Warunki referencyjne jako podstawa do prac nad ocen

Warunki referencyjne jako podstawa do prac nad oceną ekologicznego stanu wód płynących Na podstawie referatu K. Kulesza i in. Bliskie naturze kształtowanie dolin rzecznych Kraków 2006

SYSTEM TYPOLOGICZNY WÓD POWIERZCHNIOWYCH Klasyfikacja wód wg RDW • Kategorie wód – rzeki, jeziora, wody przejściowe, wody przybrzeżne • Podział Polski wg Ekoregionów (wg Illiesa): Wyżyny Centralne, Karpaty, Równiny Centralne, Równiny Wschodnie • Kryterium wielkości powierzchni zlewni : 10 -100 km 2, 1001000 km 2, 1000 -10 000 km 2, pow. 10 000 km 2 • Wysokość n. p. m. : powyżej 800 m. n. p. m. , 200 -800 m. n. p. m. , poniżej 200 m. n. p. m. • Typy podłoża: węglanowe, krzemianowe, organiczne

WARUNKI REFERENCYJNE • warunki referencyjne cieków to stan występujący obecnie lub w przeszłości, odpowiadający bardzo małej presji, bez wpływów uprzemysłowienia, urbanizacji i intensyfikacji rolnictwa, jedynie z bardzo niewielkimi modyfikacjami fizycznochemicznych, hydromorfologicznych i biologicznych elementów jakości.

METODY WYZNACZANIA WR · Warunki referencyjne oparte na danych przestrzennych, wykorzystujące dane ze stanowisk monitoringu; · Warunki referencyjne oparte na modelowaniu predykcyjnym; · Warunki referencyjne oparte na danych czasowych, wykorzystujące albo dane historyczne, albo paleorekonstrukcję, albo połączenie tych dwu metod; · Warunki referencyjne oparte na ocenie ekspertów; · Połączenie wskazanych wyżej sposobów

STANOWISKA REFERENCYJNE Dobór stanowisk refer. - kryterium ekologiczne, kryterium presji: • brak zanieczyszczeń antropogenicznych punktowych i obszarowych, • roślinność naturalna zgodna z typem rzeki i położeniem geograficznym, • Istniejące pobory wody nie mają wpływu na funkcjonowanie ekosystemu wodnego, • poziom bezpośrednich zmian morfologicznych umożliwia adaptację ekosystemu i przywrócenie stopnia bioróżnorodności i sposobu funkcjonowania charakterystycznych dla niezmienionych, naturalnych części wód, • brak zakłóceń spowodowanych przez inwazyjne gatunki roślin lub zwierząt

WARUNKI REFERENCYJNE WÓD PŁYNĄCYCH Biologiczne Elementy Jakości: 4 Skład i liczebność fitoplanktonu 4 Skład i liczebność makrofitów i fitobentosu 4 Skład i liczebność bezkręgowców bentosowych 4 Skład, liczebność i struktura wiekowa ichtiofauny

WARUNKI REFERENCYJNE WÓD PŁYNĄCYCH Hydromorfologiczne elementy jakości: 4 Wielkość i dynamika przepływu wód 4 Połączenie z częściami wód podziemnych 4 Ciągłość rzeki (w funkcji korytarza ekologicznego) 4 Zmienność głębokości i szerokości rzeki 4 Struktura i skład podłoża rzeki 4 struktura strefy nadbrzeżnej

WARUNKI REFERENCYJNE WÓD PŁYNĄCYCH Fizykochemiczne Elementy Jakości: 4 Warunki termiczne 4 Warunki natlenienia 4 Zasolenie 4 Zakwaszenie 4 Substancje biogenne 4 Specyficzne zanieczyszczenia

Wskaźnik jakości ekologicznej EQR • Wskaźnik Jakości Ekologicznej – EQR (wyznaczany dla każdego elementu biologicznego) jest odchyleniem zbadanych biologicznych elementów jakości od stanu bardzo dobrego (referencyjnego). • EQR wyraża się wzorem: Obserwowana wartość parametru Referencyjna wartość parametru I przyjmować może wartości od 0 do 1. O stanie ekologicznym decyduje ten element biologiczny, dla którego wartość EQR jest najniższa.

USTALANIE WARUNKÓW REF. – STAN PRAC W POLSCE • Typologia wód płynących w Polsce (25 typów, 3 typy cieków górskich, 12 typów wyżynnych, 7 typów nizinnych, 3 typy niezależne od ekoregionu) • Warunki referencyjne abiotyczne – wstępna charakterystyka • Weryfikacja biologiczna WR dla poszczególnych typów cieków • Kontynuacja prac

Uwagi końcowe • Ustalenie WR dla każdego typu cieku warunkiem koniecznym do realizacji oceny stanu ekologicznego wód • Ustalenie warunków referencyjnych oraz ocena stanu ekologicznego wód płynących podstawą do opracowania planów gospodarowania wodami w dorzeczu Wisły i Odry.

Dziękuję za uwagę