ETMDE ETK Prof Dr Semiyha TUNCEL 1 ETK

EĞİTİMDE ETİK Prof. Dr. Semiyha TUNCEL 1

ETİK TEORİLER Betimleyici Etik, insan eylemlerini gözlemleyerek, insanın kendi eylemine eleştirisel bakarak aydınlanmasını amaçlar Normatif Etik, Betimleyici etiğin tersine ahlâki eylemler için norm, standart, ortak değer ve düzenleyici ilkeler ortaya koymayı amaçlar Metaetik Etiğin doğası ve ahlaki gerekçelendirme hakkında yorumlar yapar. Etiğin göreli olup olmadığı ya da insanın hep kendi çıkarları için Davranıp davranmadığı gibi tartışmalar metaetiğin konusudur. Kısaca; normatif etiğin ortaya koyduğu ahlaki yargıları analiz eder. Prof. Dr. Semiyha TUNCEL 2

Etik teorier Betimleyi etik Normatif etik Bencillik Aksiyolojik Meta etik Deontolojik Kantçı Etik Teleolojik Yararcılık Altın Kural Durum Etiği Ross’un Koşulu İlk Elden Ödevleri Prof. Dr. Semiyha TUNCEL 3

TELEOLOJİK KURAM • EN İYİ SONUCU HANGİ EYLEM SAĞLAR? cevap var cevap yok ise en iyi ve en az zarar veren eylem En fazla sayıda insanın en yüksek mutluluğa ulaşması. Prof. Dr. Semiyha TUNCEL 4

TELEOLOJİK KURAM • Ahlaki eylemin değerini, eylemin sonucunun belirlediğini ileri sürer. • Örn. İyi niyetli bireyin davranışı sonucu başkalarına zarar vermesi bu eylemin ahlaki bakımdan yanlış olduğunu savunur. Prof. Dr. Semiyha TUNCEL 5

TELEOLOJİK KURAM BENCİLLİK: “içinde benim için ne var” “benim için iyi mi? YARARCILIK: “ en büyük mutluluk” “eylem mutluluk getiriyorsa doğru” “eylem mutluluk getirmiyorsa yanlış” DURUM ETİĞİ: olayın doğruluğu ve yanlışlığı duruma göre değişir. Prof. Dr. Semiyha TUNCEL 6

DEONTOLOJİK TEORİLER �Eylemin sonucu yerine eylemin doğruluğu ve yanlışlığı üzerinde durur. �Eylemin temelindeki niyet ve gerçekleştirdiği “ÖDEV” in önemli olduğunu ileri sürer. �akıllı ve sorumlu bir varlık olan insanın yerine getirmesi gereken ödevleri vardır. �Kişinin tek ödevi: kabul edilmiş, yerleşmiş ahlaki ölçütlere uymaktır. Prof. Dr. Semiyha TUNCEL 7

DEONTOLOJİK TEORİLER KANTÇI ETİK: Etik davranış mutluluk elde etme ya da yarar sağlama için değil ödev duygusuyla yerine getirilmelidir. ALTIN KURAL: Sana nasıl davranılmasını istiyorsan öyle davran. ROSS’UN KOŞULU/İLK ELDEN ÖDEVLERİ: “iyi” den çok eylemin “DOĞRULUĞU” önemlidir. “Görev ve ilk elden görev” Örn: Söz verdiğiniz randevuya giderken kan vermenizin gerekmesi. Prof. Dr. Semiyha TUNCEL 8