Rwno szans i niedyskryminacja w projektach finansowanych z

Równość szans i niedyskryminacja w projektach finansowanych z funduszy europejskich na lata 2014 -2020 CZERWIEC 2017 r. Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014 -2020 1

Równość szans kobiet i mężczyzn Stan, w którym kobietom i mężczyznom przypisuje się taką samą wartość społeczną, równe prawa i obowiązki, a także równy dostęp do zasobów społecznych. 2

Równość szans kobiet i mężczyzn Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego na lata 2014 -2020 Zasada równości szans kobiet i mężczyzn • oceniana jest na etapie oceny formalnej w ramach kryterium A. 10. Zgodność z politykami horyzontalnymi UE. • szczegółowo weryfikowane jest w Karcie Oceny Formalnej w ramach kryterium A. 10. Czy projekt jest zgodny z zasadą równości szans kobiet i mężczyzn (na podstawie standardu minimum)? Ocena kryterium jest zero-jedynkowa. 3

Równość szans kobiet i mężczyzn Standard minimum składa się z 5 kryteriów: (1 – 3) 1. We wniosku o dofinansowanie projektu podano informacje potwierdzające istnienie (albo brak istnienia) barier równościowych w obszarze tematycznym interwencji i/ lub zasięgu oddziaływania projektu. 2. Wniosek o dofinansowanie projektu zawiera działania odpowiadające na zidentyfikowane bariery równościowe w obszarze tematycznym interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu. 3. W przypadku stwierdzenia braku barier równościowych, wniosek o dofinansowanie projektu zawiera działania, zapewniające przestrzeganie zasady równości szans kobiet i mężczyzn, tak aby na żadnym etapie realizacji projektu tego typu bariery nie wystąpiły. 4

Równość szans kobiet i mężczyzn Standard minimum składa się z 5 kryteriów: (4 – 5) 4. Wskaźniki realizacji projektu zostały podane w podziale na płeć i/lub został umieszczony opis tego, w jaki sposób rezultaty przyczynią się do zmniejszenia barier równościowych, istniejących w obszarze tematycznym interwencji i/lub zasięgu oddziaływania projektu. 5. We wniosku o dofinansowanie projektu wskazano jakie działania zostaną podjęte w celu zapewnienia równościowego zarządzania projektem. 5

Równość szans kobiet i mężczyzn Standard minimum – ocena Ø za poszczególne kryteria można otrzymać od 0 do 2 punktów; Ø maksymalnie projekt może otrzymać 6 punktów; Ø brak uzyskania co najmniej 3 punktów w standardzie minimum jest równoznaczny z odrzuceniem wniosku. 6

Równość szans kobiet i mężczyzn Kiedy nie będzie mieć zastosowania ocena pod kątem standardu minimum? Wyjątki od standardu minimum 1. Profil działalności beneficjenta (ograniczenia statutowe) – w ramach statutu (lub innego równoważnego dokumentu) istnieje jednoznaczny zapis, iż wnioskodawca przewiduje w ramach swojej działalności wsparcie skierowane tylko do jednej z płci. W przypadku tego wyjątku statut może być zweryfikowany przed podpisaniem umowy o dofinansowanie projektu. Natomiast we wniosku o dofinansowanie projektu musi zostać podana w treści informacja, że ten projekt należy do wyjątku od standardu minimum, ze względu na ograniczenia wynikające z profilu działalności. 7

Równość szans kobiet i mężczyzn Kiedy nie będzie mieć zastosowania ocena pod kątem standardu minimum? Wyjątki od standardu minimum 2. Zamknięta rekrutacja – projekt obejmuje (ze względu na swój zakres oddziaływania) wsparciem wszystkich pracowników/ pracownice, cały personel konkretnego podmiotu, wyodrębnionej organizacyjnie części danego podmiotu lub konkretnej grupy podmiotów wskazanych we wniosku o dofinansowanie projektu. W treści wniosku o dofinansowanie projektu musi zostać podana informacja, że ten projekt należy do wyjątku od standardu minimum, ze względu na zamkniętą rekrutację wraz z uzasadnieniem. W celu potwierdzenia, że dany projekt należy do wyjątku, powinno się wymienić z nazwy podmiot lub podmioty, do których jest skierowane wsparcie w ramach projektu. 8

Równość szans i niedyskryminacji Zasada równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami 9

Równość szans i niedyskryminacji 10

Równość szans i niedyskryminacji Uniwersalne projektowanie • oznacza projektowanie produktów, środowiska, programów i usług w taki sposób, by były użyteczne dla wszystkich, w możliwie największym stopniu, bez potrzeby adaptacji lub specjalistycznego projektowania • nie wyklucza pomocy technicznych dla szczególnych grup osób z niepełnosprawnościami, jeżeli jest to potrzebne. 11

Równość szans i niedyskryminacji Dostępność Właściwość środowiska fizycznego, transportu, technologii i systemów informacyjnokomunikacyjnych oraz towarów i usług, pozwalająca osobom z niepełnosprawnościami na korzystanie z nich na zasadzie równości z innymi osobami. Dostępność jest warunkiem wstępnym prowadzenia przez wiele osób z niepełnosprawnościami niezależnego życia i uczestniczenia w życiu społecznym i gospodarczym. Dostępność może być zapewniona przede wszystkim dzięki stosowaniu koncepcji uniwersalnego projektowania, a także poprzez usuwanie istniejących barier oraz stosowanie mechanizmu racjonalnych usprawnień, w tym technologii i urządzeń kompensacyjnych dla osób z niepełnosprawnościami.

Równość szans i niedyskryminacji Deklaracja o niedostępności projektu dla osób z określonym rodzajem niepełnosprawności jest przykładem dyskryminowania. 13

Równość szans i niedyskryminacji Wszystkie projekty powinny być dostępne dla osób z niepełnosprawnościami – co nie oznacza automatycznie, że muszą być one uniwersalnie zaprojektowane, tzn. od razu, z góry zapewniać zestaw wszelkiego rodzaju możliwych ułatwień dla różnych rodzajów niepełnosprawności. To dotyczy tylko projektów, w których powstaje nowa infrastruktura lub istniejąca jest znacząco przebudowywana. Zatem nie każdy projekt musi być otwarty „z góry” na wszystkie potrzeby ON, ale każdy projekt powinien zapewnić możliwość faktycznego udziału każdej osobie z niepełnosprawnością, która spełni pozostałe kryteria udziału w projekcie i wyrazi chęć w nim udziału. Może to się odbywać np. poprzez czasową modyfikację infrastruktury, zastosowanie odpowiednich urządzeń czy rozwiązań organizacyjnych (np. dojazd do miejsca pobytu ON, szkolenie on-line) czy pomoc osoby trzeciej – o ile zachodzi taka potrzeba. 14

Równość szans i niedyskryminacji Jeśli choć jeden z produktów/elementów projektu spełnia zasadę dostępności lub przewidziano w nim udział ON to projekt taki nie ma charakteru neutralnego. 15

Równość szans i niedyskryminacji Mechanizm racjonalnych usprawnień • Oznacza konieczne i odpowiednie zmiany i dostosowania nie nakładające nieproporcjonalnego lub nadmiernego obciążenia, jeśli jest to potrzebne w konkretnym przypadku, w celu zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami możliwości korzystania z wszelkich praw człowieka i podstawowych wolności oraz ich wykonywania na zasadzie równości z innymi. • Warunek – rozpoznanie potrzeb uczestnika z niepełnosprawnością na etapie realizacji projektu • Łączny koszt racjonalnych usprawnień na jednego uczestnika w projekcie nie może przekroczyć 12 tys. PLN. • Należy pamiętać, że dodatkowy koszt wynikający z zastosowania mechanizmu racjonalnych usprawnień może zwiększać wartość całkowitą projektu (a tym samym wysokość wkładu własnego beneficjenta), dodatkowo może wpływać na poziom wydatków w ramach cross 16 financingu.

Równość szans i niedyskryminacji Finansowanie i kwalifikowanie wydatków związanych z mechanizmem racjonalnych usprawnień jest zapewnione przez możliwość dokonywania na etapie realizacji projektu odpowiednich przesunięć środków w ramach budżetu określonego we wniosku o dofinansowanie projektu, w momencie pojawienia się w projekcie specjalnych potrzeb osoby lub osób z niepełnosprawnościami. W przypadku braku możliwości pokrycia wydatków związanych z mechanizmem racjonalnych usprawnień w ramach projektu, beneficjent może wnioskować do IZ RPO WP o zwiększenie wartości dofinansowania projektu na rzecz realizacji mechanizmu racjonalnych usprawnień. IZ RPO WP każdorazowo podejmuje decyzję w sprawie zastosowania w projekcie mechanizmu racjonalnych usprawnień indywidualnie dla każdego projektu, biorąc pod uwagę zasadność i racjonalność poniesienia dodatkowych kosztów na podstawie uzasadnienia beneficjenta, z zastosowaniem najbardziej efektywnego dla danego przypadku sposobu (np. prymat wynajmu nad zakupem). 17

Równość szans i niedyskryminacji Mechanizm racjonalnych usprawnień – przykłady (1) • koszty specjalistycznego transportu na miejsce realizacji wsparcia • dostosowanie architektoniczne budynków niedostępnych (np. zmiana miejsca realizacji projektu; budowa tymczasowych podjazdów; montaż platform, wind, podnośników; właściwe oznakowanie budynków poprzez wprowadzanie elementów kontrastowych i wypukłych celem właściwego oznakowania dla osób niewidomych i słabowidzących itp. ) • dostosowanie infrastruktury komputerowej (np. wynajęcie lub zakup i instalacja programów powiększających, mówiących, kamer do kontaktu z osobą posługującą się językiem migowym, drukarek materiałów w alfabecie Braille’a) 18

Równość szans i niedyskryminacji Mechanizm racjonalnych usprawnień – przykłady (2) • dostosowanie akustyczne (wynajęcie lub zakup i montaż systemów wspomagających słyszenie, np. pętli indukcyjnych, systemów FM) • asystent tłumaczącego na język łatwy • asystent osoby z niepełnosprawnością • tłumacz języka migowego lub tłumacza-przewodnika • przewodnik dla osoby mającej trudności w widzeniu 19

Równość szans i niedyskryminacji W projektach dedykowanych, tj. zorientowanych wyłącznie na osoby z niepełnosprawnościami oraz w projektach, w których założono X% udział osób z niepełnosprawnościami z rozpoznanymi potrzebami, wnioskodawca ma możliwość uwzględnienia wydatków na zapewnienie dostępności czy dostosowanie projektu już na etapie sporządzania wniosku o dofinansowanie projektu. W takim przypadku limit 12 tys. na uczestnika nie obowiązuje, gdyż nie jest to mechanizm racjonalnych usprawnień a zaprojektowanie wsparcia na zasadzie uniwersalnego projektowania. Jednocześnie konieczne jest wskazanie w projekcie diagnozy potrzeb danej grupy osób z niepełnosprawnościami oraz zaplanowanie działań i wskaźników adekwatnych do skali środków przeznaczonych na wsparcie bezpośrednie osoby/uczestnika, prowadzące do uzyskania przez nią określonych korzyści (np. nabycia kompetencji lub kwalifikacji, podjęcia zatrudnienia). 20

Równość szans i niedyskryminacji Od modelu medycznego do modelu interakcyjnego Model medyczny Niepełnosprawny chory, niezdolny do samodzielnego życia/ podejmowania samodzielnych decyzji, nie spełniający normy Przyczyna ograniczenia organizmu Efekt wykluczenie, oddanie pod opiekę lekarzy i instytucji Cel wyleczenie, rehabilitacja Działania charytatywne, opiekuńcze Model interakcyjny Niepełnosprawność wynik interakcji między osobą a otoczeniem Przyczyna bariery społeczno-ekonomiczne Efekt nie naprawiamy jednostki, ale dostosowujemy otoczenie Cel włączenie, zapewnienie równych praw i równego traktowania Działania znoszenie równego typu barier (architektonicznych, komunikacyjnych, w postawie społeczeństwa) 21

Równość szans i niedyskryminacji Model medyczny - konsekwencje rehabilitacja leczenie specjalne Instytucje terapia diagnoza Stan osoby jest problemem segregacja w edukacji i na rynku pracy 22

Równość szans i niedyskryminacji Model społeczny - konsekwencje Utrudniony dostęp do edukacji Dyskryminacja na rynku pracy Niedostępny transport Bariery architektoniczne Uprzedzenia / postawa otoczenia Struktury w społeczeństwi e są problemem Utrudniony dostęp do informacji 23

Równość szans i niedyskryminacji Zasada równości szans z niepełnosprawnościami i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób • oceniana jest na etapie oceny formalnej w ramach kryterium A. 10. Zgodność z politykami horyzontalnymi UE. • szczegółowo weryfikowane jest w Karcie Oceny Formalnej w ramach kryterium A. 10. Czy projekt jest zgodny z zasadą równości szans i niedyskryminacji? Ocena kryterium jest zero-jedynkowa. 24

Równość szans i niedyskryminacji Dobre praktyki… Ø Zaplanowanie działań niwelujących nierówności ze względu na niepełnosprawność. Ø Działania zindywidualizowane. Ø Działania wynikające z przeprowadzonej analizy. Ø Wszystkie produkty powinny być zgodne z koncepcją uniwersalnego projektowania. Ø Informacje o zapewnieniu zasady dostępności – w tym przede wszystkim koncepcji uniwersalnego projektowania i równego dostępu – muszą być uwzględnione we wniosku o dofinansowanie. Ø Stosowanie standardów WCAG 2. 0 na poziomie AA.

Równość szans i niedyskryminacji Dobre praktyki… Zaplanowanie działań niwelujących nierówności ze względu na niepełnosprawność. Działania zindywidualizowane. Działania wynikające z przeprowadzonej analizy. Wszystkie produkty powinny być zgodne z koncepcją uniwersalnego projektowania. Informacje o zapewnieniu zasady dostępności – w tym przede wszystkim koncepcji uniwersalnego projektowania i równego dostępu – muszą być uwzględnione we wniosku o dofinansowanie. Stosowanie standardów WCAG 2. 0 na poziomie AA.

Równość szans i niedyskryminacji Dobre praktyki… Ø Zaplanowanie działań niwelujących nierówności ze względu na niepełnosprawność Ø Działania zindywidualizowane Ø Działania wynikające z przeprowadzonej analizy Ø Wszystkie produkty powinny być zgodne z koncepcją uniwersalnego projektowania Ø Informacje o zapewnieniu zasady dostępności – w tym przede wszystkim koncepcji uniwersalnego projektowania i równego dostępu – muszą być uwzględnione we wniosku o dofinansowanie Ø Stosowanie standardów WCAG 2. 0 na poziomie AA

Dobre praktyki / złe praktyki 28

Dobre praktyki / złe praktyki Miejsca odpoczynku powinny być wyposażone w ławki, które ułatwiają siadanie i wstawanie osobom starszym (autor: prof. M. Wysocki, PG). 29

Dobre praktyki / złe praktyki 30

Dobre praktyki / złe praktyki Dzięki oznaczeniom na poręczach osoba niewidoma może zorientować się, na którym poziomie budynku znajduje się obecnie. 31

Bieżąca realizacja projektu to nie wszystko… 32

Równość szans Informacja i promocja Ø Zapewnienie dostępnego przekazu (nagranie komunikatu w formie wideo z napisami, nagranie z napisami w języku łatwym, nagranie z tłumaczem języka migowego). Ø Materiały informacyjne są skierowane także do opiekunów faktycznych (np. członków rodzin, krewnych) osób z niepełnosprawnościami, Ø Odpowiednie zaprojektowanie materiałów informacyjno-promocyjnych. Ø Dostępność treści zamieszczanych w Internecie (zgodnie ze standardami WCAG 2. 0 AA, w tym uwzględnienie stron dedykowanych osobom z niepełnosprawnościami Ø Formularze wykorzystywane w procesie rekrutacji zawierają co najmniej jedno pytanie o specjalne potrzeby wynikające z niepełnosprawności.

Równość szans Monitoring projektów i sprawozdawczość Beneficjent w decyzji albo umowie o dofinansowanie projektu jest zobowiązany do wskazywania obligatoryjnie w części dotyczącej postępu rzeczowego z realizacji projektu, które z działań równościowych zaplanowanych w ramach wniosku o dofinansowanie projektu zostały zrealizowane, a także do wskazania problemów lub trudności w realizacji zasady równości szans kobiet i mężczyzn w projekcie (o ile będą występować). W celu weryfikacji realizacji zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach listy sprawdzającej do wniosku o płatność znajduje się pytanie weryfikujące to zagadnienie: • czy właściwie zostały opisane działania z zakresu równości szans, w tym dostępności projektu dla osób z niepełnosprawnościami, określonymi we wniosku o dofinansowanie? • czy działania z zakresu równości szans płci realizowane są w projekcie zgodnie z wnioskiem o dofinansowanie? 34

Równość szans Kontrola projektów Kwestie równości szans kobiet i mężczyzn są sprawdzane w ramach ogólnych kontroli projektów. Nie przewiduje się oddzielnych kontroli projektów wyłącznie dla oceny spełniania zasady równości szans kobiet i mężczyzn. Weryfikacja przez instytucję do tego wyznaczoną jest oparta o specjalnie dedykowane pytanie w liście kontrolującej dany projekt, a informacja w tym zakresie będzie zawarta w informacji pokontrolnej. (Kontrola odbywa się zgodnie z Wytycznymi w zakresie kontroli realizacji programów operacyjnych na lata 2014 -2020. ) 35

Równość szans Ale jak to było…? czyli gdzie znaleźć pomoc • http: //www. rpo. pomorskie. eu/zasada-rownosci-szans-i-niedyskryminacji • Jak realizować zasadę równości szans kobiet i mężczyzn w projektach finansowanych z funduszy europejskich 2014 -2020. Poradnik dla osób realizujących projekty oraz instytucji systemu wdrażania. • Realizacja zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami. Poradnik dla realizatorów projektów i instytucji systemu wdrażania Funduszy Europejskich 2014 -2020.

Dziękuję za uwagę www. rpo. pomorskie. eu 44