C 100 80 60 ISI MADDELER ETKLER 40

C˚ 100 80 60 ISI MADDELERİ ETKİLER 40 20 SAMET ARIKAN 5. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ UYGULAMALARI

C˚ 100 80 60 40 ISI, MADDELERİ ETKİLER v. Günlük yaşantımızda ısı ve sıcaklık kavramlarını sıkça kullanırız. v. Isı insanoğlunun en önemli ihtiyaçlarından biridir. v. Güneş ışığına bırakılan bir buz parçası ya da katı margarin yağı ısı alarak erir. 20 SAMET ARIKAN 5. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ UYGULAMALARI

C˚ 100 v. Günlü hayatta bilindiği gibi, ısıtılan maddenin sıcaklığı artar, soğutulan maddelerin ise sıcaklığı azalır. 80 v. Yanmakta olan ateşin üzerine bırakılan et parçası ısı alarak pişer. 60 v Ocakta ısıtılan suyun sıcaklığı artar ve kaynamaya başlar. 40 v Isıtma yerine soğutma yapılırsa tersi olaylar olur. 20 SAMET ARIKAN 5. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ UYGULAMALARI

C˚ v. Isı verilen maddelerin şekillerinde de değişiklikler olur. 100 80 60 v. Yazın asfaltlarda kabarma, elektrik kablolarında sarkma, kışın ise büzülmeler olur. v Ayrıca ısıtılan bazı maddelerden gazlar çıkarak değişik maddelere dönüşürler. 40 20 SAMET ARIKAN 5. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ UYGULAMALARI

C˚ v. Bu olaylar, ısının madde üzerinde fiziksel ve kimyasal etkileri olduğunu gösterir. 100 80 60 v Isıtılan maddelerin, sıcaklığın değişimi, hal değişini, genleşme gibi olaylar fiziksel değişime örnek olarak verilebilir. v. Maddelerin her üç halinde de moleküller hareket ve titreşim halindedir. 40 v Dolayısıyla moleküllerin bir hızı yani kinetik enerjisi vardır. 20 v. Sıcaklık madde moleküllerinin ortalama hızları ile orantılı fiziksel bir büyüklüktür. SAMET ARIKAN 5. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ UYGULAMALARI

C˚ 100 80 60 40 BUHARLAŞMA v. Herhangi bir sıcaklıkta , yüzeyde olan sıvı moleküllerinden , kinetik enerjisi yüksek olan tanecikler, tanecikler arası çekim kuvvetini yenerek sıvı halden gaz hale geçerler. v. Bu olaya buharlaşma denir. v. Buharlaşma sırasında geride kalan sıvı moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi azaldığı için, çevreden ısı alarak enerjisini yükseltir. v. Buharlaşma olayı bu şekilde devam eder. 20 SAMET ARIKAN 5. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ UYGULAMALARI

C˚ 100 80 60 40 20 YOĞUŞMA v. Atmosferdeki su buharının gaz halden sıvı ya da katı hale geçmesine yoğunlaşma yada yoğuşma denir. vİllaki atmosferde meydana gelmesine gerek yok. v. Kaynayan bir tencerenin ağzına bir kapağı koyarak, kapağın ağzında su birikimi olduğunu gözlemleyebiliriz. v. Bunun nedeni suyun gaz halden yani kaynayan suyun buharlaşarak yükselmesi esnasında daha soğuk bir kütleyle (kapak) karşılaşarak birikmesidir. v Biriken su buharı yada halindeki su kütlesi su damlacıklarına dönüşür. SAMET ARIKAN 5. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ UYGULAMALARI

C˚ 100 80 60 40 20 KAYNAMA v. Sıvının buhar basıncının, dış basınca eşit olduğunda, sıvının her yerinden gaz kabarcıklarının çıkmasına kaynama denir. v Saf maddelerin kaynama noktası sabittir. v. Kaynama süresi boyunca sıcaklık sabittir. v. Sıvı bir maddenin içinde katı bir madde çözünmüşse karışımın kaynama noktası yüksektir. vÇözünen madde miktarı arttıkça kaynama noktası yükselir. v. Kaynama süresince sıcaklık sabit değildir. SAMET ARIKAN 5. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ UYGULAMALARI

C˚ 100 80 60 40 ERİME VE DONMA v. Isı etkisi ile maddenin fiziksel yapısında değişiklikler oluşur. v. Bir maddenin katı , sıvı veya gaz fazında yada durumunda oluşuna o maddenin hali denir. v Bir halden diğer bir hale geçmesine de hal değiştirme denir. v. ERİME: Katı bir maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesine erime denir. v. DONMA : Sıvı bir maddenin ısı vererek katı hale geçmesine donma veya katılaşma denir. 20 SAMET ARIKAN 5. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ UYGULAMALARI