ETEN I ACETYLEN Opracowaa Lucyna Koodziej ETEN Eten

ETEN I ACETYLEN Opracowała Lucyna Kołodziej

ETEN Eten (etylen) C 2 H 4 – organiczny związek chemiczny, najprostszy możliwy alken , węglowodór nienasycony.

WŁAŚCIWOŚCI Eten jest gazem bezbarwnym, o słodkawym zapachu. Jest substancją łatwopalną. Rozpuszcza się bardzo dobrze w rozpuszczalnikach niepolarnych np. arenach i alkanach. W mieszaninie z powietrzem jest wybuchowy oraz podczas ogrzewania pod zwiększonym ciśnieniem. Temperatura wrzenia – 103, 80 C, pali się świecącym płomieniem.

WYSTĘPOWANIE I OTRZYMYWANIE W stanie naturalnym występuje w niewielkich ilościach w gazie ziemnym. Otrzymywany jest na skalę techniczną podczas: � termicznego rozkładu węglowodorów gazowych i ciekłych , � z gazowych produktów procesów rafinacji ropy naftowej � gazów koksowniczych Niewielkie ilości etylenu do celów laboratoryjnych można otrzymać w wyniku odwodnienia etanolu przez wkraplanie go do gorącego kwasu siarkowego lub podczas ogrzewania etanolu z tlenkiem glinu: C 2 H 5 OH → C 2 H 4↑ + H 2 O Można też otrzymać poprzez ogrzewanie folii polietylenowej (reakcja depolimeryzacji): -[-CH 2 -]-n → n C 2 H 4↑

ZASTOSOWANIE Etylen jest jednym z podstawowych surowców przemysłu petrochemicznego. Stosowany jest do produkcji polietylenu i wielu kopolimerów, etylobenzenu (do produkcji styrenu), tlenku etylenu, chloropochodnych (chlorek winylu, dichloroetan), etanolu i wyższych alkoholi alifatycznych. Etylen jest hormonem roślinnym, stymulującym opadanie liści, dojrzewanie owoców, starzenie się roślin. Wydzielany jest przez praktycznie wszystkie części rośliny.

W przechowalniach owoców skuteczne usuwanie etylenu wydzielanego przez owoce zapobiega ich przedwczesnemu dojrzewaniu. Natomiast przed sprzedażą owoce poddaje się działaniu etylenu w celu szybkiego doprowadzenia ich do stanu dojrzałości. Takiemu zabiegowi standardowo poddaje się banany, które zbierane są zielone, w stadium dojrzałości zbiorczej i po dotarciu na miejsce przeznaczenia dla uzyskania jednolitych jakościowo owoców poddane są zabiegowi gazowania etylenem przez okres 4 -7 dni.

ACETYLEN Etyn (acetylen, C 2 H 2) – organiczny związek chemiczny, najprostszy węglowodór nienasycony z szeregu homologicznego alkinów.

WŁAŚCIWOŚCI szerokie granice wybuchowości w powietrzu: 2, 4% – 83% obj. � czysty acetylen nie ma zapachu, jednak zazwyczaj zawiera zanieczyszczenia związkami siarki i fosforu , które nadają mu nieprzyjemny zapach � bardzo słabo rozpuszczalny w wodzie i innych rozpuszczalnikach polarnych, rozpuszcza się jednak bardzo dobrze w acetonie � po osiągnięciu pewnego ciśnienia ulega wybuchowemu rozkładowi wg reakcji: C 2 H 2 → 2 C + H 2 � wobec węgla aktywnego jako katalizatora ulega reakcji polimeryzacji � na powietrzu (zawierającym 21% tlenu) spala się niecałkowicie ze względu na bardzo dużą procentową zawartość węgla w cząsteczce (92, 3%): 2 C 2 H 2 + O 2 → 4 C + 2 H 2 O � ulega reakcji addycji (przyłączenia) � ulega reakcjom spalania �

OTRZYMYWANIE Hydroliza karbidu (węgliku wapnia): Ca. C 2 + 2 H 2 O → C 2 H 2 + Ca(OH)2 � Niewielkie ilości tego gazu powstają również w łuku elektrycznym wytworzonym w atmosferze wodoru pomiędzy elektrodami grafitowymi: 2 C + H 2 → C 2 H 2 � piroliza metanu CH 4 2 CH 4 _2000 °C_ C 2 H 2 + 3 H 2 � eliminacja fluorowca C 2 H 2 Cl 2 + Zn → C 2 H 2 + Zn. Cl 2 �

ZASTOSOWANIE �w palnikach acetylenowo-tlenowych do spawania i cięcia metali (acetylen w dużej ilości tlenu spala się w temperaturze 3100 °C) � w lampie acetylenowej do oświetlenia � w przemyśle chemicznym (m. in. do produkcji tworzyw sztucznych) � acetylen o wysokiej czystości stosowany może być do narkozy jako tzw. narcylen

Acetylen zaliczany jest do gazów „duszących fizycznie”. Wykazuje działanie narkotyczne. Nie jest bezpośrednio toksyczny na błony śluzowe układu oddechowego, jednak poprzez zmniejszenie ilości tlenu w powietrzu, prowadzi do hipoksji, której objawami mogą być zaburzenia ruchowe, przyspieszenie akcji serca, przyspieszenie oddechu i trudności w koncentracji.