Arhimed Sirakuza 287 212 pr n e Arhimed

Arhimed Sirakuza( 287 -212 pr. n. e. )

Arhimed ( grč. Άρχιμήδης – Arhimedes), je najveći matematičar i fizičar Starog veka. Tačnije od svih dotadašnjih matematičara odredio je broj pi(π), opseg i površinu kruga, površinu odsečka parabole, obim kugle, površinu elipse itd. Našao je način za pisanje vrlo velikih brojeva. Pokazao kako se matematika može primeniti na mehaniku , otkrio zakone poluge, uzgona (tzv. Arhimedov zakon), određivanje težišta, izumeo vijak, unapredio statiku.

Njegova najpoznatija dela su: O kugli i O valjku; O konoidima i sferoidima; O merenju kruga; O ravnoteži ravnih likova; O plivanju tela. Veoma je značajan njegov zaključak: " Volumeni stošca, kugle I valjka jednakih polumera i visina odnose se kao 1: 2: 3".

ARHIMEDOV BROJ Arhimedov broj је bezdimenzionalna veličina, nazvana po Arhimedu, grčkom naučniku. Pokazuje zavisnost kretanja u fluidu od promjene gustine. ρl = gustina fluida, g = gravitaciona konstanta (9. 81 m/s²), ρ = gustina tijela, μ = apsolutni viskozitet fluida. L = karakteristična m

EUREKA Navodno je kralj Hieron II posumnjao da ga je zlatar prevario kod izrade krune i u zlato umešao srebro, te dao Arhimedu zadatak da to proveri. Najveći problem je predstavljao oblik krune, tj. izračun volumena. Poznata Arhimedova izreka Eureka (ili heureka) veže se uz anegdotu njegovog žurnog izlaska iz gradskog kupatila, kad se od uzbuđenja, istrčavši na ulicu zaboravio obući, vičući pritom eureka ( našao sam ). To genijalno otkriće u kadi kasnije će poprimiti oblik čuvenog Arhimedovog zakona.

ARHIMEDOV ZAKON Svako telo uronjeno u tecnost gubi ( prividno) na težini onoliko koliko teži istisnuta tecnost. Prema Arhimedovom zakonu, kada je tijelo delimično ili u potpunosti uronjeno u tecnost sila koja deluje na uronjeno telo (uzgon)ima jednak iznos kao težina istisnute tecnosti. Moglo bi se reći da sila uzgona predstavlja težinu tecnosti koja ima jednak obim kao uronjeno telo. Uzgon zavisi samo od gustine tecnosti i obimu tela, a ne i o obliku tela što je Arhimedu donelo slavu kod merenjna kraljevske krune.

ARHIMEDOV VIJAK Arhimedov vijak se prvobitno koristio kao uređaj za podizanje vode koji se sastoji od vijka unutar okrugle cevi. Uređaj se isprva pokretao ručno, a kasnije je izum korišćen u raznim varijantama s pokretanjem vetrenjačama. Arhimedov vijak i danas nalazi svoju primenu u mnogim granama industrije.

ARHIMEDOV ZAKON POLUGE "Dajte mi uporište, pa ću i Zemlju pokrenuti" Arhimed je svoje znanje uvek usmeravao prema rešavanju problema u praksi. Tako je Arhimedov zakon poluge od neprocenjive važnosti kako za antički tako i kasniji, savremeni svet. Poluga je omogućila da korišćenjem relativno male sile na njenom jednom kraju, dobijemo višestruko veću silu na drugom kraju poluge, menjanjem razmaka između oslonca i krajeva.

Noli trubare circulus meos - poznata izreka Arhimedova, veže se uz tragičan događaj, odnosno njegovo ubistvo od strane rimskog vojnika za vreme opsade Sirakuze. Prema povesničaru Valeriju Maksimu, Rimljanin je smatrao kako ove reči vređaju moć pobednika i odrubio mu glavu smejući se, dok je Arhimedova krv natopila njegov znanstveni rad. ARHIMEDOVA SMRT