4 Hedonist Ahlk Teorileri 1 Epikrn Ahlk Felsefesi

-4 Hedonist Ahlâk Teorileri 1 Epikür'ün Ahlâk Felsefesi 2 - David Hume'un Ahlâk Felsefesi 3 - John Stuart Mill'in Ahlâk Felsefesi (Utilitarianism)

1 - Epikür'ün Ahlâk Felsefesi q Epikür'e göre felsefe, “mutlu bir hayat sağlayan faaliyetten ibarettir. Vücudumuzu has talıktan kurtarmadığı müddetçe bir ilaç, nasıl hiçbir işe ya ramazsa, ruhumuzun sıkıntısını gidermediği müddetçe fel sefe de, lüzumsuz bir uğraş olarak kalır. ” İnsanın dünyada gerçekleştirmesi ge rekenşey, mutlu bir hayattır. “eğer mutlu isek, her şeyimiz mevcut demektir. ” q Mutlu hayatı gerçekleştirmenin iki önemli şartı vardır: “ 1. Ölüm ve Tanrı fikrinden kurtulmalıyız. 2. Bütün ar zular, basit bir hayat için gerekli arzulara indirgenmelidir. Tanrılar, mükemmel bir mut luluk içinde olduklarından dünya ve insan iş leriyle ilgilenmezler. İman ve ibadet anlamsızdır. Ruhun ölüm süzdür, ölüm korkusu anlamsızdır. Biz var iken, ölüm olmayacak; ölüm geldiğinde ise biz olmayacağız. q Epi kür' ahlâkında “ahlâkî yükümlülükten söz edilemez. ” “cezasından kurtulabileceği durumlarda, haz veren bir cinayeti işlemekten alıkoyacak hiçbir saik yoktur. ” Bu sebepten bencil (selfish, egocentric) bir ahlâk sistemidir.

2 - David Hume'un Ahlâk Felsefesi q'Ahlâk felsefesi', “insan tabiatının ilmi” demektir. Davranışların kaynağı duygusal tabiatımızdır: “Akıl, bir fiil için saik ola maz; tutkuya muhalefet edemez. ” Herhangi bir obje haz veya acıya sebep olursa, ona karşı bir yönelme veya sakınma duygusu hisseder; adı geçen bu objeyi elde etmeye veya ondan sakınmaya ça lışırız. Akıl, davranış açısından akıl, âtıl bir haldedir; tut kuların kölesidir; tutkulara hizmet eder. Akıl, ya olgular yahut ilişkiler hakkında hüküm verir. ” Zikredilen her iki faaliyet tarzı ile de akıl, fazileti keşfedemez. 'adam öldürme fiili' ve “ensest ilişki” örnekleri q. Ahlâkî farklılıklar, duygu üzerine temellenmelidir. Ahlâklılık, hakkında hüküm verilen bir şey olmaktan ziyade, tam olarak hissedilen bir şeydir. Fazilet hoş; rezilet ise rahatsız edici bir izlenim uyandıran şeydir. Bir ka rakter veya davranışın faziletli olduğunu aklî istidlal ile değil, duygu ile hissederek anlarız. ” q. Acaba bu görüş, relativisme mi götürmektedir' Hume, genel ahlâk duy gularının, her insan için müşterek olduğunu düşünür. q. Toplumun faydası, kamu menfaati, adaletin temelidir. q. Ahlâkî yükümlülük veya va zife duygusunun temelisempatidir. q. Ahlâkî yü kümlülük, başkalarının haz ve acılarını paylaşma duy gusundan kaynaklanmaktadır.

3 - John Stuart Mill'in Ahlâk Felsefesi (Utilitarianism) § S. Mill'in ahlâk felsefesi, gayecidir. “İnsan davranışlarının yegane gayesi ise mutluluktur”; hazzı yahut acının yokluğudur; bunu tecrübe ve gözlem ile doğ rular. İnsanların hazzı arzu etmeleri olgusundan, hazzın arzu edilmesinin gerekliliğine ulaşmaktadır. (olgu/değer (is/ought) prob lemi ) § Mill'in sis teminde ferd toplumun mutluluğunu kendisininkine niçin tercih etmektedir? Her insan, “top lumun menfaati için yürekten bir ilgi ve doğal olarak ferdî bir sevgi gösterme gücü taşır. ” Ahlâkın nihai yaptırımı, “kendi ruhumuzda doğmuş olan bu subjektif duygu”dur. (sempati duygusu) § Mill'in ahlâk teorisinde fedakarlık, doğruluk gibi faziletler, kendinde bizatihi iyi olan değerler değillerdir. Kendinde iyi olan tek değer, kişinin hem nitelik hem de nicelik bakımından mümkün olan en yüksek hazzı gerçekleştirmesidir. Buna hizmet etmediği takdirde, “kah raman ve şehitlerin fedakar 1ık 1 arı” bile, insan gü cünün boşa israf edilmesinden başka bir şey ifade etmez. Mill'in ahlâk teorisi iki prensipten oluşur: birincisi, davranışları sonuçlarına göre değerlendirme prensibi (the consequentia 1 ist principle), ikincisi haz pren sibidir.