LEERTAAK 6 DIERLIJKE PRODUCTIE LEEREENHEID 2 TOCHTIGHEID EN

LEERTAAK 6 DIERLIJKE PRODUCTIE LEEREENHEID 2 TOCHTIGHEID EN INSEMINEREN

PRAKTIJKOPDRACHTEN INLEVEREN!

INHOUD • Uitleg leereenheid 2 • Tochtigheidswaarneming • Inseminatie • ET • Drachtig

UITLEG LEEREENHEID 2 Leereenheid 2 Tochtigheid en insemineren • Tochtigheidssignalen en hulpmiddelen • Exterieurbeoordeling en stierkeuze • Basistermen fokkerij, opstellen fokdoel • Insemineren • Dierwelzijn, ethische overwegingen bij fokkerij

TOCHTIGHEID Koe heeft cyclus van 18 tot 25 dagen met een gemiddelde van 21 dagen 3 perioden: • Voortocht • Staande tocht • Natocht

VOORTOCHT • Duur: 8 uur • Wordt zelf niet besprongen • Nerveus gedrag • Gezwollen rode kling • Loeien, afzonderen • Soms helder taai tochtslijm • Ruiken aan andere koeien • Daling melkgift • Bespringt andere koeien • Daling voeropname

STAANDE TOCHT • Duur: 18 uur • Wordt besprongen • Sta-reflex • Gezwollen rode kling • Nerveus, opgewonden • Besnuffelt andere koeien • Helder taai tochtslijm soms tot op de grond • Bespringt andere koeien • Daling melkgift • Daling voeropname

NATOCHT • Duur: 12 uur • Melkgift normaal • Geen sta-gedrag • Eetlust normaal • Bespringt nog wel • Vaak afbloeden* (80 -85%) • Soms tochtslijm *Afbloeden: 1 -3 dg na de tocht, zegt niets over wel of niet drachtig zijn, wel over moment van de cyclus

SCHIJNTOCHTIGHEID • Rond de 9 e dag na tochtigheid is er, zowel bij gedekte als niet-gedekte koeien, in de eierstokken een groeigolf van enkele kleine follikels. Vooral bij jongere koeien leidt dit tot een oestrogeenpiek die valse tochtverschijnselen zoals onrust en slijmen kan veroorzaken. • Inseminatie kan tot baarmoederontsteking leiden

TOCHTIGHEIDSWAARNEMING • Hoeveel koeien je tochtig ziet op het bedrijf hangt af van: • Koekenmerken • Stalkenmerken • Mens- en organisatiekenmerken * Zie Koesignalen Vruchtbaarheid blz. 16

HULPMIDDELEN • Zoekstier • Veestiften • K-Mar-tochtigheidswaarnemers • Stappentellers

PRAKTIJKTIPS • 3 keer per dag, min. 15 minuten tocht waarnemen • Wees alert op actiemomenten

FILMPJES • Tochtig spuiten • Tochtdetectie • Ovalert

BRONSTINDUCTIE = OPWEKKEN • Toedienen prostaglandine-achtige preparaten • Gele lichaam sterft af en koe wordt binnen 5 dg tochtig • Cyclus van koe nabootsen • Inbrengen van een vaginale spiraal voor een periode van 8 -12 dg progesteronfase wordt nagebootst • Na verwijderen worden de dieren na enkele dagen tochtig

JUISTE INSEMINATIEMOMENT • Eisprong = gem. 30 uur na het begin van springgedrag • Na ½ uur is eitje op plaats van bevruchting • Op dat moment moeten daar dan spermacellen aanwezig zijn • Eitje blijft 8 -12 uur bevruchtbaar • Sperma in koe ondergaat rijpingsproces van ong. 6 uur en blijft 18 -24 uur vruchtbaar (uitschieters tot 48 uur) • Dus: 6 – 18 uur na het begin van het springgedrag

INSEMINATIE NA AFKALVEN • 2 wk na het kalven worden koeien weer tochtig, maar meestal is dit niet te zien: stille tochtigheid • Na ong. 50 dg en twee tochtigheden is de cyclus van de koe op orde • Belangrijk: koe kalft vlot, blijft niet aan de nageboorte staan, is gezond

HOELANG INSEMINEREN • Waarde van de koe voor het bedrijf? • Bijv. LW • ‘Laatste kans embryo’s’ • 7 dg na de tocht wordt embryo getransplanteerd • Uitstekende embryo’s waarvan foktechnische waarde minder belangrijk is

SOORTEN SPERMA • Siry. X • Merknaam voor gesekst sperma; 90% is vaarskalf • In. Sire • Merkergeselecteerde stieren: via merkeronderzoek zijn de DNA-gegevens in kaart gebracht • Conventioneel • Niet-gesekst sperma van fokstieren

EMBRYOTRANSPLANTATIE • Video ET merrie

DRACHTIG? • Scannen: vanaf 30 dg na bevruchting • Rectaal onderzoek: vanaf 42 dg na bevruchting • Drachttest d. m. v. melk: vanaf 35 dg na bevruchting • Drachttest d. m. v. bloed (ook jongvee/vleesvee): vanaf 35 dg na bevruchting

AAN DE SLAG • Maak het vragenblad