Agatha Christie 1890 1976 KRLOWA KRYMINAU napisaa 66

Agatha Christie ( 1890 -1976 )

KRÓLOWA KRYMINAŁU – napisała 66 powieści kryminalnych

W czasie I wojny światowej Agatha Christie pracowała w szpitalu i aptece. Zdobyła tam wiedzę chemiczną, która potem przydała się jej podczas pisania słynnych kryminałów. W 1922 roku wraz z mężem wyjechała w podróż dookoła świata. Kilka lat później małżeństwo jej rozpadło się, a Agatha udała się w samotną podróż na Bliski Wschód słynnym Orient Expressem ( luksusowym pociągiem pasażerskim kursującym z Paryża do Konstantynopola ( dzisiejszy Stambuł). Owocem też podróży była książka „Morderstwo w Orient Expressie”.

RODZAJ I GATUNEK LITERACKI Utwór A. Ch. należy do epiki. Każdy z dwunastu tekstów jest opowiadaniem detektywistycznym. Są to utwory niewielkich rozmiarów o prostej fabule, która skupia się wokół przestępstwa. Często ujawnia się ono dopiero w toku prowadzonego śledztwa. Niegodny czyn stanowi zagadkę intelektualną dla detektywa, którą on rozwiązuje w wyniku dedukcji. Siłę detektywa stanowi intelekt. W przypadku „Dwunastu prac Herkulesa” duża rolę odgrywa doświadczenie zawodowe i życiowe.

ZNACZENIE TYTUŁU Tytuł „Dwanaście prac Herkulesa” odnosi się do całego cyklu dwunastu opowiadań. Jest aluzją literacką – czyli świadomym nawiązaniem do innego dzieła literackiego ( do mitu ). Odwołuje się do wiedzy i spostrzegawczości odbiorcy, który powinien to nawiązanie rozpoznać i właściwie zinterpretować. Zarówno tytuł cyklu, jak i tytuły pojedynczych opowiadań oznaczają dwanaście spraw, którymi postanowił się zająć Herkules Poirot. Kojarzą się one w sposób symboliczny z pracami greckiego siłacza i olbrzyma. Wymagają od detektywa „boskiego” sprytu i pomysłowości.

GENEZA Bohaterem opowiadań cyklu „Dwanaście prac Herkulesa” wydanego w roku 1947 jest belgijski detektyw – ekscentryk Herkules Poirot. Jest on uchodźcą politycznym, emerytowanym policjantem, który stał się najsłynniejszym bohaterem książek Agaty Christie. Wystąpił w 33 powieściach. W 1975 roku autorka wydała ostatnią powieść o przygodach Herkulesa Poirot pt. „Kurtyna”. Sympatia czytelników detektywa była tak ogromna, że kiedy autorka go uśmierciła, „New York Times” opublikował nekrolog. Dowodzi to, iż Poirot uchodził w świadomości ogromnej rzeszy czytelników za postać rzeczywistą.

Herakles ( mitologia grecka ), a w rzymskiej HERKULES, był synem Zeusa i królowej Alkmeny, żony Amfitriona. Przybrany ojciec uczył go sztuki wojennej i zapasów. H. wyrósł duży i silny. Bogowie go polubili i obdarowali mieczem, strzałami i pancerzem. Z wyrwanego drzewa oliwnego zrobił sobie maczugę, z którą się nigdy nie rozstawał. Raz, w przypływie szału, nie wiedząc, co robił, zabił swoją żonę i udusił dzieci. Wyrocznia kazała mu, w ramach pokuty, zameldować się u króla Eurysteusa i wykonać 12 prac, które on zleci.

Eurysteus był tchórzem i przestraszył się Herkulesa – olbrzyma i siłacza. Postanowił więc go się pozbyć i wymyślił na tyle niebezpieczną pracę, by mógł być pewny, że bohater przepłaci ją życiem. H. jednak poradził sobie z nią, podobnie jak i z następnymi, które chytrze obmyślił Eurysteus.

KOMPOZYCJA „Dwanaście prac Herkulesa” jest cyklem 12 opowiadań, które łączy postać tytułowego bohatera – detektywa Herkulesa Poirota. WPROWADZENIE przedstawia przyczyny zajęcia się dwunastoma sprawami i stanowi wstęp. KAŻDE OPOWIADANIE to oddzielna historia kryjąca jakąś tajemnicę, zagadkę, problem do rozwiązania. Są to zazwyczaj sprawy kryminalne, nawet jeśli na początku nic na to nie wskazuje.

Kompozycja opowiadań realizuje następujący schemat fabularny: * prośba klienta o podjęcie działań przez detektywa, * śledztwo – spotkania, rozmowy, obserwacje, informacje od policji, * wyjaśnienie zagadki – wskazanie przestępcy.

WPROWADZENIE Doktor Burton dziwi się, dlaczego detektyw nosi imię Herkules. Uważa je za pogańskie. Twierdzi, że nie pasuje do przyjaciela, który jest przecież niski i zawsze starannie ubrany. W trakcie rozmowy Poirot zdradza, że zamierza zakończyć pracę, ale przedtem zajmie się kilkoma specjalnie wbranymi sprawami. Burton nie wierzy przyjacielowi. Uważa, że kocha on swój zawód detektywa i nie zrezygnuje z pracy: „ To, co robisz, to nie są prace Herkulesa […]. To prace miłości”.

Gość podsunął tymi słowami Poirotowi pomysł – prace Herkulesa. Na drugi dzień detektyw wnikliwie uzupełniał zaniedbaną dotychczas wiedzę klasyczną – czytał materiały dotyczące postaci sławnego herosa. Doszedł niebawem do wniosku, że mityczny bohater to osiłek pozbawiony inteligencji, za to mający zbrodnicze skłonności. Jednak, pomimo znacznych różnic, coś ich łączy- obaj uwalniali świat od chwastów, byli dobroczyńcami społeczności, w których żyli.

„Jeszcze raz należy wykonać dwanaście prac Herkulesa… współczesnego Herkulesa […]. Zanim wycofa się ostatecznie, podejmie się dwunastu spraw, ni mniej, ni więcej. Powinny to być sprawy wybrane specjalnie pod kątem związku z dwunastoma pracami starożytnego Herkulesa. Tak, to będzie nie tylko zabawne… będzie to dzieło natchnione, ba – artystyczne”.

Poirot nie zamierza wiernie naśladować swego pierwowzoru. Nie będzie więc rozprawiał się z lwem, hydrą, ptakami, dzikiem, bykiem. Mają to być prace, których nazwy będą symboliczne, to znaczy będą w sposób metaforyczny określały postacie i sprawy do rozwiązania.

MOTYWY i NAWIĄZANIA: Motyw lwa z Nemei – mitologia Przyniesienie lwa z Nemei było pierwszą pracą Herkulesa. Lew był potworem, który pustoszył pola i porywał bydło pasterzom. Wszyscy się go bali i ukrywali przed nim. Herkules nie mógł go zabić strzałami z łuku, ponieważ lew miał grubą skórę, której nie można było przebić. Kiedy bohater ruszył na niego z maczugą, lew schronił się do jamy. Tam go Herkules zadusił, po czym przyniósł na ramionach przerażonemu królowi Eurysteusowi.

Zadanie domowe: ( do zeszytu ) 1. Napisz plan wydarzeń do I działu „Lew z Nemei” ( pamiętaj o zastosowaniu tych samych form w każdym punkcie, np. równoważniki ) 2. Napisz streszczenie do I działu.