ATASZLERMZ 1 Ataszlerimizin ok eskilerden gelmeleri 2 Ataszlerimizin

*** ATASÖZLERİMİZ*** • 1 -Atasözlerimizin çok eskilerden gelmeleri • 2 -Atasözlerimizin tecrübeleri ve töreleri yansıtmaları • 3 -Atasözlerizim anlamları bakımından çeşitleri

1 -Atasözlerimizin çok eskilerden gelmeleri: • En eski abidelerde yer alır. • Orhun Yenisey Abidelerinde vardır. • Dedem Korkutta vardır. • İlahi kitaplarda vardır. • Türk Sahasında mevcuttur.

2 -Atasözlerimizin tecrübeleri ve töreleri yansıtması: • Törelerimizin özüdür. • İnsanımızın yaşam tecrübelerini verir. • Tabiatta var olanı verir. • Her biri ögüt niteliğindedir. • Türkün şifahi ve ananevi hayatını anlatır.

3 -Atasözlerimizin anlamları bakımından çeşitleri • Anlam bakımından çok zengindir • Türkün yaşamını anlatır • Her hadiseye konu olur • Her Türk atasözü bilir

3 a-Deneyimlerin tecrübelerin özetidir: • Çocuk ağlaya büyür; ihtiyar uyuya ölür • Çocuk düşe kalka büyür • Herkes kismetince yer. • Öfke ile kalkan zararla oturur.

3 b-Geçinme töresi ile alakalı olanlar: • Bazı Türkler utangaçtır. • İstedediğini bir anda söyleyemez. • Ağlamayan çocuğa meme vermezler. • Sona kalan dona kalır.

3 c-Hayvanlara ait özellikler ibret olarak bize ğösterilir: • Ondan ders alma amaçlanır. • Bir deliği olan fare çabuk tutulur. • Aç ayı oynamaz. • Avcı ne kadar hile bilsede ayı okadar yol bilir. • Yabancı koyun kenara yatar.

3 d-Bazıları dikkatli olmayı öğütler: • Bunlar hadiselere karşı uyarır. • Eşeğin canı yanınca atı geçer. • Ummadığın taş baş yarar. • Yiğit kavgada belli olur. • Su uyur düşman uyumaz.

3 e-Cesaret temini işleyenler: • İnsan oğlunun halleri çeşitlidir. • Aslanın dişisi erkeği belli olmaz. • Kim koyun olursa kurt kapar. • Kocayan kurt çakalların eğlencesi olur. • Akacak kan damarda durmaz.

3 f-Atasözlerimiz töreleri pekiştirir: • Törelerin özünü teşkil eder. • Yılanın başı küçükken ezilir. • Anasının ezdiği civcive bir şey olmaz. • Öküz boynuzundan insan sözünden tutulur. • Yağına kıyamayan, çöreğini yavan yer.

3 g-Yaşama töresini işleyenler: • İnsan acıkınca herşeyi yapar. • Aç it fırın yıkar. • Aç elini ateşe sokar. • Kimi yer kimi bakar, kiyamet ondan kopar. • Baykuşun kısmeti ayağına gelir.

3 h-Bitkilerle ilgili olanlar: • Bunlarda töreleri destekler. • Boş başak dik durur. • Kart agaç aşılanmaz. • Meyve veren ağaç taşlanır. • Al elmaya taş atan çok olur.

3ı-İnsanın kendine emsal araması ile alakalı olanlar: • Üzüm üzüme baka kararır. • Anasına bak kızını al. • Agaç yaş iken egilir. • Kır atın yanında duran ya huyundan ya suyundan. • Tencere dibin kara, seninki benden kara.

3 i-Nesne ve tabiat olgulu hadiselerden kaynaklananlar: • Damlaya damlaya göl olur. • Damlacıktan sel olur. • Demir tavında dövülür. • Sel gider kumu kalır. • Haydan gelen huya gider.

3 j-Çalışma törelerini yansıtırlar: • İşleyen demir parıldar. • İnsan işledikce pekişir. • İşlemeyen kuyunun suyu azalır. • Sen çalış, olmazsa alem utansın.

3 k-Cemaat şuuru ile alakalı olanlar: • Düğün el ile harman yel ile olur. • Değirmen iki taştan , muhabbet iki kuştan olur. • Bir elin nesi var, iki elin sesi var. • Taşıma su ile değirmen dönmez. • Rüzgar eken fırtına biçer.

3 l-Hukuki meseleleri işleyenler: • Genç beye hizmet güçtür. • Fakat bu tesbit öte tarafdan, -Sabırlı ol , oda yatışacaktır. - hitabını içerir. • Her koyun kendi bacağından asılır. • Alma mazlumun ahını çıkar, aheste. • Mahkeme kadıya mülk değildir.

3 m- İnsanın kendini yetiştirmesi ile alakalı olanlar: • Kaçanın anası ağlamaz. • Azıcık aşım , kaygısız başım. • Yiğitlik on türlü, dokuzu kaçmak. • Baktın deli savul geri. • Ağaç yaş iken eğilir.

3 n- Büyüklerin hayati tecrübelerini yansıtır: • Bin söz bir serancam etmez. • Yerinde takdir baş ağrıtır. • Akıllı edebi, akılsızdan öğrenir. • Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır. • At, silah, avrat ödünç verilmez.

3 o- İnsanı insana tanıtır: • Kişi kundağa nasıl girerse , hendeğe de öylece girer. • İnsan yedisinde ne ise yetmişinde de odur. • Kişi kişiyi kendi gibi bilir. • Can çıkar huy çıkmaz. • Katranı kaynatsan da olmaz şeker.

3ö- İnsanın kötü olması için sebeb çeşitlidir: • Kör ile yatan, şaşı kalkar. • Köpek şıçtığı yolu bırakmaz. • Alışmış kudurmuşdan beterdir. • Gafilin kuyruğu yağlıdır. • Kılavuzu karga ollanın burnu pislikden çıkmaz.

3 p- İnsanımız kendi kusurunu görmez: • Dinime dahledende müsülman olsa. • Kimse ayranım ekşi demez. • İnsan insanı gurbette tanır. • Kişi kendini hem vezir hem rezil eder. • Ne doğrarsan aşına o çıkar kaşığına.

3 r- İnsan sözünü ölçülü söylemelidir: • Söz ola kese savaşı , söz ola kesdire başı. • Söz gümüşşe sükut altındır. • En zehirli ok lisandan çıkandır. • İnsan sözünün esiridir • İki dinle bir söyle.

3 s- Bazıları insanları bize tanıtır: • Her fes giyen erkek değildir. • Kadınların adı bir kadınlıkda tadı bir. • Yaşa başım neler gelir başa. • Ana üvey olunca baba gavur olur. • Üremesini bilmeyen it sürüye kurt getirir.

3ş- Türk özürlülüğe müsamahalıdır: • Ölü için bir gün ağla deli için her gün ağla. • Deli ağlamaz akillı güşlmez. • Deli arlanmaz soyu arlanır. • Delinin ne yapacağı belli olmaz. • Her köyün bir delisi vardır.

3 t- Törelerin varlık ve olguların nitelikleri ile açıklanması: • Ham söz sahibine zarar verir. • Yol sormakla bulunur. • Her söz sahibini bulur. • Görmemişten mal alma ya düğünde ister, ya bayramda ister. • Deveyi besleyen kapısını büyük açar.

3 u-Bazıları öğütler içerir: • Çocuk seveceksen beşikte, kadın seveceksen yatakta. • Kocana göre bağla başını, pişir aşını. • Çocuk olan yerde çekişilmez. • Zenginin horozu bile yumurtlar. • Vadinin boş yerinde tilki kraldır.

3ü- Başkalarına iş buyurmanın sakıncalarından bahseder: • Uşağı işe koş, sende peşinden koş. • El elin eşeğini türkü çağıra arar. • Derdi deve olmayana deve sorulmaz. • Elin ölüsü ele uyur gelir. • Eşek ölünce yol gösteren çok olur.

Değişik atasözleri: • Gerçek çıplak gezmeyi sever. • Eşek ölünce semeri vuran çok olur. • Havlayan it ısırmaz. • İt itine , it kuyruğuna buyurur. • Zenginin horozu bile yumurtlar. • Mum dibine ışık vermez.