WOJNY GREKW Z PERSAMI 1 Powstanie joskie 500

WOJNY GREKÓW Z PERSAMI 1. Powstanie jońskie 500 -494 2. Wyprawa perska w 490 r. p. n. e. 3. Wyprawa Kserksesa w 480 r. p. n. e. 4. Ateński Związek Morski

GENEZA WOJEN GRECKO - PERSKICH Ø zajęcie miast - państw greckich w Azji Mniejszej przez Persję ( Milet , Efez , Fokida ) i obłożenie ich podatkami co wywołało powstanie zbrojne Greków. ( powstanie jońskie ). Ø mieszanie się władców Persji w wewnętrzne sprawy państw greckich poprzez popieranie tyranów ( np. Hippiasza) niepopularnych w Grecji. ( czyli Ø wrogi stosunek Greków do despotycznej monarchii perskiej , będącej zaprzeczeniem greckich ideałów wolnościowych Ø przejęcie przez Persów kontroli nad Cieśninami Bosfor i Hellespont , łączących M. Egejskie z M. Czarnym , terenem eksportu surowców z kolonii w Azji Mniejszej do Grecji kontynentalnej. Ø poparcie Aten dla powstańców greckich w Azji Mniejszej (498 r. p. n. e. ).

WYPRAWA PERSKA 490 R. P. N. E. BITWA POD MARATONEM • siły greckie to 10 tyś Ateńczyków ( pod wodzą Militiadesa) i 900 - set Platejczyków - znacząca przewaga Persów ( ok. . 20 tys – pod wodzą Datysa). • bitwę stoczono w otwartym polu , • zwycięstwo Greków dzięki lepszemu wyszkoleniu bojowemu i taktyce walki tzw. falandze - ciężkozbrojnym żołnierzom piechoty walczącym w zwartym szyku i uzbrojonym w 6 metrowe włócznie. • wycofanie się Persów do Azji Mniejszej • znaczenie zwycięstwa pod Maratonem - odbiło się szerokim echem w świecie greckim ( pierwsze zwycięstwo nad Persami w otwartym polu) – wzmocnienie ducha walki w całej Grecji - niewielkie znaczenie z punktu widzenia strategicznego. – siły perskie nadal olbrzymie - wzrost woli rewanżu wśród władców Persji Militiades Datys Dariusz

Bitwa pod Maratonem • bitwę stoczono w otwartym polu , • zwycięstwo Greków dzięki lepszemu wyszkoleniu bojowemu i taktyce walki tzw. falandze ciężkozbrojnym żołnierzom piechoty walczącym w zwartym szyku i uzbrojonym w 6 metrowe włócznie. • wycofanie się Persów do Azji Mniejszej

Znaczenie bitwy pod Maratonem • wycofanie się Persów do Azji Mniejszej • znaczenie zwycięstwa pod Maratonem - odbiło się szerokim echem w świecie greckim ( pierwsze zwycięstwo nad Persami w otwartym polu) – wzmocnienie ducha walki w całej Grecji - niewielkie znaczenie z punktu widzenia strategicznego. – siły perskie nadal olbrzymie - wzrost woli rewanżu wśród władców Persji

Lata 490 -480 • zmiana tronu (Kserkses) w Persji opóźniła wyprawę na Greków • dwie koncepcje wojny w świecie greckim - walka na lądzie – zwolennikiem Sparta (Leonidas) - wojna na morzu – zwolennikiem Ateny (Temistokles) • budowa ateńskiej floty wojennej – 200 trójrzędowców

II kampania króla Kserksesa w czerwcu roku 480 p. n. e. • osobiste dowództwo króla perskiego i staranniejsze przygotowanie wyprawy. • przekroczenie cieśniny Hellespont, marsz na południe wzdłuż wybrzeża trackiego i macedońskiego • atak armii lądowej z północnej Grecji ( bitwa w wąwozie Termopile ) , będącym otworem do Grecji południowej - obronę powierzono królowi Sparty Leonidasowi • Nierozstrzygnięta bitwa morska około przylądka Artemizjon Leonidas pod Termopilami

BITWA POD SALAMINĄ • • • zajęcie Grecji środkowej i zniszczenie Aten – ludność wycofała się na Peloponez i Salaminę perska armia morska stoczyła bitwę z wycofującymi się Ateńczykami w cieśninie Salamina 29 IX 480 i poniosła klęskę w walce ze zwrotniejszymi okrętami Hellenów. pod dowództwem Temistoklesa. po tej klęsce Kserkses obawiając się odcięcia drogi morskiej do Azji Mniejszej, wycofał się do Babilonii , dla stłumienia powstania.

BITWA POD PLATEJAMI • kampania roku 479 p. n. e. zakończona druzgocącą klęską Persów w bitwie pod Platejami w Beocji ( 70 tyś Greków przeciwko 140 tyś. Persów ). • Wybuch powstania polis jońskich w Azji Mniejszej 479 • zniszczenie floty perskiej wokół przylądka Mekele

ZWIĄZEK MORSKI • Związek Morski 478/477 – sojusz polis greckich w rejonie M. Egejskiego, pod przewodnictwem Aten • cele - ostateczne wyzwolenie wszystkich Greków spod panowania perskiego - dostarczanie przez członków Związku okrętów i pieniędzy (Skarbiec na Delos) • *działania wojenne zakończyły się wycofaniem Persów z obszarów śródziemnomorskich , gdzie żyli Grecy w 449 – pokój Kaliasa • po klęsce Persów nastąpił wzrost znaczenia Aten i Sparty w Helladzie aż do bitwy Greków z Macedończykami pod Cheroneą w 338 r p. n. e. , która położyła na zawsze kres hegemonii Grecji w basenie Morza Śródziemnego.