De Oudheid Grieken en Romeinen in de context

De Oudheid Grieken en Romeinen in de context van de wereldgeschiedenis Hoorcollege propedeuse 2015 -2016 semester I blok I F. G. Naerebout

Ter herinnering • Elke 14 dagen de uitgewerkte werkcollegeopdracht 48 uur vóór je werkcollege inleveren via Blackboard (‘inleverpunt’) • Te dien einde eerst jezelf inschrijven in je eerstejaarsgroep via Blackboard • Powerpoints van dit college en verdere informatie: Blackboard en www. oudegeschiedenis. info (Syllabi) • Facebook Oude Geschiedenis: www. facebook. com/Ancient. History. Leiden

Vervolg eerste college • ¶ 3 Het 3 de en 2 de millennium v. C. Tweede college • ¶ 1 Het 1 ste millennium v. C. • ¶ 2 Griekenland & Rome tot ca. 500 v. C.

3 de en 2 de millennium v. C. Einde 4 de millennium: urbanisering; schrift; bronstechnologie vroege steden/staten; arbeidsverdeling; sociale differentiatie; bureaucratie; leger en oorlog Hoofdthema’s: migraties; rijksvorming

2400 v. C. § Mesopotaamse hegemonieën Oeroek; Rijk van Sargon van Akkad; Oer 2000 v. C. § Komst van de Amorieten § Einde Soemer en opkomst van Babylon § Begin van geschiedschrijving in Mesopotamië § Begin van Minoïsche bloeiperiode; schrift: Lineair A; Cycladisch/Egeïsche beschaving § Komst van Grieken en van Italische volken 1700 v. C. § Babylon: Hammurabi: wetscodificatie

1600 v. C § Santorini/Thera/Thira § Opkomst van nieuwe machtsblokken Elam, Assyrië, Mitanni, Hittieten-rijk § Griekenland: bloei van Helladische cultuur; Mycene 1500 v. C. § Einde Indusbeschaving § Opbloei van China: Shang; Chinees schrift: karakters § Grieken op Kreta: Lineair B § Egypte expansief in Nabije Oosten: Nieuwe Rijk

• (Pre-)Griekse wereld • Bronstijd 3000 -1000 • Italië/Rome • Bronstijd 1500 -900 • 2000 Minoïsch. Cycladisch (pre-Grieks) • 1600 Helladisch. Myceens (Grieks) • 1200 Crisis • • Dark Age 1000 -750 Archaïsch 750 -500 Klassiek 500 -338 Hellenistisch 338 -30 • Vroegste Rome 900600 • Koningstijd 600 -500 [753 -510/509] • Republiek 500 -27 [510/509 -27]

Cycladen

Kreta in de Minoïsche periode: archeologische vindplaatsen

Knossos

Knossos: reconstructie

Mycene

Mycene: reconstructie

Een kleitablet beschreven met Lineair-B (de schriftsoort): de taal is een vroege vorm van Grieks (‘Myceens’, ‘Myceens-Grieks’) Deze teksten bewijzen dat tussen c. 1600 en 1200/1000 v. C. de overheersende cultuur GRIEKS was; vóór c. 1600 (en op Kreta tot c. 1500) was de overheersende cultuur pre-Grieks (al waren er reeds Griekssprekenden aanwezig)

1200 v. C. § Ondergang Late Bronstijd-bestel, migraties Val van het Hittietenrijk, invallen door de Zeevolken, binnendringen van Arameeën in Mesopotamië en Nabije Oosten, begin van het einde voor Myceens Griekenland (wegkwijnend tussen 1200 -1000) 1100 v. C. § China: Zhou

1600 -1000: de rijken van de 2 de helft van het 2 de millennium en met paarse pijlen de migratiestromen die c. 1200 de ondergang van dit Bronstijdbestel inluiden (of begeleiden? )

¶ 1 Het 1 ste millennium v. C. 1000 v. C. § Successor states: Neo-Hittieten, Frygiers § Verspreiding van het alfabet-schrift 900 v. C. § Opkomst van Assyrië als grootmacht § In het Nabije Oosten: Fenicië, Filistijnen, Israel, Juda

¶ 2 Griekenland & Rome tot ca. 500 v. C. Griekenland in de Dark Age 1000 -750 • De Griekse wereld van Homeros? • Migraties: Doriërs (“tweede komt van de Grieken”); oversteek naar Klein-Azië; Cyprus Archaïsch Griekenland 750 -500 • Ex oriente lux einde isolement, vele stimulansen vanuit het oosten, waaronder het alfabetschrift • Polis, poleis opkomst van de Griekse ‘stadstaat’ • Bevolkingsgroei en ‘kolonisatie’: Grieken zwermen uit over de Middellandse Zee en de Zwarte Zee en stichten nieuwe poleis

Dark Age migratie van Dorische Grieken van noord naar zuid, en van andere Grieken naar de overzijde van de Egeïsche Zee

en Grieks moederland Archaïsche migratie van Grieken vanuit het Grieks moederland (Grieks vasteland, Griekse eilanden en de kust van Klein-Azië) naar de Griekse ‘kolonies’ (= nieuw gestichte zelfstandige poleis op de kusten van Spanje, Zuid-Frankrijk, Sicilië en Zuid-Italië, Noord. Afrika, Hellespont en Bosporus en de Zwarte Zee)