Srednjovjekovna knjievnost prof Sra Kosti Srednjovjekovna knjievnost Srednji

Srednjovjekovna književnost prof Srđa Kostić

Srednjovjekovna književnost ✣ Srednji vijek je epoha koja se nalazi između epoha starog i novog vijeka. Trajao je blizu deset vjekova: od pada Rimskog carstva 476. do otkrića Amerike 1492. godine. ✣ Ovu epohu obilježavaju feudalizam, širenje i učvršćivanje hrišćanstva. ✣ Stvaralaštvo u kulturi i umjetnosti (a time i u književnosti) bilo je pod snažnim uticajem crkve, pod njenim okriljem i u njenoj službi.

✣ Težište srednjovjekovne filozofije, koja je nazvana sholastikom, bilo je sistematizovanje vjerskog učenja i borba protiv različitih jeretičkih učenja koja su se u to vrijeme pojavljivala. ✣ Učenje o zagrobnom životu kao idealu i odricanje od ovozemaljskog života bilo je dominantno. Manifestovalo se kroz asketizam - povlačenje pojedinaca u usamljenost, odricanje i samomučenje. ✣ Asketizam (isposništvo) kao uzor i ideal, postao je predmet interesovanja književnih stvaralaca. Literatura o pustinjacima je cvjetala i postala osnovna lektira ondašnjih čitalaca.

✣ Rascjepom hrišćanstva na zapadnu (katoličku) i istočnu (pravoslavnu) crkvu, otpočelo je stvaranje zapadne i vizantijske kulture sa značajnim razlikama na duhovnom, žanrovskom i stilskom planu. ✣ U većem dijelu zapadne Evrope zvanični jezik države, crkve, nauke i književnosti bio je latinski jezik. Istovremeno, u istočnom i južnom dijelu Balkanskog poluostrva, Grčkoj, Maloj Aziji i Egiptu, zvanični jezik je grčki. ✣ U evropskom feudalizmu ponikla je institucija viteštva, čiji zadatak je bio odbrana crkve.

✣ Dužnost viteza je bila da štiti crkvu, slabe, udovice i sirote, da brani domovinu i bori se protiv nevjernika. U viteštvu se razvilo služenje ženi i iz njega kult dame (svaki vitez bi izabrao sebi damu, njen grb bi nosio na štitu, opjevao je u svojim pjesmama. . . ) ✣ Viteštvo je postalo glavni inspirativni izvor za književno stvaranje koje je dalo najpopularnije vrste toga vremena - epove i viteške romane. ✣ Najpopularniji su bili epovi: španski Pjesma o Sidu, germanski Pjesma o Nibelunzima, ruski Slovo o pohodu Igorovom, kao i romani o: Aleksandru Velikom, Lanselotu, Troilu i Kresidi, kralju Arturu i vitezovima Okruglog stola.

✣ Iako je srednji vijek često proglašavan vijekom mraka i nazadovanja, on je u stvaralačkom smislu, na planu umjetnosti i književnosti, dao temeljne impulse za razvoj mnogih nacionalnih književnosti evropskih naroda, među kojima i južnoslovenskih. ✣ Ovaj vijek je stvorio originalne književne forme, kao što su srednjovjekovni ep, viteški roman i trubadurska poezija. ✣ Pisana književnost kod Južnih Slovena začela se tek u srednjem vijeku i ostvarila značajne rezultate. O tome ćemo učiti u narednoj lekciji. ✣ Hvala na pažnji