysłów” ma trzy sylaby: cu–dzy–słów. l

Znak zapytania l Znak zapytania (pytajnik) pojawia się na końcu zdań pytających. Kto to zrobił? Czy daleko jeszcze do Kołobrzegu? Czyżbyś nie chciał takiej żony? Co zrobić, jeśli nie odnajdziemy drogi do schroniska?

Znak wykrzyknienia l Znak wykrzyknienia (wykrzyknik) przede wszystkim wskazuje na silne zabarwienie uczuciowe wypowiedzi. Ratunku! Ach! Co za koszmarna pogoda! Po co wasze swary głupie, Wnet i tak zginiemy w zupie! (Jan Brzechwa, Na straganie)

Wielokropek l . . . Wielokropek to znak interpunkcyjny składający się z trzech kropek. Sygnalizuje niedomówienie, przerwę. „Jakiej to marki zegarek? ” „Ja nie wiem. Tyle jest marek…” (Jan Brzechwa, Zegarek) W Holandii są muzea z obrazami, rzeźbami, ale jest też muzeum… skarbonek.

Średnik l ; Średnik to znak oddzielania nieco słabszy od kropki. Oddziela jedynie człony równorzędne w rozbudowanych wypowiedzeniach, które zwierają już przecinki. Tańcowała ryba z rakiem, A pietruszka z pasternakiem; Cebula się dziwowała, Że pietruszka tańcowała. (Jan Brzechwa, Tańcowały dwa Michały)