TEMELLER VE TEMELLERN SINIFLANDIRILMASI2 Yrd Do Dr Altan

TEMELLER VE TEMELLERİN SINIFLANDIRILMASI-2 Yrd. Doç. Dr. Altan YILMAZ 1

DERİN TEMELLER Sağlam zeminin çok derinlerde olması durumunda; hem taşıma gücü fazla olan zemin tabakalarından yararlanmak hem de zemin içerisinde kullanılabilir hacimler oluşturmak amacıyla yapılır. 1 -KAZIK TEMELLER Kazıklar, esas olarak yapı yüklerinin zeminin derin tabakalarına taşıtılması amacı ile kullanılan bir temel çeşididir. Zemin yüzeyine yakın tabakaların yapı yüklerini, göçmeden veya aşırı oturmalara yol açmadan taşıyabilecek bir yüzeysel temel teşkiline müsait olmadığı durumlarda derin temel tercih edilir. Kazıklı temellerin projelendirilmesinde de göçmeye karşı güvenliğin bulunduğu; ayrıca servis yüklerinin meydana getireceği oturmaların kabul edilebilir bir sınırı aşmadığı gösterilmelidir. Bununla beraber, oturmalar genellikle önemli bir proje kriteri değildir.

17/03/10 Kazıklı temellerin gerek tasarımında gerekse yapımında çeşitli özellikler ve güçlükler vardır. Uygulamada başarı büyük ölçüde iş başındaki mühendisin bilgisine, tecrübesine, ilgisine bağlıdır. Kazıkların yüklerini taşımalarına göre sınıflandırılması için kapsamlı bir çalışma yapılması gerekir. Tabiatta homojen bir zemin tabakası ile nadiren karşılaşılır. Oysa kazığın teşkil edildiği zemin profilindeki tabakaların özellikleri kazık davranışını önemli ölçüde etkilemektedir. Bu yüzden zemin özelliklerinin yeterli bir derinliğe kadar bilinmiş olması kazıklı sistemin tasarlanmasında ilk adımdır. Bu tanıma, yalnız tabaka cinslerinin belirlenmesi ile kalınmamalı; tabakaların mukavemet, kıvam, konsolidasyon gibi özelliklerini de kapsamalıdır.

17/03/10 Uç kazığı Sürtünme kazığı (Yüzen kazık)

17/03/10 Kazık makinası

17/03/10 Kazık donatısı (demirleri)

17/03/10 Kazık donatısının yerleştirilmesi

17/03/10 Beton dökümü

17/03/10 Kazık temel bitmiş hali

17/03/10 Kazık temel bitmiş hali

17/03/10 Kazık temel bitmiş hali (Radye betonu)

17/03/10 Kesit görünüş Plan görünüş

2. AYAK TEMELLER TEKIL TEMELLER GIBI VE GENELLIKLE BETONARME OLARAK INŞA EDILIR. AYAKLAR, PLANDA BELIRTILEN DUVARLARIN BIRLEŞME NOKTALARINA GETIRILIR VE TABANLARI, KARE VEYA ÇAN ŞEKLINDE GENIŞLETILIR. AÇIK TEMEL ÇUKURUNDA INŞA EDILEN BU AYAKLARIN ÜST KISIMLARI, BIRBIRINE BETONARME KIRIŞLERLE BAĞLANIR.

17/03/10

17/03/10 3. KESONLAR Sağlam zeminin derinde olması ve kazık temellere göre daha geniş ve sağlam temel yapmak gerektiği durumlarda; keson temeller uygulanır. Bu tip temeller, zemin üzerinde içerisi boş olarak inşa edilip, ağırlığından da yararlanılarak, istenilen derinliğe indirilmek suretiyle oluşturulurlar. Kesonlar, genellikle üç tipte yapılırlar:

17/03/10 1. 2. 3. AÇIK KESONLAR PNÖMATİK KESONLAR YÜZEN KESONLAR

17/03/10 1. AÇIK KESONLAR: TEMELIN OTURACAĞI ZEMIN ÜZERINE, ÇAPI 150 -300 CM OLAN DAIRE ŞEKLINDE AHŞAP, DEMIR YADA BETONARMEDEN HAZIRLANAN BIR ÇARIK OTURTULUR. BU ÇARIĞIN ÜZERINE VE DIŞ ÇAPINA UYGUN OLARAK , SILINDIR ŞEKLINDE KLINKER TUĞLASI, TAŞ, BETON BLOK YADA BETONARMEDEN BIR DUVAR ÖRÜLÜR, BU DUVARA MANTO DENIR. MANTO, IÇERISINDEKI ZEMIN, EL ARAÇLARIYLA YADA MAKINELERLE KAZILARAK DIŞARI ÇIKARTILIR, IÇERISI VE ALTI BOŞALAN MANTO, KENDI AĞIRLIĞIYLA AŞAĞIYA DOĞRU INER. MANTO ÇEVRE SÜRTÜNMESINI AZALTMAK IÇIN YUKARIYA DOĞRU 1/10 -1/15 ORANINDA DARALTILARAK ÖRÜLÜR.

17/03/10

17/03/10 ÇEVRE SÜRTÜNMESI, GENEL DE FAZLA GELIYOR VE MANTO, ZEMINE DOĞRU INMIYORSA; ÜZERINE ILAVE YÜKLER KONARAK INMESI SAĞLANIR. ZATEN KESON KUYUNUN IÇERISI SONRADAN DOLDURULACAĞINDAN, DUVARIN AĞIR OLACAK ŞEKILDE VE KALIN YAPILMASI UYGUN OLUR.

17/03/10 KESON MANTOSU KLINKER TUĞLASI, TAŞ YADA BETON BLOKLARLA YAPILDIĞI TAKDIRDE; HER 1. 00 -1. 50 M YÜKSEKLIKTE, BETON HATIL DÖKÜLEREK TAKVIYE EDILIR. KUYU ZEMINE DOĞRU INDIKÇE , MANTO ÜZERINE DUVAR ÖRÜLMESINE DEVAM EDILIR, ISTENILEN DERINLIĞE INILDIĞINDE DE , KUYU IÇERISI BETONLA DOLDURULUR. BU TÜR TEMELLER, GENELLIKLE BINA DUVARLARININ BIRLEŞME VE KÖŞE YAPTIĞI YERLERDE OLUŞTURULURLAR.

17/03/10 2. PNÖMATİK KESONLAR: ZEMIN SUYUNUN FAZLA OLMASI DURUMUNDA PNÖMATIK YANI BASINÇLI HAVA KESONLARI KULLANILIR.

17/03/10 3. YÜZEN KESONLAR: BU TÜR UYGULAMA, TAMAMEN SULU YADA BALÇIK ZEMINLERDE YAPILIR. DIŞARIDA HAZIRLANAN ALTI VE YANLARI KAPALI SANDIK ŞEKLINDEKI KESON, YÜZDÜRÜLEREK TEMELIN YAPILACAĞI YERE GETIRILIR, IÇERISINE YAVAŞ VE SANDIĞIN DIKEY DENGESINI BOZMADAN TAŞ VEYA BETON DOLDURULUR. YAVAŞ ZEMINE BATAN KESONUN ÜZERINE, ISTENILEN DERINLIĞE INEBILMEK IÇIN EKLEME YAPILIR.

17/03/10

17/03/10 BÖYLECE, ISTENILEN DERINLIĞE (SAĞLAM ZEMINE) INDIRILEN KESONUN IÇI DE DOLDURULMUŞ VE TEMEL YAPILMIŞ OLACAKTIR. BU TEMEL ÜZERINE OTURTULACAK BINA ELEMANLARIYLA BAĞLANTI YAPILABILMESI IÇIN, ÜSTTE FILIZ DEMIRLERI BIRAKILIR.