ASDTE ALKALTE SUYUN KMYASAL ETKENL ERD HDROJEN YONU

ASİDİTE –ALKALİTE SUYUN KİMYASAL ETKENLİĞİ İÇERDİĞİ HİDROJEN İYONU KONSANTRASYONUNA BAĞLIDIR. VE BU PH İLE İFADE EDİLİR. ŞAYET ÇÖZELTİNİN İÇİNDEKİ HİDROJEN VE HİDROKSİL GURUBU İYONLARININ KONSANTRASYONU EŞİT İSE, HİDROJEN VE HİDROKSİL İYONLARI KONSANTRASYONU EŞİT OLUP, PH = 7 ‘DİR VE ÇÖZELTİ NÖTR OLARAK İFADE EDİLİR. HİDROJEN İYONU ARTTIKÇA PH KÜÇÜLÜR VE ÇÖZELTİ, ASİTİK BİR KARAKTER ALMAĞA BAŞLAR.

REDOKS POTANSİYELİ Eh, ÇÖZELTİNİN OKSİDASYON VEYA REDÜKSİYON MADDESİ OLARAK HİDROJENE ORANLA GÜCÜNÜ BELİRTİR. REDOKS POTANSİYELİ VOLT CİNSİNDEN İFADE EDİLİR. REDOKS POTANSİYELİ YÜKSEK BİR ÇÖZELTİ, REDOKS POTANSİYELİ DÜŞÜK BİR ÇÖZELTİYE ORANLA OKSİTLEYİCİ, ALÇAK POTANSİYELLİ BİR ÇÖZELTİ İSE, YÜKSEK POTANSİYELLİ BİR ÇÖZELTİYE NAZARAN REDÜKLEYİCİ BİR ETKİDE BULUNUR. ELEMENTLERİN ATOM HALİNDEN İYON HALİNE , İYON HALİNDEN ATOM HALİNE GEÇMELERİ FARKLIDIR. ZİRA HER ELEMENTİN REDÜKLENME – OKSİTLENME EĞİLİMİ FARKLIDIR.

BU DEĞER , H + İÇİN SIFIR ALINIP, ELEMENTLER BİR SIRAYA KONULMUŞTUR. ÇÖZELTİLERİN REDOKS POTANSİYELİ, P VE T’ YE BAĞLI OLARAK DEĞİŞİR. EH DEĞERİNİN ÇEŞİTLİ SEBEPLERLE DEĞİŞMESİ ( YAN KAYAÇLA REAKSİYON, YERALTI SUYU, KARIŞAN DİĞER ÇÖZELTİLER VB) ÇÖZÜNMÜŞ ELEMENTLERİN DEĞERLERİNİ, DOLAYISIYLA ÇÖZÜNÜRLÜKLERİNİ VE FARKLI MİNERALLERİN OLUŞMASINI ETKİLER. Eh İLE BİRLİKTE p. H DEĞERİNİNDE MİNERAL OLUŞUMLARINI ETKİLEDİĞİ GÖZ ÖNÜNE ALINIRSA Eh VE p. H DİYAGRAMLARININ ÖNEMİ DAHA KOLAYLIKLA GÖRÜLEBİLİR.

Eh ve p. H DİYAGRAMLARININ KURAM VE UYGULAMALARI GARRELS VE CHRİST (1965) VE KRAUSKOPF (1979)’ DA AYRINTILI OLARAK VERİLMİŞTİR. BİR ÇÖZELTİDEKİ MİNERAL , ELEMENT VE İYONLARIN DURAYLILIK İLİŞKİLERİ, Eh VE p. H TERİMLERİNİ KAPSAYAN EŞİTLİKLER HALİNDE YAZILABİLİR. BU GRAFİKLERDE Eh , Y EKSENİNE, p. H İSE X EKSENİ ÜZERİNE YERLEŞTİRİLİR. BU DİYAGRAMLAR ÜZERİNDE MİNERAL, ELEMENT VE İYONLARIN DURAYLILIK ALANLARI Eh-p. H TERİMLERİ İLE BELİRLENİR.

Eh-p. H DİYAGRAMLARI, MİNERALLERİN VE İYONLARIN SULU ÇÖZELTİ ORTAMLARINDA DURAYLILIK ALANLARINI GÖSTERMEK VE BUNLARIN JEOLOJİK OLUŞUM KOŞULLARININ İRDELENMESİNİ YAPMAK AÇISINDAN ÇOK YARARLI DİYAGRAMLARDIR. JEOKİMYASAL ORTAMLARDA ELEMENTLERİN ÇÖZÜNMESİ, TAŞINMASI VE ÇÖKELMESİNİ, KISACA HAREKETLİLİĞİNİ DENETLEMESİ AÇISINDAN Eh-p. H DİYAGRAMLARI, LATERİTİK, TORTUL, VE İKİNCİL ZENGİNLEŞME TÜRÜ MADEN YATAKLARININ VE BİR ÇOK KİMYASAL TORTUL KAYAÇLARIN OLUŞUMUNA AÇIKLIK KAZANDIRMIŞTIR.

ÖRNEĞİN, LATERİTİK BOKSİT YATAKLARININ OLUŞUMU, PH’NIN 5 -9 ARASINDA OLDUĞU KOŞULLARDA MÜMKÜNDÜR. ZİRA BU ŞARTLARDA SİLİS ÇÖZÜNÜP ORTAMDAN UZAKLAŞIRKEN, Al, ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNÜN BU ŞARTLARDA ÇOK DÜŞÜK OLMASI SEBEBİYLE ORTAMDA ZENGİNLEŞEBİLMEKTEDİR.

AYNI ŞEKİLDE, ULTRABAZİK KAYAÇLARDA BİRBİRİNDEN AYRILMAYAN Fe, Co VE Ni, LATERİTİK ŞARTLARDA, YÜKSELTGENME POTANSİYELLERİNİN DEĞİŞKEN OLMASI SEBEBİYLE FARKLI DAVRANIRLAR.

BU ELEMENTLERDEN DEMİR, ALKALİ VA ASİT ORTAMLARDA 2 DEĞERLİKLİ HALİNDEN 3 DEĞERLİKLİ HALİNE KOLAYLIKLA YÜKSELTGENİR. KOBALT’IN İSE ASİDİK ŞARTLARDA YÜKSELTGENMESİ İMKANSIZDIR, ALKALİ ORTAMLARDA İSE YÜKSELTGENMESİ BÜYÜK YÜKSELTGENME POTANSİYELİ İSTER. NİKEL’İN İSE 3 DEĞERLİKLİ HALİ YOKTUR. DİOKSİT HALİNE GELMESİ SUYUN DURAYLILIK ALANLARI İÇİNDE MÜMKÜN DEĞİLDİR. BU SEBEPLE LATERİTİK ORTAMLARDA DEMİR, HEMATİT –LİMONİT; KOBALT, KOBALT OKSİT, VE NİKEL , GARNİERİT OLARAK İZLENİR.

BİRİNCİL ORTAMLARDA BERABER BULUNAN İKİ DEĞERLİKLİ DEMİR VE MANGAN İKİNCİL JEOKİMYASAL ORTAMLARDA FARKLI DAVRANARAK AYRI DEMİR VE MANGANEZ YATAĞI OLUŞTURABİLİRLER. ZİRA DEMİR, MANGANEZ’E GÖRE DAHA KOLAY YÜKSELTGENİP 3 DEĞERLİKLİ SULU DEMİROKSİT HALİNDE ÇÖKELİR. BUNA KARŞILIK MANGANEZ, SUDA DAHA UZUN SÜRE KALARAK, DAHA YÜKSELTGEYİCİ ORTAMLARDA MANGANEZ OKSİTLER OLARAK ÇÖKELİR.