Gurasoen motibazioa lantzeko arrazoirik ba al dugu UrolaKostaldeko

Gurasoen motibazioa lantzeko arrazoirik ba al dugu? Urola-Kostaldeko HN mintegia 2012 -11 -14 Iñaki Biain. G 02 BGko HNA normalkuntza@jaizkibel. net

Gazteen erabilera eta… Gurasoen jokaera Hainbat eskema eta ideia

Erabileran eragiten duten faktoreak Gizartea Harreman Sarea. 1. Harreman Sarea. 2. Familia Eskola Harreman Sarea. 5 PERTSONA Harreman Sarea. 3 “Sarekoak” Harreman Sarea. 4 Auzokoak Lagunak

Prospektiba eta perspektiba: Erabileran Eragiten duten Faktoreak amaierako eskema

Gazteen erabileran azterketa (Arrue ikerketa) Erabilera Gelan eta Jolaslekuan Bilakaera adinaren arabera “Eskola” - gizarteko beste erabilera orokorretatik nahiko “aparte” (euskararen aldera) erabilera-arauetan. Bereziki LMHn, eta bereziki gela barruan. “Heldu” izatera hurbildu ahala >>> Gizarteko erabilera-arauetara hurbildu, konbergentzia…

Erabileraren atzean zer? • Jokaera • Jarrerak Motibazioa • Usteak Sinesmenak • Bizipenak • • • Hautemateak / Pertzepzioak • Bizipenak

• Familikoen hizkuntza-jarrerak (usteek eta erabileraohiturek) ergten dute gazteen uste eta jokaeretan – Gertukoen usteek eta erabilera ohiturek eragina dute gazteak eraikitzen doazen uste eta hautemateetan – Gertuko sareen erabilera-ohiturek eta –arauek eragina dute. Gazteen hizkuntza-jokaera inguruan nagusi den jokaera horretara hurbilduz doa (Sozializazio-prozesu logikoa). Beraz helduon erabilera-ohiturek eragina dute gazteen garatzen dituzten ohituretan • Familikoen espektatibek ere eragin handia dute

Zer ekartzen burura irudi hauek ? Umeekin egitendizuete al dugu?

Umeekin Zer ekartzen bakarrik? ? ? dizuete burura irudi hauek ?

Hainbat datu eta gertakari Lantzeko beharra izan daitekeela pentsatzera eraman nautenak

Kezka-iturriak

1. - Gela-argazkia erabiltzen (2006? ) • Eskaera (Arrue): Ikastetxe askotan bete • Datuak sartzeko BGan elkartu eta. . . HARRIDURA!!! • Euskara dakien aita-ama askok. . . – seme-alabekin bai, baina. . . –. . . haien artean? Askotxok erdaraz • Euskara 2 H izango al dute? Horregatik izango da?

2. - Lehentasunen pertzepzioa (SOHATen ikerketa) Irakasleon % 57 k Euskara %30 ek Ingelesa Gurasoen %57 k Ingelesa eta %35 ek euskara

3. - Hiz. Be. Gia ikerketaren datuek • Egun eskoletan seme-alabak dituen belaunaldia (osaera SLari dagokionez) belaunaldi berezia da • Bereziki gure eskualdean (bestelakoa izan daiteke zuenean) – Ezagutza maila ez da oso altua. (Dakiten askorentzako 2 H da, eta horietako batzuek ez dute gaitasun handiegirik garatu) • Euskal elebidunen %korik baxuena • Erdal elebidunen eta elebidun hartzaileen %korik altuena – – Gaztelerarekiko identifikazio altua Inposizio sentimendua altuxeagoa Etorkizuneko Hizkuntza. Beharrezkoa Politizatua. Promozionatua

4. - Ezagutza maila altuko herrietan helduen erabilera altua al da? • Eskaerak, Bizkaia aldean • Ikusitakoak, Gipuzkoako hainbat herritan

5. - Labiagakoen ikerketa SL • Bortzirietako Labiaga Ikastolan, DBHko ikasleek familietan euskararen ezagutza eta erabilera ikertu. Emaitzak hitzaldi batean aurkeztu. Hitzaldiak Youtuben • Emaitza euskal deigarriak elebidunen jailbreak %korik baxuena – Bortzirietan (1: 40 – 4: 40) – Beran (3: 20 – 5: 30)

Aukerak ere… (euskarriak)

Seme-alaben hizkuntza gaitasunarekiko interesa Hiz. Begia, 2007

ERDALDUNEN EUSKARAREKIKO AURREIRITZIAK ETA JARRERAK Zenbait datu => Zergatik eskolarazten dituzte gurasoek seme/alabak euskarazko hizkuntza ereduetan Esti Amorrortu Ane Ortega (2009) Euskara, 54

Euskarazko ereduetan matrikulatzeko motiboak • Motibazio integratzailea – Euskararekiko konpromisoagatik – Integratzeko • Motibazio instrumentala – Euskararen prestigio handitu da – Euskara beharerzkotzat/desiragarritzat jotzen da • Euskarari, hizkuntza-jabetasunari eta eleaniztasunari buruzko aurreiritziek eraginda: – – Euskara hizkuntza zaila da Helduentzat zaila, umeentzat –berriz- oso erraza Murgiltzea da euskara ikasteko modu bakarra Zenbat eta hizkuntza gehiago jakin hobe; bi jakinda askoz errazago ikasten dira beste batzuk – Euskarak etorkizun oparoa dauka

Integratzeko… • Alabaina, adostasun handia dago Euskadiko umeek euskara ikasi behar dutela esaterakoan: “Euskadiko umeek euskara ikasi beharko lukete” baieztapenaren aurrean batetik laurako eskalan bataz beste 3, 98 ko adostasuna erakutsi zuten galdesorta erantzun zuten erdaldunek.

Euskara beharrezkoa/desiragarria • haien ustez, seme-alabek euskara jakitea abantaila izango da, lana bilatzeko, “ondo etorriko zaie”, edo, hobeto esanda, litekeena da ez jakitea desabantaila izatea… • Euskarak prestigioa irabazi duen seinale, erdaldun gehienek etorkizun oparoa aurreikusten diote. uste horrek seme-alabak euskaldunak izan daitezen nahi izatea eragiten du (ikus 5. 5. atala).

Murgilketa da euskara ikasteko modu bakarra • Esan bezala, erdara nagusi den lekuetan, ezin da euskara modu “naturalean” bizi, edo gutxieneko naturaltasunez bizitzeko aukera bakarra eskola da. “naturaltasuna”, eta, azken batez, hizkuntzaikaskuntza arrakastatsua, izateko, egoera askotan bizi behar da hizkuntza horretan. Euskal hezkuntza-sistemak eskaintzen duen murgiltzeak “naturaltasun” atal bat, behintzat, bermatzen duela sumatzen da. • Guraso erdaldun askok, gainera, eskolan gaitasun komunikatibo osoa eskuratu daitekeela uste dute eta, azken batez, eskolak euskararen etorkizuna bermatzen duela, “denek ikasten dutenez. . . ” (ikus 5. 5. atala).

Euskarak etorkizun oparoa dauka • Erdaldun gehienek etorkizun oparoa aurreikusten diote euskarari. Uste horrek seme-alabak euskaldunak izan daitezen nahi izatea eragiten du eta, beraz, oso mesedegarria da belaunaldi gazteek hezkuntza-sistemaren bidez euskara ikas dezaten, baina aldi berean arrisku handia dakar euskararen normalizaziorako, askok uste baitute, ume “denek” ikasten dutenez, euskara ez dagoela arriskuan, “erlaxatu” gaitezkeela, alegia:

Aurreiritzi , mesedegarriak Iritzi oso zabaldua: • Zenbat eta hizkuntza gehiago hone • Txikitatik elebiduna izanda errazago ikasten da hirugarren hizkuntza ERDALDUNEN EUSKARAREKIKO AURREIRITZIAK ETA JARRERAK Zenbait datu

Arreiritzi oztopatzaileak • Euskara Hizkuntza zaila • Hitz egin ahal izateko ondo jakin behar da • Adinarekin ikasteko gaitasuna galdu

Zuek zer deritzozue?

Horrez geroztik, hainbat motibazio jarduera garatu ditut

Jardueren ezaugarriak • Hitzaldia baino, hausnartzeko saioak. Xedea gaia aztertzeko egoeran jarri eta zenbait ondorio atera ditzaten proposatu. Pista edo proposamen batzuk ere eskaini • Zenbaitetan familia euskaldunak nagusi. Beste batzuetan familia erdaldunak batez ere

Jardueretatik ateratako ondorioak Positiboak (+): • Merezi dute • Familiek estimatu dute hausnartzeko aukera Zalantza (? ? ? ): • Familiak nola erakarri saiora? ? ?

Belaunaldiaren* hainbat ezaugarri. Haien ikuspuntua Hainbat datu deigarri * 2007 an 31– 45 urte zituzten Gipuzkoarrak

Gaitasuna

Gaitasuna, hala-moduzkoa. % 61 ak ulertu % 53 ak Irakurri % 50 ak hitz egin % 48 Idatzi Baina. . .

1 H gaztelera dutenek euskara dutenen ia doblea, alde handiena duen belaunaldia Gainera. . .

Bereziki gure eskualdean Bestelako egoera zuen eskualdean

Ia euskaldunen %korik altuena % 29

Euskal elebidunen %rik baxuena, belaunaldian

. . . eta bereziki geure eskualdean

Hizkuntzekiko identifikazioa Hizkuntzen irudi-atributuak

Hizkuntzekiko identifikazio-maila, gazteleraren alde

Nabarmenagoa geure eskualdeetan. . .

. . . eta euskarazko gaitasun baxukoengan

Belaunaldi honek inposizio sentimendu altuagoa du

Gainerako irudi-atributuekiko ere bestelakoa da, 1

Gainerako irudi-atributuekiko ere bestelakoa da, 2

Seme-alaben hizkuntza gaitasunarekiko interesa Ez dute adina edo eskualdearen araberako daturik eman

Seme-alaben hizkuntza gaitasunarekiko interesa

Seme-alaben hizkuntza gaitasunarekiko interesa

Seme-alaben hizkuntza gaitasunarekiko interesa

Hizkuntzak eguneroko bizimoduan beharrezko

Euskara erabiltzea praktikoagoa edo eraginkorragoa

ERDALDUNEN EUSKARAREKIKO AURREIRITZIAK ETA JARRERAK Zenbait datu Esti Amorrortu Ane Ortega Itziar Idiazabal Andoni Barreña (2009)

Aurreiritzi , mededegarriak Iritzi oso zabaldua: • Zenbat eta hizkuntza gehiago hone • Txikitatik elebiduna izanda errazago ikasten da hirugarren hizkuntza

Arreiritzi oztopatzaileak • Euskara Hizkuntza zaila • Hitz egin ahal izateko ondo jakin behar da • Adinarekin ikasteko gaitasuna galdu

Bai-bainakoak, seme-alaben hezkuntza-eredua (a) “Euskalduna ez naizenez eta transmititu ezin dezakedanez nire seme -alabek ikas dezaten” • (367) No conseguí aprender a hablar en euskera. (. . . ) Sí me he preocupado de que mis hijos aprendan euskera. El mayor ya perfecto, y el pequeño está en ello, tiene cuatro años todavía. (ZA-D, 9) (b) “Etorkizunean ondo etorriko zaielako” • (368) Nosotros vemos, al cabo del año vemos cientos de personas, de parejas o que han tenido hijos, o que los quieren tener, que te cuentan, el modelo tal, y la mayor parte de la gente les mete en el modelo en el que meten euskera. Pero, ¿por qué? Porque el día de mañana lo van a tener más fácil, si no. . . (GA-B, 56) • (369) Porque ahora no creo que nadie se plantee no meter a un hijo a una ikastola cuando saben que el futuro aquí, en el País Vasco, es hablar euskera. (BA-C, 38) (c) Aukerarik ez dagoelako • (370) Yo creo que si le llevas es porque tampoco es que tienes otra alternativa tampoco. O sea, yo encantado de que aprenda, porque aprende un idioma, porque está con sus amigos también, es que ahora igual cambias el colegio. ¿Por qué va a éste? Pues por cercanía o porque van sus amigos, al fi nal todo infl uye. Lógicamente, yo creo que es un poco la suma de varias cosas. (ZA-C, 23)

Bai-bainakoak, seme-alaben hezkuntza-eredua

Helduak eta euskararen ikas-irakaskuntza • Laburbilduz, eskatzen dena da pertsona helduei zuzendutako ikaskuntza- -sistema berritzea malgutzea, ikaskuntza-helburu eta motibazio desberdinei erantzungo dieten ibilbide, metodo eta aukerak proposatzea, eta, aurrez ikusitakoaren arabera, proposamenak pertsona heldu gehienen behar eta mugetara hobeto egokitzea