Gospodarka turystyczna jako generator popytu na prac Aleksander

Gospodarka turystyczna jako generator popytu na pracę Aleksander Panasiuk Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Instytut Przedsiębiorczości Słupsk, 14 września 2018

Cele • identyfikacja podmiotów gospodarki turystycznej generujących popyt na pracę • prezentacja podstawowych wielkości związanych z czynnikiem pracy w gospodarce turystycznej • prezentacja profilu pracownika gospodarki turystycznej • wskazanie na dysfunkcjonalne zagadnienia dotyczące rynku pracy w gospodarce turystycznej

Zakres gospodarki turystycznej q bezpośrednia gospodarka turystyczna: • typowa (przemysł turystyczny) – przedsiębiorstwa turystyczne • uzupełniająca – jednostki samorządu terytorialnego, organizacje turystyczne q pośrednia gospodarka turystyczna (tzw. nietypowa)

Światowa gospodarka turystyczna • ponad 1, 3 mld podróży turystycznych (prognoza 2020 - 1, 6 mld) • przychody globalne - 1, 2 bln USD • prawie 10% udział w produkcie globalnym • ponad 9% udział w globalnym rynku pracy • bardzo wysokie zróżnicowanie miedzy krajami i regionami, w tym monokulturystyczne

Gospodarka turystyczna Unii Europejskiej (Europy) • ponad 50% światowego ruchu turystycznego przypada na kraje europejskie • ok. prawie 11% udział w produkcie UE • ok. 10 % udział w europejskim rynku pracy • wysokie zróżnicowanie miedzy krajami i regionami; (monokulturystyczne? )

Gospodarka turystyczna w Polsce • ok. 18 mln przyjazdów turystycznych z zagranicy • ok. 10 mld USD przychodów z turystyki zagranicznej przyjazdowej • ok. 80 mln udzielonych noclegów w bazie noclegowej • udział 3 -8% w PKB • wysokie zróżnicowanie miedzy regionami • wysoka sezonowość

Podstawowe wielkości dotyczące zatrudnienia w polskiej gospodarce turystycznej (1/2) • statystyka publiczna EKD/PKD(? ) • sekcja I – Zakwaterowanie i gastronomia – ok. 150 tys. (2, 3%) • liczba przedsiębiorstw w sekcji I (samozatrudnienie, przedsiębiorstwa rodzinne) – 137 tys. , w tym 39 tys. świadczących usługi noclegowe i 98 tys. świadczących usługi gastronomiczne (z czego 96% to mikroprzedsiębiorstwa) • inne sekcje: biura podróży, transport turystyczny, sektor atrakcji turystycznych, administracja publiczna i samorządowa, organizacje turystyczne, oraz podmioty gospodarki pośredniej

Podstawowe wielkości dotyczące zatrudnienia w polskiej gospodarce turystycznej (2/2) • tzw. szara strefa turystyczna (m. in. „turystyka współdzielenia”) zwłaszcza w zakresie usług noclegowych i transportowych • łączne zatrudnienie w gospodarce turystycznej? (nawet do 9%) • średnie wynagrodzenie brutto 3, 5 tys. zł (ok. 75% średniej krajowej)

Grupy zatrudnionych według kryteriów • rodzaju działalności – gastronomia, hotelarstwo, biura podróży… • według zajmowanego stanowiska – pracownicy bezpośredniej obsługi ruchu turystycznego, niższy i średni personel kierowniczy, kadra zarządzająca, personel pomocniczy • według wykształcenia – średnie, wyższe, zawodowe, podstawowe

Profil typowego pracownika gospodarki turystycznej • pracownik obsługi ruchu turystycznego, np. : recepcjonista w hotelu, pracownik obsługi w placówce gastronomicznej, pracownik placówki agencji turystycznej, pracownik placówki informacji turystycznej, pilot wycieczek, przewodnik turystyczny, pracownik organizacji turystycznej lub jednostki samorządu terytorialnego (w gminie o rozwiniętej funkcji turystycznej) • wykształcenie średnie, niezwiązane z turystyką • w momencie zatrudnienia niski poziom kwalifikacji zawodowych • staż pracy od 1 roku do 5 lat • duże zróżnicowanie wiekowe, w zależności od rodzaju działalności i rodzaju podmiotu, ze wskazaniem na pracowników młodych

Dysfunkcje zatrudnienia w gospodarce turystycznej • wysoka fluktuacja kadr • wysoka sezonowość zatrudnienia (braki pracowników) • konieczność poszukiwania pracowników z zagranicy • wysoki udział tzw. umów śmieciowych • stosunkowo niskie wynagrodzenie • system kształcenia niedopasowany do potrzeb turystycznego rynku pracy • problemy wynikające z deregulacji zawodów • brak systemowego podejścia do szkoleń zawodowych • działalność korporacji zawodowych • „turystyka współdzielenia” • proces kadrowy tylko w dużych firmach sieciowych

Zamiast podsumowania… Jakie zmiany na rynku pracy w gospodarce turystycznej?

dziękuję za uwagę aleksander. panasiuk@uj. edu. pl