IGRZYSKA OLIMPIJSKIE TRADYCJE I CIEKAWE FAKTY O IGRZYSKACH

IGRZYSKA OLIMPIJSKIE TRADYCJE I CIEKAWE FAKTY O IGRZYSKACH OLIMPIJSKICH

Po raz pierwszy została wyeksponowana publicznie w amfiteatrze Uniwersytetu w Paryżu w 1914, podczas uroczystości z okazji 20 -lecia podjęcia decyzji o wznowieniu igrzysk olimpijskich. W ramach tych uroczystości odbył się V Kongres Olimpijski, na którym oficjalnie zatwierdzono flagę olimpijską. Inspiracją dla barona były V Letnie Igrzyska Olimpijskie, które odbyły się w 1912 w Sztokholmie, gdzie po raz pierwszy uczestniczyły reprezentacje państw z pięciu kontynentów. Flaga olimpijska jest jednym z najważniejszych symboli olimpijskich. HISTORIA FLAGI OLIMPIJSKIEJ Wciągana jest na maszt na stadionie olimpijskim podczas ceremonii otwarcia i pozostaje tam przez całe igrzyska olimpijskie aż do ceremonii zamknięcia. Pierwszy sztandar wciągnięto na maszt podczas VII Letnich Igrzysk Olimpijskich w Antwerpii w 1920 – pierwszy egzemplarz znajduje się obecnie w Muzeum Olimpijskim w Lozannie. Okręgi w rzeczywistości symbolizują pięć kontynentów. Sześć barw (pięć powyższych plus biała) ma oznaczać kolory obecne w roku 1913 na wszystkich flagach państw świata, na przykład Grecji, Szwecji, Hiszpanii, Francji, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Niemiec, Włoch, Belgii i Węgier. Pierre de Coubertin nawiązywał również do nowatorskiej flagi Brazylii i Australii, oraz starożytnych symboli Japonii i jemu współczesnych Chin. Flaga olimpijska jest chroniona prawnie jako znak towarowy notoryjny (powszechnie znany). Oprócz tego 41 krajów (między innymi Polska) jest sygnatariuszami międzynarodowej konwencji, tak zwanego Traktatu z Nairobi, mówiącej o ochronie idei symbolizowanych przez flagę olimpijską i ściganiu nadużyć związanych z jej wykorzystywaniem.

SYMBOLE IGRZYS K OLIMPIJSKICH Flaga olimpijska – prostokątna flaga przedstawiająca na białym tle pięć złączonych kół. Symbol olimpijski (koła) zaprojektował inicjator wskrzeszenia idei olimpijskiej, baron Pierre de Coubertin w 1912 a flagę w 1913. Wykonana została w zakładzie krawieckim „Bon Marche” w Paryżu. Jej wymiary to: trzy metry długości i dwa metry szerokości. Emblemat pięciu kół olimpijskich umieszczony jest centralnie, na białym polu bez obramowania. Koła są splecione ze sobą w dwóch szeregach (od lewej do prawej): • niebieski, czarny i czerwony na górze, • żółty i zielony na dole.

SYMBOLE IGRZYSK OLIMPIJSKICH 01 02 03 Hymn olimpijski – pojawił się po raz pierwszy podczas pierwszych igrzysk nowożytnych w Atenach w 1896 roku. Autorem słów był Kostis Palamas, natomiast muzykę skomponował Spiridon Samaras. Od tego czasu na każde następne igrzyska komponowano oddzielny hymn. W 1958 roku Międzynarodowy Komitet Olimpijski przyjął hymn z 1896 roku jako oficjalny hymn olimpijski. Mimo to na XVII Letnie Igrzyska Olimpijskie w Rzymie w 1960 skom ponowano (po raz ostatni) odrębny hymn. Od XVIII Letnich Igrzysk Olimpijskich w Tokio w 1964 hymn z pierwszych igrzysk w Atenach w 1896 roku jest stałą częścią ceremoniału olimpijskiego. Choć oryginalny hymn powstał w języku greckim, wielokrotnie podczas igrzysk wykonywano go w języku kraju goszczącego igrzyska. Hymn olimpijski pojawił się w następujących wersjach językowych: hiszpańskiej, niemieckiej, angielskiej, rosyjskiej, koreańskiej, japońskiej itd.

SYMBOLE IGRZYSK OLIMPIJSKICH Citius-Altius-Fortius (łac. „szybciej, wyżej, silniej” lub „szybciej, wyżej, mocniej”) – motto olimpijskie, dewiza igrzysk olimpijskich i Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Autorem motta był pedagog, kaznodzieja zakonu dominikanów Henri Didon (1840 -1900), a Pierre de Coubertin w trakcie Kongresu Olimpijskiego w Paryżu w roku 1894, uczynił te słowa dewizą Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Motto nawiązuje do tradycji antycznej i jednocześnie wyraża aspiracje nowożytnego ruchu olimpijskiego. enri Didon (1840 -1900), dyrektor École Albert le-Grand w Arcueil w pobliżu Paryża, użył słów „citius altius fortius” na apelu szkolnym podczas wręczania nagród zwycięzcom szkolnych zawodów sportowych w marcu 1891 roku, zachęcając w ten sposób uczniów do sportowej rywalizacji. Słowa te były wyhaftowane na fladze, która towarzyszyła tym pierwszym zawodom szkolnym w klasztornej szkole oraz tymi samymi słowami w języku francuskim: „Plus vite, plus haut, plus fort” rozpoczynał się też hymn tej szkoły. Na zawodach był obecny baron Pierre de Coubertin, który dwa tygodnie później napisał krótkie sprawozdanie w biuletynie „Les Sports Athlétiques”, gdzie zacytował hasło Henri Didona. Hasło zostało umieszczone w nagłówku pierwszego numeru Biuletynu MKOl (Bulletin du Comité International des Jeux Olympiques) w roku 1894 oraz na dyplomach pamiątkowych uczestników kongresu, ale w kolejności Citius-Fortius-Altius. Na II Kongresie Olimpijskim w Hawrze w roku 1897 przyjęto hasło „Citius -Altius-Fortius” jako dewizę Kongresu. Od Igrzysk w Antwerpii (1920) słowa te zostały oficjalnie uznane za motto międzynarodowego ruchu olimpijskiego.

SYMBOLE IGRZYSK OLIMPIJSKICH Znicz olimpijski – znicz, który jest zapalany w dzień rozpoczęcia igrzysk olimpijskich. Znicz zapala ostatni uczestnik (czasami może to być grupa osób) sztafety biegnącej z ogniem olimpijskim zapalonym tradycyjnie w Olimpii od promieni słonecznych. Znicz pozostaje zapalony aż do końca igrzysk olimpijskich. Starożytne igrzyska olimpijskie Na czas starożytnych igrzysk olimpijskich w Olimpii zapalano ogień za pomocą promieni słonecznych skupionych przez zwierciadło. Płomień palił się na ołtarzu Hestii, ogień zapalano również na ołtarzach Zeusa i Hery. Zapalaniu ognia nie towarzyszyła żadna ceremonia. Ogień symbolizował czystość, prawdę, światło i wiedzę. Nowożytne igrzyska olimpijskie pierwszy znicz olimpijski pojawił się na igrzyskach w Amsterdamie w 1928. Od 1936 roku płomień olimpijski na igrzyska letnie zapalany jest za pomocą promieni słonecznych skupionych przez paraboliczne zwierciadło na stadionie w Olimpii. Stamtąd jest on przenoszony przez olimpijską sztafetę do miejsca rozgrywania igrzysk w danym roku. Zwyczaj ten został zapoczątkowany przed Letnimi Igrzyskami Olimpijskimi w Berlinie w 1936 roku z inicjatywy niemieckiego działacza sportowego Carla Diema (1882– 1962). W 1952 i 1960 roku płomień olimpijski na igrzyska zimowe został zapalony od ognia w piecu w domu norweskiego skoczka narciarskiego Sondre Norheima w Morgedal. W 1956 roku płomień na igrzyska zimowe w Cortina d'Ampezzo został zapalony w Świątyni Jowisza w Rzymie. Od 1964 roku płomień olimpijski na igrzyska zimowe zapalany jest również w Olimpii. W 1994 roku jednak, przed igrzyskami w Lillehammer drugi płomień został zapalony ponownie w Morgedal. Kilkakrotnie ceremonii zapalenia znicza nadawano symboliczny charakter, celem podkreślenia ideałów olimpijskich. Podczas igrzysk w Tokio w 1964 znicz zapalił Yoshinori Sakai, urodzony w dniu zrzucenia bomby atomowej na Hiroszimę. W 2000 w Sydney znicz zapalała Aborygenka Cathy Freeman.

INNE SYMBOLE OLIMPIJSKIE Maskotka igrzysk olimpijskich – oficjalna maskotka letnich lub zimowych igrzysk olimpijskich. Po raz pierwszy maskotka olimpijska pojawiła się w 1968 na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w Grenoble (Francja). Od tej pory na każde igrzyska projektowana jest jedna lub kilka maskotek. Zwykle są to zwierzęta charakterystyczne dla danego obszaru. Po raz pierwszy maskotka była wykorzystywana na szerszą skalę w promocji igrzysk podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich 1980 w Moskwie. Niedźwiadek Misza pojawił się nie tylko podczas ceremonii otwarcia i zamknięcia igrzysk, ale i w filmie animowanym oraz na oficjalnych produktach handlowych.

CEREMONIA OTWARCIA Tradycyjnie igrzyska otwiera trwająca kilka godzin ceremonia otwarcia, której celem jest m. in. zaprezentowanie miasta i państwa, w którym odbywają się igrzyska. Stałym elementem tej ceremonii jest defilada państw biorących udział w zawodach. W defiladzie maszerują zawodnicy oraz działacze sportowi z danego kraju. Każde z państw wyznacza jednego sportowca, który jako chorąży (flagowy) reprezentacji niesie flagę państwa. Sportowcy wchodzą na stadion według alfabetu języka używanego w państwie, które gości igrzyska. Z uwagi na szacunek dla ojczyzny igrzysk defiladę otwiera Grecja, a kończy gospodarz. Po wejściu wszystkich krajów na stadion olimpijski głowa państwa organizującego zawody dokonuje oficjalnego otwarcia igrzysk, wypowiadając formułę: dla letnich igrzysk: Ogłaszam otwarcie Igrzysk w. . . (nazwa miasta gospodarza) dla uczczenia. . . (numer Olimpiady). . Olimpiady ery nowożytnej, dla zimowych igrzysk Ogłaszam otwarcie. . . (numer Zimowych Igrzysk Olimpijskich) Zimowych Igrzysk Olimpijskich w. . (nazwa miasta gospodarza). Wcześniej, w trakcie odgrywania hymnu olimpijskiego, na maszt wciągana jest flaga olimpijska, którą wnoszą na arenę wybitne osobistości. Wszyscy flagowi zbierają się w kole, a jeden wybrany zawodnik, jeden trener oraz jeden wybrany sędzia składają, w imieniu wszystkich zawodników, trenerów i sędziów, przysięgę olimpijską. Na koniec przedostatni biegacz sztafety olimpijskiej wbiega na stadion niosąc ogień olimpijski. Przekazuje go ostatniemu biegaczowi sztafety, zazwyczaj z goszczącego igrzyska kraju, który zapala znicz olimpijski. Często wypuszczane są gołębice – symbol pokoju.

CEREMONIA ZAMKNIĘCIA W części artystycznej ceremonii zamknięcia oprócz spektaklu przygotowanego przez gospodarzy swoją prezentację przedstawia również miasto następnych igrzysk. Sportowcy wkraczający na stadion nie są już podzieleni wedle państw, a wszystkie flagi państw uczestniczących w „festiwalu sportów” są niesione razem. Podczas ceremonii zamknięcia odgrywa się hymny oraz wciąga na maszt 3 flagi: państwa obecnie goszczącego igrzyska, przyszłego gospodarza oraz Grecji. Nowym zwyczajem jest ceremonia dekoracji zwycięzców ostatniej konkurencji: w przypadku LIO maratonu, a podczas ZIO biegu narciarskiego na 50 km. Przemawiają ponownie Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego oraz Przewodniczący MKOl wypowiada formułę: Igrzyska Olimpijskie w. . . uważam za zamknięte, oraz „wzywa młodzież całego świata do stawienia się za 4 lata w mieście przyszłych igrzysk”, po czym opuszcza się flagę olimpijską oraz gasi znicz. Stałym elementem jest również przekazanie flagi olimpijskiej przez mera (burmistrza, prezydenta) obecnego miasta-gospodarza przyszłemu organizatorowi igrzysk.

Na pierwszych igrzyskach rozgrywano zawody jedynie w 9 dyscyplinach: lekkoatletyce, kolarstwie, szermierce, gimnastyce, strzelectwie, tenisie, podnoszeniu ciężarów, zapasach i pływaniu (zawody wioślarskie z powodu złej pogody odwołano). Współcześnie ich liczba osiągnęła już 50, a ta liczba ciągle rośnie. W skład każdej dyscypliny wchodzi od kilku do kilkunastu DYSCYPLINY OLIMPIJSKIE konkurencji, które rozgrywane są oddzielnie przez kobiety i mężczyzn. Jednak istnieją takie dyscypliny bądź konkurencje, które są rozgrywane wyłącznie przez kobiety (gimnastyka artystyczna, pływanie synchroniczne, siedmiobój lekkoatletyczny, rozgrywany w przeszłości softball) lub wyłącznie przez mężczyzn (dziesięciobój lekkoatletyczny, zapasy w stylu klasycznym, rozgrywany w przeszłości baseball). Jedyną dyscypliną, w której nie ma osobnych konkurencji dla kobiet i mężczyzn jest jeździectwo. Żeby dana konkurencja mogła być wpisana do programu olimpijskiego musi być powszechnie uprawiana w wielu krajach świata: dla konkurencji męskich – w co najmniej 75 krajach na 4 kontynentach, dla kobiecych – w co najmniej 40 krajach na 3 kontynentach.

CIEKAWOSTKI ZWIĄZANE Z IGRZYSKAMI OLIMPIJSKIMI 1. Pierwsze Igrzyska Olimpijskie odbyły się w VIII wieku przed naszą erą w Olimpii (Grecja). Organizowano jest co cztery lata, przez dwanaście wieków. W IV w. naszej ery wszystkie pogańskie wydarzenia zostały zakazane przez Cesarza Teodozjusza I (w tym Igrzyska Olimpijskie). 2. 1500 lat później przywrócono tradycję Igrzysk. Pierwsze nowożytne Igrzyska Olimpijskie odbyły się w Grecji w 1986 r. 3. W starożytnej Grecji sportowcy nie musieli się martwić o sponsorów czy modę. Ćwiczyli nago. 6. Od 1924 do 1992 r. Zimowe Igrzyska Olimpijskie odbywały się tego samego roku co Letnie. Obecnie organizowane są w odrębnych cyklach, dwa lata po Letnich Igrzyskach. 7. Jedynie dwóch sportowców zdobyło medal zarówno w Letnich, jak i Zimowych IO. Christa Ludinger-Rothenburger dokonała tego wyczynu tego samego roku. 8. Podczas IO w Londynie w 2012 r. , w wiosce olimpijskiej, przez jedynie ponad dwa tygodnie zużyto 165 000 ręczników. 4. Igrzyska trwały wtedy pięć do sześciu miesięcy. 5. Kobiety mają prawo uczestnictwa w Igrzyskach od 1900 r. 9. Oficjalnymi językami IO są angielski i francuski oraz oficjalny język kraju goszczącego. 10. W Olimpiadzie wziął udział Tarzan. Johnny Weissmuller, sportowiec-aktor, który zagrał Tarzana w 12 filmach, wygrał 5 złotych medali olimpijskich w pływaniu w latach dwudziestych.